Wyobraźcie sobie przyszłość, wymarzoną, nawet utopijną, w której cel Waszych działań jest zrealizowany. Jak taka przyszłość by wyglądała? Czym by się różniła od dzisiejszej rzeczywistości? Poniższa wizja została stworzona przez Fundację Szkoła z Klasą w ramach projektu #OdNasZależy „Polska 2060”.
Szkoła w 2060 roku jest wspólnotą, opartą na autentycznych relacjach, jest miejscem, w którym wszyscy, nauczyciele i nauczycielki, uczniowie i uczennice, czują się dobrze. Jest przeciwieństwem obecnego modelu, opartego na promowaniu indywidualizmu i rywalizacji, panuje tam atmosfera sprzyjająca wspólnej nauce i działaniu współpracy.
Szkoła wyrównuje szanse uczniów i uczennic, jest przestrzenią rozwoju dla każdego dziecka, bez względu na sytuację rodzinną, kapitał społeczny, sytuację finansową.
Szkoła oddana jest tym, którzy faktycznie ją tworzą. Nauczyciel/ka jest tu przewodnikiem, towarzyszem, nie jest ponad, ale jest razem z uczniami. Nauczycielami zostają najlepsi, a studia i praktyki w szkole skutecznie przygotowują ich do pracy z młodymi ludźmi. Nauczyciele są doceniani, dobrze wynagradzani, wykonują zawód, który cieszy się szacunkiem.
Szkoła pomaga zrozumieć młodym ludziom, kim są, jaka jest ich rola i miejsce w świecie. Uczniowie i uczennice mają w szkole czas i przestrzeń na podejmowanie inicjatyw i wiedzą, że mają wpływ na życie szkoły, że ich głos się liczy. Realizują swoje marzenia i rozwijają pasje i talenty. Czują, że ich życie jest tu i teraz, że szkoła nie przygotowuje do życia, ale sama już jest miejscem życia, tu i teraz.
Szkoła nie jest samotną wyspą, ale częścią lokalnej wspólnoty. Kształci młodych ludzi, którzy potrafią myśleć nieszablonowo i odważnie, którzy czują się odpowiedzialni lokalnie i globalnie. Odpowiada na wyzwania współczesnej demokracji i pokazuje moc obywatelskiego działania.
Podstawa programowa rozumiana jak dotychczas legła w gruzach. W 2060 podstawą edukacji są wartości, takie, jak współpraca, szacunek oraz, odpowiedzialność: (za siebie nawzajem, za społeczność — tą lokalną, narodową i tą globalną, za środowisko naturalne i jego zasoby). W centrum są kluczowe kompetencje i umiejętność samodzielnego, krytycznego myślenia.
W 2060 szkoła dostosowuje się do zmieniającego się świata: uczy poruszania się w wielokulturowym, różnorodnym świecie, z zachowaniem równowagi między wartościami istotnymi dla różnych kultur, kształci umiejętność i gotowość podejmowania dialogu bez względu na różnice.
Jak mogłyby wyglądać konkretne kroki realizowania się powyższej wizji? Od czego one zależą?
Zmiany powinny dziać się równolegle na kilku poziomach:
- nowa podstawa programowa, stworzona od zera, na innych fundamentach
- sposób kształcenia nauczycieli i przygotowywania ich do zawodu
- zmiana narracji o zawodzie nauczyciela, społeczne uznanie dla ich roli
- ocenianie w służbie rozwoju intelektualnego i społecznego, nie ocenianie dla oceniania
- relacje w szkole to fundament życia szkolnego, buduje wspólnotę uczniów i nauczycieli
- szkoła jako laboratorium obywatelstwa, poczucia sprawstwa, odpowiedzialności
- stawia na zespołowość, pokazuje siłę różnorodności
Co dzisiaj może robić każdy, każda z nas, żeby przyczynić się do realizowania tej wizji?
Rodzicu, spójrz na szkołę przychylnym okiem, poczuj się jej częścią. Zmianę podejścia do nauczycieli i nauczycielek zacznij od siebie. Nie bądź zawsze “na nie”, nie mów źle o zawodzie nauczyciela. Nie pozwól, żeby poczucie, że zawód nauczyciela niewiele jest warty, Twoje dzieci wyniosły z domu.
Nauczycielko i nauczycielu, mimo niewydolności systemu, zmęczenia i przeciążenia, otwórz się na rozmowę. Zapomnij na chwilę o podstawie programowej i posłuchaj swoich uczniów i uczennic, posłuchaj rodziców. Stawiaj na nawiązywanie, wzmacnianie i rozwijanie relacji zawsze, kiedy jest to możliwe. Otwórz się na korzystanie z kompetencji swoich uczniów, na uczenie się od nich, na ich talenty i umiejętności.
Uczniu i uczennico, to Wy przede wszystkim tworzycie szkołę. Postarajcie się wziąć tę szkołę w swoje ręce i tam, gdzie to możliwe, wychodzić z inicjatywą, proponować dobre rozwiązania, zmieniać. Uczcie się też od siebie nawzajem, wspierajcie się, bądźcie dla siebie życzliwi i życzliwe. Dzielcie się kompetencjami między sobą i z nauczycielem.
(Źródło: Fundacja Szkoła z Klasą)