Jak pandemia SARS-CoV-19 wpłynęła edukację oraz samopoczucie uczniów? 7,8% maturzystów nie zdało egzaminu z więcej niż jednego przedmiotu. Wśród absolwentów liceów takie osoby stanowią 5,8%, a wśród absolwentów techników – 11,1%. Wyniki te są słabsze od analogicznych sprzed pandemii.
Firma VULCAN zaprezentowała wyniki badań ankietowych, w których udział wzięło blisko 2000 uczniów i uczennic z całej Polski. To drugie badanie uczniów w czasie pandemii – porównując wyniki z zeszłorocznym warto podkreślić, że wzrósł odsetek uczniów i uczennic, którzy wolą edukację zdalną, niż stacjonarną. Co jeszcze? Najważniejsze zmiany odnotowane przez uczniów w szkolnym życiu w trakcie pandemii są raczej negatywne niż pozytywne, szczególnie w obszarze relacji z rówieśnikami. W odczuciu 30% uległy one pogorszeniu.
Zmieniające się dynamicznie obostrzenia, a także sytuacja zdrowotna w konkretnych szkolnych społecznościach przekładały się na konieczność balansowania między chwilowymi powrotami do nauki stacjonarnej i ponownymi okresami edukacji online. Prowadzone w tym czasie przez różne podmioty badania nad doświadczeniami uczniów, rodziców, nauczycieli wskazywały na rozmaite problemy (na przykład pogłębianie się między uczniami nierówności ze względu na dostęp do nowych technologii i ze względu na wsparcie zapewniane przez rodziców czy opiekunów) ale też korzyści, jakie odniosła w tym czasie szkoła (na przykład zwiększanie się zakresu kompetencji posiadanych przez nauczycieli).
Jest to drugie badanie przeprowadzone przez VULCAN wraz z naukowcami z UAM w Poznaniu. Zeszłoroczna odsłona (wiosna 2020) dotyczyła wizji edukacji przyszłości oczami uczniów. Warto przypomnieć, że najważniejszymi wnioskami wówczas były chęć chodzenia do szkoły na klasyczne zajęcia, ale większy udział technologii w prowadzonych zajęciach.
Wzrósł odsetek uczniów i uczennic, którzy wolą edukację zdalną, niż stacjonarną. Zestawiając ten wyniki z innymi można zakładać, że ten sposób realizowania obowiązku szkolnego jest wygodniejszy - mówi prof. UAM dr hab. Sylwia Jaskulska, kierowniczka zespołu z UAM - Uczniowie uzyskują wyższe wyniki przy mniejszym zaangażowaniu. Choć zwiększyła się ta grupa uczniów, którym nie podoba się kształcenie zdalne, to i tak wybraliby je chętniej, niż stacjonarne – dodaje.
Mimo tego, że dzieci i młodzież w coraz większym stopniu lubią zdalny tryb edukacji, zmalało przekona nie o tym, że szkoły w dalekiej przyszłości będą zdalne lub częściowo zdalne. Zdecydowanie mniejszy odsetek osób chciałby też (porównując do zeszłego roku) wprowadzić w przyszłości w szkołach tryb hybrydowy, gdyby to od nich zależało. Wyniki te można odczytać w taki sposób, że badane osoby chciałyby dla siebie szkoły zdalnej, lub częściowo zdalnej, ale to wiąże się z ich aktualnymi doświadczeniami, a w mniejszym stopniu z ogólną wizją szkoły.
Wnioski
Uczniowie polubili zdalną szkołę, wielu z nich woli taki sposób nauki od trybu stacjonarnego. I jest to zmiana w stosunku do danych z poprzedniego badania VULCAN i UAM, gdzie w czerwcu 2020 ponad 60% uczniów określiło, że wolałoby wrócić do szkoły, niż dalej uczyć się zdalnie. Blisko rok później niecałe 50% woli uczyć się zdalnie niż chodzić do szkoły. Natomiast 45% uczniów chciałoby, żeby po pandemii szkoła pracowała w trybie hybrydowym.
Zmiany, które zauważają uczniowie w szkolnym życiu w trakcie pandemii w porównaniu z czasem przed nią są raczej negatywne, niż pozytywne. Dotyczy to szczególnie relacji z rówieśnikami – te pogorszyły się w odczuciu 30% osób. Znacznej grupie, bo aż 45% , pogorszyło się samopoczucie fizyczne. Wyjątkiem od reguły „gorsze doświadczenia szkolne podczas pandemii niż przed nią” są wyniki w nauce i sposób spędzania wolnego czasu – w odniesieniu do nich aż 30% uczniów zauważyło polepszenie.
Wiele wskazuje na to, że uczniowie będą musieli na nowo „uczyć się jak się uczyć” w murach szkoły i w bezpośrednim kontakcie z nauczycielem i kolegami – zauważa Jan Koziarski z VULCAN. To, że tak wiele osób deklaruje wysoką sympatię dla zdalnej formy nauczania, może być interpretowane pozytywnie – kształcenie to przebiegało dobrze. Coraz częściej mówi się jednak – i na to też może wskazywać uzyskany przez nas wynik 20-35% odpowiedzi negatywnych na pytania związane z chęcią powrotu do stacjonarnej szkoły – że z różnych powodów uczniowie boją się powrotu, albo nie chcą podejmować związanego z nim wysiłku. Powstaje zatem pytanie - jak na nowo zachęcić uczniów i uczennice do angażowania się w naukę w trybie stacjonarnym?
Jednym ze sposobów może być wykorzystanie narzędzi, aplikacji, komunikatorów internetowych w murach szkoły, a także organizowanie części zajęć pozalekcyjnych w formie online (np. konwersatoria językowe) – podkreśla prof. UAM dr hab. Sylwia Jaskulska - Jak wskazują wyniki badania, uczniowie byliby zainteresowani formą hybrydową nauki i świetnie radzą sobie z obsługą sprzętów i narzędzi potrzebnych w edukacji zdalnej. Także nauczycielki i nauczyciele nabyli w tym zakresie różnorodne kompetencje. Są to zasoby, na których należy budować nową, popandemiczną rzeczywistość szkoły. Nie zapominając oczywiście o innych potrzebach uczniów i szkoły, szczególnie tych związanych z relacjami i zdrowiem psycho-fizycznym - dodaje.
Poznanie i wykorzystanie w szkolnej rzeczywistości strategii związanych z technologią, które wypracowali uczniowie ucząc się zdalnie, to jedno z zadań, przed którym stoi szkoła. Warto podkreślić najważniejsze potrzeby, które zostały zdiagnozowane w przeprowadzonym badaniu:
- wzmacnianie i budowanie na nowo relacji rówieśniczych poprzez wzmożone działania integracyjne,
- wzmacnianie roli psychologów i pedagogów szkolnych (21% uczniów nie wie, czy w ich szkole jest psycholog),
- tworzenie w szkołach warunków dbania o kondycję fizyczną,
- dowartościowanie roli wychowawcy klasy, bo to wychowawcy okazali się dla wielu uczniów i uczennic istotnym źródłom wsparcia (68% uczniów czuło, że może liczyć na pomoc wychowawcy w czasie pandemii COVID-19).
***
W badaniu wykorzystano kwestionariusz ankiety. Został on rozesłany do uczniów korzystających z dziennika elektronicznego UONET+ tworzonego przez VULCAN. Kwestionariusz składał się z 26 pytań oraz metryczki.
Celem badania było poznanie szkolnych doświadczeń uczniów i uczennic w zakresie technicznego wymiaru edukacji zdalnej, organizacji nauki i czasu wolnego, relacji z ludźmi, zaangażowania w lekcje i w naukę, możliwości uzyskania pomocy, samopoczucia, a także określenie jak zmieniała się w ocenie uczniów szkoła i jak wyobrażają sobie oni jej przyszłość.
(Źródło: Vulcan)