Jaka to różnica? W pierwszej wersji koncentrujemy się na uczniu, a w drugiej przenosimy uwagę na nauczyciela. W drugiej aprobata ze strony nauczyciela staje się celem. Uczeń pracuje na pochwałę ze strony nauczyciela, a w pierwszej sam jest autorem sukcesu.
Chcemy, aby uczniowie wiedzieli, że ich praca jest dobra, aby mogli poczuć autentyczność i obiektywizm docenienia. Daje im to szansę na wzięcie odpowiedzialność za swoje sukcesy.
Jak można nad tym pracować? Oto cztery proste strategie.
„Powiedz mi coś więcej”
Ta strategia polega na zatrzymaniu się i pozwoleniu uczniowi na cieszenie się sukcesem.
Na przykład 1.
Uczeń: „Dostałem bardzo dobrą recenzję mojego wypracowania”
Dorosły: „Bardzo się cieszę! Powiedz mi, co cię ucieszyło w tej recenzji?”
Na przykład 2.
Uczennica: „Wczoraj otrzymałam prawo jazdy”.
Dorosły: „Gratulacje! Opowiedz mi jak przebiegał egzamin i jak się do niego przygotowywałaś”
Ta strategia pozwala uczniom ponownie przeżyć chwilę sukcesu i zwiększyć poczucie zadowolenia z siebie.
„Myślę, że czujesz się…”
W tej strategii dorosły zwraca uwagę na emocje, towarzyszące uczniowi z powodu osiągniecia sukcesu.
Na przykład 3.
Dorosły: „Wow! To takie ekscytujące. Musisz czuć się naprawdę dumny”.
Czasami musimy domyśleć się jakie emocje ma uczeń, ale nawet jeśli nie trafimy, to dajemy mu możliwość uświadomienia sobie dumy z siebie i możliwość świętowania własnego sukcesu.
„Co zrobiłeś, żeby to się stało?”
W tej strategii dorosły pomaga dziecku w uświadomieniu sobie, co doprowadziło do sukcesu.
Na przykład 4.
Dorosły: „Dostałeś dobrą ocenę z matematyki. To fantastycznie. Co zrobiłeś, żeby tak się stało?
Czasami jest to trudne pytanie dla ucznia, gdyż może nie zauważyć własnego wkładu. Wtedy uczeń może odpowiedzieć: "Nie wiem", "Udało mi się", "Test był łatwy".
Dorosły może wtedy dodać: „Zauważyłem, że w tym tygodniu pracowałeś nad matematyką i rozwiązałeś wszystkie zadania przygotowawcze”
Takie przypomnienie uświadamia uczniowi, że jednak sam zapracował na swój sukces.
„Doceniam …” lub „Podziwiam….”
Jest to docenianie za konkret wykonany przez ucznia.
Na przykład 5.
Dorosły: „Podziwiam twoją wytrwałość w nadrabianiu zaległości”.
Na przykład 6.
Dorosły: „Doceniam, że zawsze jesteś na czas”
Powyższe cztery komunikaty różnią się od pochwały w stylu: „Jestem z ciebie dumny” tym, że nie sugerujemy uczniowi, że powinien pracować, aby zadowolić nauczyciela.
Jak zawsze są wyjątki. Czasami warto być dumnym ze swoich uczniów, na przykład, gdy wykonają naprawdę trudne zadanie lub po prostu potrzebują docenienia ze strony nauczyciela. Wtedy komunikat powinien pokazywać uczniowi, że nauczyciel widzi jego sukcesy, docenia je i oferuje wsparcie.
Pochwała nie powinna stawiać nauczyciela w centrum — jako osoby obdarzającej aprobatą lub dezaprobatą. Zamiast tego powinna być wykorzystana do wspierania zdrowej samoświadomości ucznia i budować zaufania pomiędzy nauczycielem, a uczniem.
Notka o autorce: Danuta Sterna – była nauczycielka matematyki i dyrektorka szkoły, ekspertka merytoryczna w programie Szkoła Ucząca Się (SUS) (prowadzonym przez CEO i PAFW), autorka książek i publikacji dla nauczycieli, propaguje ocenianie kształtujące w polskich szkołach. Niniejszy wpis pochodzi z jej bloga w partnerskiej platformie Edunews.pl – www.osswiata.pl. Inspiracja artykułem Tarn Wilson z Edutopia.org.