Bank Rezerwy Federalnej w Chicago oraz VISA zorganizowały 4 kwietnia br. debatę poświęconą wyzwaniom edukacji finansowej społeczeństwa. W tym roku temat był niezmiernie istotny: dotyczył roli i zadań rządu w podejmowaniu działań edukacyjnych służących poprawie sytuacji konsumentów finansowych. Transmisję oglądano w kilkudziesięciu krajach na całym świecie.
Organizatorzy postanowili odpowiedzieć na cztery złożone pytania: Jaka jest rola rządu w poprawie poziomu świadomości finansowej ludzi w różnym wieku? Jak edukacja finansowa może przyczynić się do poprawy sytuacji gospodarczej państwa? Jakie są wyzwania edukacji finansowej dla osób długotrwale bezrobotnych? Jak rząd, wspólnie z organizacjami pozarządowymi, sektorem prywatnym i edukatorami może wypracować skuteczną i skoordynowaną strategię dotarcia do konsumentów finansowych w celu wyposażenia ich w niezbędne narzędzia i zasoby potrzebne do podejmowania racjonalnych decyzji finansowych?
Prowadząca debatę Maria Bartiromo, redaktor telewizji CNBC zajmująca się tematyką finansową zauważyła, że młodzi ludzie potrzebują podstawowej wiedzy finansowej na temat kredytów, pożyczek, planowania finansowego, oszczędzania i przyszłej emerytury. Niestety mało kto przekazuje im taką wiedzę, chociaż jest ona bardzo istotna dla każdego człowieka. Nie ma jej w szkole i dopiero zdobywamy ją w dorosłym życiu, kiedy jest już dość późno na naukę. A umiejętności z zakresu finansów osobistych powinniśmy zdobywać w domu i w szkole przede wszystkim.
I tu pojawia się kilka pytań: kto powinien zadbać o edukację finansową społeczeństwa? Czy mamy uczyć się finansów samemu, jak większość osób, na własnych błędach? Czy jest to zadanie stojące przed instytucjami publicznymi i rządem? A może zadanie dla instytucji sektora finansowego? Gdzie możemy zdobyć przydatne, rzetelne informacje na temat finansów osobistych i potrzebne w życiu na co dzień umiejętności zarządzania własnymi finansami?
Na pewno wielka odpowiedzialność ciąży na rodzicach, którzy w codziennych sytuacjach życiowych powinni przekazywać (od małego) dziecku wiedzę na temat domowych i osobistych finansów. Ale to nie wszystko – potrzebujemy znacznie szerszej edukacji finansowej i tu pojawiają się zadania dla szkół i rządu – powiedziała Bartiromo.
Zadanie, które na pewno leży po stronie rządu to narodowa strategia edukacji finansowej – powiedziała Rosie Rios pełniąca funkcję Skarbnika Stanów Zjednoczonych w Departamencie Skarbu USA. Powinna ona ukierunkowywać działania instytucji państwowych w czterech podstawowych obszarach: budowania świadomości społeczeństwa w zakresie dostępnych zasobów informacyjnych i edukacyjnych; tworzenia warunków dla rozwoju konkurencji w sektorze finansowym; tworzenia i rozwoju infrastruktury edukacji finansowej oraz identyfikacji katalogu dobrych praktyk. Powinniśmy kształcić podstawowe kompetencje w zakresie zarabiania, wydawania, oszczędzania, inwestowania, pożyczania, ubezpieczanie się – i w tym zakresie narodowa strategia zapewnia ramy dla realizacji takich działań – powiedziała Rios.
Charles L. Evans, prezes Banku Rezerwy Federalnej w Chicago, reprezentujący bank centralny państwa, powiedział, że sektor publiczny ma oczywiście ważne zadania w zakresie edukacji finansowej społeczeństwa, niezależnie od inicjatyw podejmowanych przez sektor prywatny, w tym i banki. I dlatego instytucje publiczne również powinny realizować własne programy edukacyjne.
Ian Solomon z Banku Światowego zwrócił uwagę, że publiczne instytucje nadzorujące rynek finansowy zazwyczaj mają dużo lepsze rozeznanie, gdzie znajdują się luki w edukacji finansowej społeczeństwa, niż prywatne instytucje sektora finansowego. Dlatego bardzo duże znaczenie mają badania – musimy wiedzieć, jakie są potrzeby odbiorców edukacji finansowej. Inna kwestia – zapewnienie ochrony konsumentów finansowych na pewno leży po stronie władz publicznych. Konsument musi rozumieć podstawowe zasady rządzące rynkiem finansowym, ale i wiedzieć, gdzie może zyskać wsparcie w różnych sytuacjach.
Aby skutecznie realizować zadanie edukacji finansowej społeczeństwa, potrzebujemy współpracy pomiędzy podmiotami sektora publicznego i prywatnego, a zwłaszcza potrzebujemy dużo eksperymentowania, dzięki któremy będziemy wiedzieć, co w zakresie edukacji finansowej się sprawdza, a co nie – powiedział Evans.
Jedno jest pewne – żyjemy w świecie bardzo skomplikowanym finansowo. Podniesienie świadomości finansowej społeczeństwa jest istotną częścią działań podnoszących zaufanie do rynku finansowego i zapewniających długotrwały rozwój gospodarczy – podsumowała Bartiromo.
Poruszamy dziś bardzo ważny temat. Polskie społeczeństwo - zwłaszcza młodzi ludzie - potrzebuje edukacji finansowej. Jak wynika z prowadzonych od wielu lat badań świadomości społecznej przez Narodowy Bank Polski czy Fundację Kronenberga, poziom wiedzy finansowej obywateli jest daleki od satysfakcjonującego. Niedostatki wiedzy dotyczą nawet spraw podstawowych - takich jak oszczędzanie na co dzień, czego praktycznie nie robimy i nie jesteśmy świadomi takich potrzeb. Przydałaby się w Polsce strategia edukacji finansowej, w której przygotowaniu aktywną rolę powinien wziąć rząd, NBP i urzędy centralne mające w swoim zakresie kompetencji edukację finansową czy ochronę konsumentów finansowych. W takich działaniach wyprzedza nas wiele krajów, nawet naszego regionu, np. Czechy czy Federacja Rosyjska, która właśnie rozpoczyna 5-letni program edukacji finansowej społeczeństwa.
Transmisja z debaty (w języku angielskim) dostępna jest w serwisie EconomicEducator.eu.