Żyjemy w czasach fejków i post-prawd, zalewają nas zewsząd informacje i często trudno się połapać w tym, co jest prawdą, a co fałszem, oddzielić opinie od faktów. Dlatego też kształcenie kompetencji 4K, a w szczególności krytycznego myślenia pełni tak ważną rolę.
Krytyczne myślenie to umiejętność analizy informacji, dostrzeżenia logicznych związków i relacji oraz różnorodnych perspektyw, rozwiązywania problemów i podejmowanie decyzji oraz refleksji. Uczniowie posiadający umiejętność krytycznego myślenia potrafią formułować proste wyjaśnienia, wyciągać wnioski, dokładnie i kompleksowo omawiać zagadnienia, dokonywać właściwych wyborów oraz ocen, aby uporać się z danym problemem (Bayan et al., 2023). Nowe badania pokazują także, że kiedy podnosi się poziom umiejętności krytycznego myślenia, poprawią się także wyniki w nauce (D’Allesio i in., 2019, badanie na studentach MBA).
Krytyczne myślenie rozwijać można na wiele sposobów. Od 14 lat jestem nauczycielem Teorii Wiedzy, czyli kursu krytycznego myślenia, który jest jednym z przedmiotów obowiązkowych w ramach Matury Międzynarodowej IB. W trakcie swojego wystąpienia przybliżyłam kilka metod na rozwijanie tej kompetencji, np. poprzez:
- rutyny myślowe
- interdyscyplinarność (koncepty)
- dyskusje i debaty
- zadawanie pytań otwartych wymagających uzasadnienia
- dociekanie "dlaczego tak myślisz?", "co z tego wynika?"
- analizę różnych perspektyw
- ocenianie kształtujące
- czas na refleksję i zadania podsumowujące
Krytyczne myślenie jest ważne jednak nie tylko wtedy, kiedy mówimy o wiedzy przedmiotowej, ale również w życiu codziennym. Pomaga nam ono w adekwatny sposób analizować własne zasoby, przyglądać się swoim stanom emocjonalnym i reagować w oparciu o zebrane informacje. Jest więc podstawą do rozwoju kompetencji społeczno-emocjonalnych tak istotnych w dzisiejszym świecie.
Zapraszam do obejrzenia mojego wystąpienia na INSPIR@CJACH 2023 i refleksji nad tym jak Wy możecie rozwijać krytyczne myślenie waszych uczniów:
***
Organizatorami zorganizowanej w dniach 23-24 września 2023 w Warszawie konferencji INSPIR@CJE 2023 byli: Edunews.pl, Fundacja Rozwoju Społeczeństwa Wiedzy THINK! oraz Think Global sp. z o.o.
Partnerem merytorycznym była społeczność nauczycieli: Superbelfrzy RP.
Partnerami konferencji byli: Amazon STEM Kindloteka, Samsung Polska, Stowarzyszenie Cyfrowy Dialog, Fundacja Szkoła z Klasą & Asy Internetu, Learnetic, Centralny Dom Technologii, Herstory, Ogólnopolski Operator Oświaty oraz Warszawskie Centrum Innowacji Edukacyjno-Społecznych i Szkoleń.
Notka o autorce: Barbara Ostrowska jest doktorem psychologii, nauczycielką teorii wiedzy i psychologii w programie międzynarodowym IB DP w Międzynarodowym Liceum Ogólnokształcącym Paderewski w Lublinie. Moderator szkoleń online, trener i egzaminator. Google Educator oraz Microsoft Certified Educator. Ekspert Fundacji Szkoła z Klasą i Programu Projektor. Należy do społeczności Superbelfrzy RP.