Minęły dwa miesiące od rozpoczęcia roku szkolnego. Wielu nauczycieli stara się zintegrować ze sobą uczniów, wśród których są także uchodźcy z Ukrainy. Jak mocno ingerować w ten proces? Co zrobić, aby ułatwić budowanie relacji uczniom ukraińskim i polskim?
Wielokulturowość jako niezwykła szansa do integracji
Wojna w Ukrainie ponownie postawiła polską szkołę przed potrzebą bardzo szybkiego dostosowania się do nowych warunków. W tej sytuacji warto zadać sobie kilka pytań:
- Co mogę zrobić z tym, że w mojej klasie będę miała/miał uchodźców z Ukrainy?
- Co nowego, dobrego i ważnego dla uczniów może wynikać z doświadczenia wielokulturowego?
- Co pozytywnego płynie z tego dla mnie?
Zadanie sobie powyższych pytań pozwoli nam w pierwszej kolejności dostrzec, w jaki sposób ustosunkowaliśmy się do wyzwania: biernie, z poczuciem skrzywdzenia czy aktywnie, z gotowością do poradzenia sobie z sytuacją. W drugiej kolejności, szukając odpowiedzi na te pytania, skupiamy się na znalezieniu pozytywnych rozwiązań - to może pomóc nam rozładować lęk i stres. Wielokulturowość jest niezwykłym zasobem, z którego warto skorzystać w obecnej sytuacji.
Jak bezpiecznie rozpocząć wymianę międzykulturową?
Bardzo ważne dla uczniów zarówno z Polski, jak i Ukrainy, jest poczucie bezpieczeństwa. Dlatego dobrze, aby w grupie zbudować wspólne podejście do odmienności. Różnice pomiędzy dziećmi z Polski a dziećmi z Ukrainy powinny być postrzegane tak samo, jak różnice pomiędzy innymi uczniami w klasie czy szkole. Warto porozmawiać o tym, że każdy z nas jest inny, jednak nie jest to wykluczające i ujmujące nikomu. Naturalnym jest się różnić.
Jak integrować?
Nowych uczniów warto zaprosić do zaprezentowania się przed rówieśnikami, lecz należy pamiętać, że mogą oni tego zaproszenia nie przyjąć. Niech to nie będzie przymus, dzieci powinny czuć, że mają przestrzeń do dzielenia się sobą wtedy, gdy są na to gotowe. Dajmy im taką możliwość np. przez cały pierwszy semestr.
Zanim rozpoczniesz działania mające na celu integrację klasy, daj dzieciom przestrzeń do tworzenia relacji w mniejszych grupach, samodzielnie. Jednocześnie obserwuj, w jaki sposób ten proces zachodzi i czy uczniowie napotykają trudności.
Zapytaj uczniów, jaką chcą klasę i jaki mają plan na bycie razem. Swoje pomysły uczniowie mogą zaprezentować w formie dram, scenek, filmu, komiksów itp. Wspólnie ustalcie cele integracji. Zapiszcie je jako dowód na to, że chcecie działać razem. Tak przygotowane zasady mogą pomóc, gdy pojawią się różne konflikty w grupie. Dopiero po wprowadzeniu dwóch pierwszych kroków rozpocznij integrację grupy. Zrealizuj ustalone cele. Zacznij od planów, na których najbardziej zależy uczniom. Jeśli nie uda się ich zrealizować w całości - spróbujcie chociaż w części.
Archiwizuj z uczniami wszystko, co udało się wspólnie osiągnąć, aby później podsumować działania w dążeniu do ich idealnej przestrzeni. Jeśli jakiś cel uległ zmianie lub doszedł inny, to nie zamykaj się z klasą na nie, tylko spróbujcie uwzględnić je w kolejnych działaniach.
O rolach, jakie może przyjąć nauczyciel w procesie integracji klasy oraz pomysłach na integrację uczniów z Ukrainy dowiesz się więcej z webinaru: "Jak tworzyć, integrować i wspierać grupę w zmiennym środowisku szkolnym?", który dla Uniwersytetu Dzieci poprowadziła Maria Sadowska-Łakomy. Obejrzyj całe spotkanie:
***
Chcesz wiedzieć więcej? Zapraszamy na Uniwersytet Dzieci dla Dorosłych - cykl webinarów dla rodziców, nauczycieli i edukatorów. Polecamy także IV edycję konferencji dla nauczycieli "Inspiruję do nauki i rozwoju", która odbędzie się online już 25 i 26 listopada.
(Źródło: Fundacja Uniwersytet Dzieci)