Ukazujący się co roku od czternastu lat Horizon Report jest jednym z najważniejszych światowych raportów ekspertów edukacyjnych, który pokazuje umacniające się i przyszłe trendy w technologii edukacyjnej. Opublikowana została niedawno edycja 2016 Raportu dla szkolnictwa wyższego, z której dowiemy się, w jakim kierunku mogą technologicznie rozwijać się na świecie uczelnie i szkoły wyższe w perspektywie najbliższych lat.
Raport przygotowany jest co roku jest przez dwie organizacje: New Media Consortium i Educause Learning Initiative. Zaprezentowany dokument jest wynikiem współpracy 58 naukowców i ekspertów z 16 krajów i kilkudziesięciu ośrodków akademickich.
Główne trendy
Trendy, które będą oddziaływać adoptowane i wdrażane przez uczelnie wyższe technologie edukacyjne:
Krótka perspektywa (1-2 lata):
Większy nacisk na mierzenie skuteczności uczenia: wzrasta (albo wraca ponownie) zainteresowanie ocenianiem i szerokim katalogiem metod i narzędzi, które pozwalają nauczycielom akademickim ewaluować, mierzyć i dokumentować proces uczenia się, postępy w nauce, nabywanie umiejętności i inne potrzeby edukacyjne studentów. Przyczynia się do tego upowszechnienie i dostępność oprogramowania do analiz danych, rozwój edukacji online (z systemami mierzenia postępu w kursach), rozwój edukacji mobilnej, a także doskonalenie oprogramowania systemów zarządzania procesami uczenia się. Wszystkie te zjawiska oddziałują na środowisko edukacyjne, które dzięki coraz lepszym mechanizmom analitycznym i oprogramowaniu do wizualizacji danych jest w stanie wydobyć z danych wielowymiarowe i kompaktowe podsumowanie. W kursach e-learning i blended learning najlepiej to widać – jak działania studenta przyczyniają się do jego postępów w nauce i osiągania specyficznych korzyści edukacyjnych.
Wzrastające wykorzystanie metod mieszanych w nauczaniu (blended learning): uczelnie wyższe prześcigają się w innowacyjnym podejściu do cyfrowego środowiska uczenia się, uznając je za dojrzałe do tworzenia nowych pomysłów, usług i produktów. Choć wiele ze stosowanych metod i podejść są wciąż analizowane przez twórców programów i instytucje edukacyjne, blended learning cieszy się już ogromną popularnością wśród wykładowców oraz studentów i będzie na uczelniach dalej rozwijany.
Średnia perspektywa (3-5 lat):
Przeprojektowywanie przestrzeni edukacyjnych: coraz więcej uczelni patrzy na nowo na swoją przestrzeń fizyczną i stara się ją zmieniać tak, aby wspierać pojawiające się nowoczesne rozwiązania dydaktyczne i strategie uczenia (np. odwrócona klasa). Rozwiązania przestrzenne powinny być tak zaprojektowane, aby wspierać interakcje w pracy projektowej, z nastawieniem na większą mobilność i elastyczność przestrzeni oraz wykorzystanie różnorodnych urządzeń komputerowych. Uczelnie poprawiają także dostęp do sieci, tworząc na przykład specjalne pomieszczenia do pracy zespołowej (smart rooms), wspierając technologie konferencyjne (np. na odległość) i inne metody, które umożliwiają współpracę i komunikację zdalną. Montowane są ekrany i monitory, które pomagają w komunikacji i prezentacji osiągnięć.
Zwrot w stronę głębszego uczenia się: mając na uwadze zwiększenie motywacji studentów do uczenia się, wykładowcy muszą szukać częściej związków pomiędzy programem nauczania a realnym światem, pokazywać, tłumaczyć, w jaki sposób studenci mogą wykorzystać nową wiedzę i umiejętności. Stąd większe znaczenie będą miały takie metody jak praca projektowa, uczenie się oparte na wyzwaniach (challenge-based learning), uczenie się oparte na samodzielnych poszukiwaniach (inquiry-based learning) i inne podobne (może jeszcze nie odkryte) metody będą sprzyjały większej aktywności w sali dydaktycznej i poza nią.
Długa perspektywa (powyżej 5 lat):
Rozwijanie kultur innowacji: coraz więcej liderów edukacji wyższej uważa, że instytucje i programy nauczania mogą wiele zyskać na rozwijaniu przy uczelniach prężnych, modelowych start-upów. Takie modele doświadczalne pozwoliłyby edukatorom rozwijać specjalne programy, strategie i podejścia, badać ich wpływ i proponować innowacyjne rozwiązania, które stymulowałyby głębsze zmiany jakościowe na uczelniach.
Przemyślenie procesów działania: uczelnie już poszukują nowych inicjatyw, polityk, programów, projektów, które zachęcały studentów do współpracy z rówieśnikami z innych kierunków i posiadających inne przygotowanie merytoryczne, co umożliwiałoby bardziej innowacyjne rozwiązania dla istniejących problemów. Ale takie mechanizmy współpracy (na szeroką skalę) wymagają nieco zmienionego modelu funkcjonowania uczelni. Jednocześnie takie podejście mogłoby bardziej odpowiadać na potrzeby studentów biorąc pod uwagę różnorodność ich zainteresowań.
Horizon Report 2016 można pobrać <tutaj>.
(Notka o autorze: Marcin Polak jest twórcą i redaktorem naczelnym Edunews.pl, zajmuje się edukacją i komunikacją społeczną, realizując projekty społeczne i komercyjne o zasięgu ogólnopolskim i międzynarodowym. Jest również członkiem grupy Superbelfrzy RP).