Przywykliśmy do pewnych standardowych metod nauki czytania i pisania. Działając nieraz nawykowo, nie zastanawiamy się nad tym, jak zwiększają one dziecięce zainteresowanie procesem nauki czytania i pisania, jak motywują dzieci do podejmowania samodzielnych prób w tym obszarze. Badania pokazują, że dzieci uważają się za złych czytelników, że czytają tylko wtedy, kiedy muszą. Dlatego powinniśmy poszukiwać innych sposobów nauki czytania.
Podczas konferencji INSPIR@CJE WCZESNOSZKOLNE 2023 prof. Monika Wiśniewska-Kin i Weronika Kisiel z Uniwersytetu Łódzkiego zaprezentowały strategię uczenia się czytania pt. „Skuteczne zdziwienie – wyzwalająca myślenie nauka czytania”. Jak mówiły, jej celem jest rozwijanie zainteresowania czytaniem. Dziecko powinno być postrzegane holistycznie w procesie czytania i pisania. „Chcemy, żeby dzieci polubiły czytanie, znalazły przyjemność w czytaniu, z czasem przyzwyczaiły się do czytania. Czy możemy na proces czytania spojrzeć inaczej? Czy możemy pomyśleć o nim, że jest holistyczny, twórczy i głęboko zindywidualizowany?” – pytała prof. Wiśniewska-Kin.
Jak to w skrócie wygląda? Na pierwszym planie jest dziecko, które działa. Dzieci poszukują powiązań pomiędzy obrazem (dla potrzeb realizacji projektu opracowano przepiękną książkę obrazkową „Zamieniam się w słuch, czyli opowieści dźwiękiem malowane” – zobacz tutaj) i tekstem. Następnie wyszukują w obrazach elementów powiązanych z poznawaną głoską. Kolejnym elementem jest odczytanie tekstu, który wyjaśnia znaczenia ukryte w niedosłownych ilustracjach. Dzieci przypominają sobie sytuacje, w których doświadczały dźwięków (na przykład mmmm…, ale pyszne w trakcie smakowitego posiłku). Następuje materializują dźwięki za pośrednictwem gestów. Z czasem przypominanie swobodne, przechodzi w przypominanie ukierunkowane i wytwarza się połączenie między gestem – dźwiękiem – głoską.
A jak wygląda poznawanie liter? Wykorzystano klocki, z których tworzone są dane litery. To dzieci podejmują samodzielne próby poprawnego ułożenia poznawanej litery. Potem zestawiają obraz dźwiękowy z obrazem graficznym („dźwiękoznak z literakiem”). Uczą się je pisać kreśląc drogę i kierunek w konturze litery. Początkowo dzieci konstruują pojedyncze litery, potem wyrazy, a na końcu całe konstrukcje (nieco inaczej dziewczynki i chłopcy). Podsumowaniem procesu uczenia się jest samodzielne wykonanie ilustracji w książce obrazkowej i wspólna zabawa grami planszowymi.
Zapraszamy do obejrzenia całego wystąpienia:
***
Organizatorami zorganizowanej w dniach 15-16 kwietnia 2023 w Warszawie konferencji INSPIR@CJE WCZESNOSZKOLNE 2023 byli: Edunews.pl, Fundacja Rozwoju Społeczeństwa Wiedzy THINK! oraz Think Global sp. z o.o.
Partnerem merytorycznym była społeczność nauczycieli: Superbelfrzy RP.
Partnerem strategicznym konferencji był: Microsoft Polska.
Partnerami konferencji byli: Amazon STEM Kindloteka, Fundacja Szkoła z Klasą & Program Asy Internetu), Learnetic, MAC Edukacja oraz Warszawskie Centrum Innowacji Edukacyjno-Społecznych i Szkoleń.
Notka o autorze: Marcin Polak jest twórcą i redaktorem naczelnym portalu o nowoczesnej edukacji Edunews.pl (2008-) i organizatorem cyklu konferencji dla nauczycieli INSPIR@CJE (2013-). Zajmuje się zawodowo edukacją od 2002, angażując się w debatę na temat modernizacji i reformy szkolnictwa (zob. np. Dobre zmiany w edukacji, Jak będzie zmieniać się edukacja?). Należy do społeczności Superbelfrzy RP.