Wzorce projektowe dla otwartych systemów kształcenia online

fot. Fotolia.com

Narzędzia
Typografia
  • Smaller Small Medium Big Bigger
  • Default Helvetica Segoe Georgia Times

Szybki rozwój szeroko otwartych kursów online (ang. massive open online courses — MOOC) odnowił zainteresowanie otwartymi systemami kształcenia online. Ten renesans podkreśla wyzwania i możliwości związane z projektowaniem takich środowisk edukacyjnych.

Niewątpliwie przyspieszony rozwój otwartych systemów kształcenia online stwarza zagrożenia dla jakości nauczania i doświadczeń uczniów. Istnieje bardzo wiele różnych podejść do sposobów dostarczania, metod pedagogicznych, funkcjonalności oraz mechanizmów wsparcia wykorzystywanych w przypadku otwartych systemów kształcenia online. Niektóre z nich okazały się bardzo skuteczne, a inne mniej, przez co pojawiła się pilna potrzeba omówienia, wymiany i krytyki wiedzy na temat projektowania w tej dziedzinie.

Wzorce projektowe i języki wzorców zostały zaproponowane jako skuteczne narzędzia, które ułatwią prowadzenie dyskursu poprzez połączenie teorii z praktyką. Paradygmat wzorców został utworzony przez Christophera Alexandra jako forma języka wzorca w architekturze. Wzorzec projektowy opisuje powtarzający się problem (lub wyzwanie związane z projektowaniem), kontekst, w którym ten problem występuje, oraz możliwy sposób jego rozwiązania. Wzorce są pogrupowane w spójne systemy nazywane językami wzorców — tworzą one zestaw narzędzi powiązanych ze sobą rozwiązań projektowych, które można wykorzystać do rozwiązywania nowych problemów.

Niektóre z kluczowych kwestii poruszanych w artykułach w tym wydaniu opierają się na chęci zrozumienia procesów i mechanizmów projektowania, które prowadzą do tworzenia i dostarczania otwartych systemów kształcenia online, a co za tym idzie, możliwości sformułowania rozwiązań, które można udostępnić innym.

Artykuły w 42 wydaniu eLearning Papers proponują różne odpowiedzi na to wyzwanie. W pierwszym artykule Hatzipanagos oferuje przegląd literatury na tematu kursów MOOC i bada, co kursy MOOC wnoszą do dyskusji na temat projektowania systemów kształcenia. Na zakończenie artykułu podaje przykład odwzorowania zidentyfikowanych cech systemów kształcenia z różnymi wzorcami projektowymi kursów MOOC. Salvador i Scupelli podkreślają znaczenie współpracy w procesie tworzenia wzorców. Opisują metodologię tworzenia wzorców w oparciu o dane, a także otwarte repozytorium wzorców z dziedziny projektowania systemów kształcenia online. Lackner i in. wykorzystali podejście analityczne do zbadania aktywności uczestników kursów MOOC i zaproponowali trzy wzorce projektowe, które umożliwią zapobieganie wczesnemu przerywaniu nauki. Następnie Littlejohn i Milligan oferują przegląd kursów MOOC skierowanych do profesjonalistów. Zauważyli oni lukę w procesie samodzielnego uczenia się i zaproponowali zestaw pięciu wzorców, które wspomogą projektowanie kursów MOOC pod kątem ułatwienia samodzielnego uczenia się. Mor i Warburton następnie opisują wyniki projektu dotyczącego wzorców projektowych, w którym wykorzystano metodologię wzorca uczestnictwa w warsztatach. Pokazują oni przydatność tej metody na podstawie trzech praktycznych wzorców aktywnego uczenia się opartego na współpracy. Koeppe analizuje korzyści płynące ze stosowania zewnętrznego kursu MOOC w klasie. Artykuł przedstawia trzy powiązane wzorce, aby pokazać, w jaki sposób można to osiągnąć. W artykule dotyczącym interakcji pomiędzy studentami Liyanagunawardena i in. skupiają się na forach dyskusyjnych i na podstawie siedmiu różnych źródeł dotyczących wzorców przedstawiają trzy wzorce ułatwiające prowadzenie konstruktywnej dyskusji pomimo bardzo dużej liczby uczestników. W ostatnim artykule Dacko przyjmuje alternatywne, ale uzupełniające podejście do projektowania i opiera się na konkretnej metodologii projektowania, aby pokazać, jak można ją wykorzystać w sferze kształcenia online w celu stworzenia spójnego i jednolitego rozwiązania.

Jak wynika z artykułów przedstawionych w tym wydaniu, wielu badaczy, projektantów i specjalistów zmaga się z problemami projektowania napotykanymi podczas tworzenia otwartych kursów online. To bardzo dobry znak, że autorzy wykorzystują badania dotyczące tradycyjnej edukacji na odległość i rozszerzają je na nowe terytoria, które promują dzielenie się wiedzą w zakresie projektowania jako mechanizm rozwiązywania konkretnych problemów związanych z kształceniem dużych grup studentów.

Przeczytaj artykuły w numerze 42 eLearning Papers.

Całość numeru (PDF) dostępna jest w języku angielskim.

eLearning Papers jest częścią portalu OpenEducationEuropa.eu. Portal ten jest inicjatywą Komisji Europejskiej mającą na celu promowanie wykorzystania technologii  multimedialnych i internetu w edukacji szkolnej, wyższej i ustawicznej. Licencja CC-BY 3.0 Unported.

Przeczytaj o MOOC także inne artykuły w Edunews.pl: