O tym, jak ważny jest rozwój inteligencji emocjonalnej u nastolatków, chyba nikogo przekonywać nie muszę. Przy okazji Tygodnia Tolerancji i Życzliwości, który zorganizowaliśmy w Gimnazjum nr 1 w Gdyni kilka miesięcy temu, poprowadziłam warsztaty dramy dla uczniów, których tematem przewodnim była właśnie empatia.
Kilka inspiracji zaczerpnęłam ze świetnej publikacji dla nauczycieli i wychowawców DRAMA, którą się tutaj dzielę, pozostałe to przetworzone przeze mnie pomysły z warsztatów, w których brałam udział.
Krótkie wprowadzenie: konkretnie na temat celu zajęć, nie za długo, by nie być nielubianą „gadającą głową”.
Rozgrzewka:
powitanie I – każdy ściska dłoń na powitanie jak największej ilości osób.
powitanie II – każdy bardziej wylewnie wita się z jak największą ilością osób.
powitanie III – każdy wita się z jak największą ilością osób, nie korzystając ze słów, ale z mowy ciała, znanych lub wymyślonych przez siebie gestów.
Koncentracja:
Dzielimy grupę, stosując na przykład zasadę A-B. Osoby A formują jeden rząd, osoby B – drugi. Oba rzędy kolejno odliczają, osoba nr 1 z rzędu A ma odpowiednik – osobę numer 1 w rzędzie B. Stają do siebie twarzą w twarz. Tworzą szpaler oddalony od siebie o 2 metry.
Na środku, pomiędzy rzędami, kładziemy np. klucz. Na nasze hasło wywołany numer z każdego rzędu (czyli dwie osoby) musi złapać klucze szybciej od swego przeciwnika z drugiego rzędu. Powtarzamy zadanie kilka razy.
Wejście w rolę – uczestnicy zakładają wyimaginowany płaszcz.
Rzeźbiarz i jego dzieło
Wcześniej przygotowujemy pudełko emocji, nazywane bankiem emocji, z karteczkami nazywającymi emocje, np.: smutek, strach, nadzieja, lęk, tęsknota, nostalgia, żal, przykrość, duma, radość, miłość, żal, itd.
Uczniowie siadają w kręgu, w dwójkach (A i B). Osoba A jest rzeźbiarzem, a osoba B jego tworzywem. Każda para po kolei losuje karteczkę z nazwą emocji. Rzeźbiarz (osoba A) formuje rzeźbę (osoba B), a grupa zgaduje, jakie emocje zostały pokazane. W drugiej rundzie role w parach odwracają się, A jest rzeźbą, a B rzeźbiarzem.
Zadanie niełatwe dla uczestników, ale jak przyznali w podsumowaniu, skłaniające do refleksji nad tym, jak my sami ukazujemy emocje.
Stymulatory
Przygotowujemy wcześniej pudełko/plecak z rzeczami, np. starą fotografią, pierścionkiem, biletami, monetami, listem, perfumami, książką, itd.
Prowadzący zaprasza uczestników do kręgu, dzieli grupę na trzy zespoły. W środku kręgu kładzie pudełko/plecak z wymienionymi wcześniej stymulatorami – rzeczami należącymi do kogoś. No właśnie – to, kim jest właściciel wymyślają poszczególne grupy. Biorą one jedną rzecz z pudełka/plecaka, a następnie tworzą tożsamość właściciela rzeczy, nadają mu imię i przygotowują scenkę ukazującą dramatyczny moment z życia tego właściciela, ale związany z tą konkretną rzeczą.
Po 15 minutach przygotowań grupy prezentują historię osoby i wspomnianą dramatyczną sytuację. Po każdej scence omawiamy uczucia, jakie ona w nas wywołała. Następnie kładziemy na środku, po kolei, wykorzystane rzeczy – symbol właściciela i każda chętna osoba mówi coś do „właściciela”, np. radę, pocieszenie, itp.
Podsumowujemy ten moment. W mojej grupie, z roześmianych nastolatków uczestnicy przeobrazili się w pełne skupienia i powagi osoby, jak podkreślały, poczuły żal, wzruszenie, współczucie. Empatia była wręcz „namacalna”. To również podsumowaliśmy.
Puste krzesło
To moment, kiedy każda chętna osoba może zadać pytanie bohaterom scenek, dopytać o ich losy, a każdy chętny, stając za krzesłem, odpowiada na pytanie, tworząc własną historię.
Wyjście z roli i podsumowanie
Uczestnicy wychodzą z roli, zdejmują z siebie płaszcz, który założyli na początku zajęć. Refleksja na temat tego, czego doświadczyliśmy. Każda osoba mówi o tym, z czym wychodzi z zajęć.
Notka o autorce: Oktawia Gorzeńska jest edukatorką, dyrektorką Gimnazjum nr 1 w Gdyni – Szkoły z mocą zmieniania świata, autorką innowacyjnych projektów, koordynatorką Młodzieżowej rady Miasta Gdyni, członkinią grupy Superbelfrzy RP oraz autorką bloga www.eduzmieniacz.com. Niniejszy artykuł ukazał się w blogu Superbelfrów. Licencja CC-BY-SA.