Od najmłodszych lat lubimy grać w różne gry, karciane, planszowe, logiczne, strategiczne, zręcznościowe, czy sportowe. Gramy w nie na specjalnych planszach, z użyciem pionków, kostek, kart, specjalnych gadżetów, sprzętu sportowego lub na swoich smartfonach czy komputerze, a czasami potrzebujemy tylko ołówek i kartkę papieru, aby świetnie bawić się podczas gry w „kółko i krzyżyk” lub „państwa-miasta”...
Gramy w gry samodzielnie, gdy jedziemy tramwajem lub przebywamy w czterech ścianach swojego pokoju, z kimś w parze lub w większej grupie, gdy spotykamy się z innymi oko w oko lub gramy on-line z innymi mieszkańcami naszej miejscowości, województwa, czy kraju. Grając w gry nasz mózg intensywnie pracuje, rozwija się, coś tworzy, buduje, kombinuje, analizuje, poszukuje rozwiązań, wyciąga wnioski, odnajduje w zakamarkach pamięci określone dane, fakty, słowa czy cyferki, by wykorzystać je za chwilę przy określonym zadaniu w grze. Jeżeli w grze zdobywamy dodatkowo jeszcze jakieś punkty, gwiazdki, odznaki, nagrody, to jeszcze bardziej angażujemy się w grę, bo chcemy zrobić wszystko, aby podołać wyzwaniu i osiągnąć sukces. Po rozegranej i skończonej grze, czujemy, że staliśmy się w czymś lepsi, że czegoś się nauczyliśmy, że coś opanowaliśmy. Dlatego to gry są tak bardzo popularne i gra w nie bardzo wielu ludzi, niezależnie od wieku.
Oprócz gier lubimy również podróże, wycieczki, wędrówki i spacery, lubimy rozglądać się wokół, lubimy poznawać nowe przestrzenie, dostrzegać nowe obiekty i szczegóły, zachwycać się pięknem otaczającej nas przyrody, odpoczywać na łonie natury, aby nasze ciało i mózg zrelaksowało się i odpoczęło od codziennych, przyziemnych spraw, które czasami potrafią być bardzo stresujące. Dlatego właśnie w szkole, uczniowie tak chętnie wyjeżdżają na wycieczki, chcą wyjść na lekcje w terenie, aby choć na chwilę złapać oddech od lekcji w sali lekcyjnej.
I gry i lekcje w terenie można połączyć, organizując w szkole „grę terenową”. Gra terenowa to taka gra, rozgrywana w czasie rzeczywistym przez uczestników, która wykorzystuje teren (budynek szkoły, plac przy szkole, park, las), jako miejsce rozwiązywania określonych zadań i ćwiczeń, mniej lub bardziej związanych z tym terenem, w zależności od tematyki danej gry. Jest ona porównywana do podchodów, biegów na orientację, poszukiwania skarbów w terenie, często organizowanych na młodzieżowych obozach czy biwakach.
Gra terenowa od pewnego czasu zagościła również w edukacji, stając się jedną z ciekawszych form pracy z uczniami, które realizowane są przez coraz większą liczbę nauczycieli. Głównym celem gry, nie jest jej zorganizowanie, tylko wzbogacenie uczniów o nową wiedzę i nowe umiejętności oraz doskonalenie tego, co już wiedzą i potrafią, podczas wykonywania określonych zadań w trakcie gry. Dodatkowo uczniowie uczą się dobrej komunikacji z innymi oraz współpracowania w grupie, aby osiągnąć zamierzony cel. Gra jest również atrakcyjna dla uczniów, ponieważ mogą oni wyjść poza mury szkoły, a nie siedzieć tylko w szkolnych ławkach, mogą współpracować w grupach, które oni sobie sami wybierają, mogą utrwalać swoją wiedzę, wybierając zagadnienia, które chcą realizować i zadania, które chcą rozwiązywać. Podczas gry mogą również sprawdzić siebie we współzawodnictwie z innymi, co dodatkowo motywuje ich do działania i podejmowania wyzwań podczas kolejnych edukacyjnych zadań.
Gra terenowa wykorzystywana jest często w praktyce szkolnej, ponieważ umożliwia ona poszerzanie wiedzy uczniów o nowe zagadnienia z wielu przedmiotów, m.in.: biologia, geografia, historia, fizyka, matematyka, plastyka, technika, język polski czy języki obce oraz połączenie wielu zagadnień z różnych dyscyplin naukowych, w czasie jednych zajęć, dzięki czemu uczniowie mogą dostrzec korelację pomiędzy np. biologią a matematyką lub biologią a geografią. Gra rozwija u uczniów umiejętności łączenia teorii zdobytej na lekcji z praktycznym jej wykorzystaniem w terenie, np.: rozpoznawanie określonych gatunków drzew i roślin zielnych na naturalnych okazach, a poznanych na rysunkach w atlasie czy podręczniku, poruszanie się w wyznaczonym terenie, gdzie odbywa się gra, za pomocą mapy czy planu, posługiwanie się kompasem lub lornetką, mierzenie za pomocą różnych miar wielkości boiska szkolnego i obliczanie jego pola i obwodu, czy obliczanie ilości potrzebnej kostki na parkingu przed budynkiem szkoły. Gra terenowa jest ciekawym przedsięwzięciem edukacyjnym, gdyż taka forma zajęć aktywizuje młodzież, uatrakcyjnia zajęcia lekcyjne oraz sprzyja uczeniu się. Łączy w sobie elementy nauki, turystyki, rekreacji i aktywności sportowej. W czasie gry propagowana jest aktywność ruchowa jako forma spędzania czasu wolnego.
Gra może być organizowana w budynku szkoły, w różnych klasach i na holu szkoły, na terenie wokół szkoły (boisko, skwer, łąka, park), ale również na terenie położonym niedaleko szkoły (park, las). Organizując taką grę, szczególnie poza terenem szkoły, należy dobrze zadbać o bezpieczeństwo dla wszystkich uczestników gry. Przygotowywana gra może mieć jakiś zakres tematyczny, fabułę lub być luźną grą dopasowaną do realiów danej chwili. W czasie gry uczniowie mogą zdobywać nową wiedzę, mogą ją utrwalać lub powtarzać określone zagadnienia. Pytania do gry mogą przygotować nauczyciele, ale możemy również zaangażować uczniów i zdać się na ich aktywność i kreatywność, dzięki temu przy tworzeniu pytań i zadań z określonego materiału, i uczniowie - autorzy zadań, a nie tyko gracze, powtórzą materiał z określonego działu.
Każda gra jest inna i niepowtarzalna, bo wszystko zależy od aktywności, kreatywności i fantazji autorów i współautorów gry. Gra organizowana po raz pierwszy może być niezłym wyzwaniem dla jej twórców, ale już po jej zakończeniu widząc uśmiechy i zadowolenie uczniów, w myślach szybko zaczną kiełkować nowe pomysły na grę następną.
Zapraszam na moje wystąpienie na INSPIR@CJACH 2021 – poznajcie sposób organizacji szkolnej gry nieco od kuchni:
Dziękujemy Joannie Komorek za skecznotkę do wystąpienia:
***
Konferencja INSPIR@CJE 2021 odbyła się w Warszawie w dniach 25-26 września 2021 r. Uczestniczyło w nich blisko 300 nauczycieli z całego kraju. Organizatorami były: Think Global sp. z o.o., Fundacja Think! i Edunews.pl. Partner merytoryczny: Superbelfrzy RP.
Partnerzy: Amazon, Samsung, Cartoon Network, Learnetic, Skriware, Wydawnictwo Pedagogiczne Operon, ZłotyNauczyciel.pl, Warszawskie Centrum Innowacji Edukacyjno-Społecznych i Szkoleń. Wszystkim Partnerom dziękujemy za wsparcie tego wydarzenia edukacyjnego.
Notka o autorce: Joanna Gadomska jest nauczycielką biologii, autorką bloga Biologia z Blondynką, członkini grupy SuperBelfrzy RP. Autorka licznych publikacji edukacyjnych, innowacji pedagogicznych, programów nauczania, scenariuszy zajęć i materiałów dydaktycznych. Pasjonatka pracy metodą projektu, twórczyni ogólnopolskich projektów: Tydzień Uczniowskiej SuperMocy, Stres a nasz mózg – walka do wygrania, EKO-SZKOŁA, Klasowa Wigilia bez plastiku, EKO-wyzwanie