Patrząc na rozwój wydarzeń na świecie w ostatnich latach, można łatwo dojść do przekonania, że nasza przyszłość staje się coraz mniej przewidywalna. Trudniej przewidzieć możliwe scenariusze w świecie polityki, gospodarki czy zdrowia publicznego, można natomiast uznać, że edukacja staje się w tych czasach kluczowa dla zapewnienia rozwoju i w wymiarze osobistym i w ogólnospołecznym. Ważne jest gruntowne przemyślenie, czego powinna uczyć szkoła i jak może ona próbować przygotować młodych ludzi do funkcjonowania w świecie, którego nie znamy.
Co może zrobić dyrektor/ka szkoły, by w jego/jej szkole skutecznie rozwijać kompetencje przyszłości młodych ludzi? To pytanie zadaliśmy sobie wraz z Dorotą Pintal i Bernardettą Czerkawską tworząc przewodnik z rekomendacjami dla dyrektorek i dyrektorów szkół Jak rozwijać kompetencje proinnowacyjne w szkole?. Sięgnęliśmy przy tym do koncepcji skutecznego przywództwa edukacyjnego Viviane Robinson oraz doświadczeń z projektu Szkoła dla innowatora, który Centrum Edukacji Obywatelskiej (CEO) realizowało na zlecenie Ministerstwo Rozwoju i Technologii oraz Ministerstwo Edukacji i Nauki.
Wiemy, że dyrektor jest osobą, od której zależy w szkole najwięcej. Ma ogromny wpływ na uczennice i uczniów, ich proces uczenia się, efekty edukacyjne i dobrostan. Badania Viviane Robinson dotyczące przywództwa skupionego na uczeniu się uczniów (ang. student-centered leadership) wskazują, że najważniejsze zadania dyrektora to:
- Ustalanie celów i oczekiwań
- Strategiczne zapewnianie zasobów
- Zapewnianie wysokiej jakości nauczania
- Prowadzenie/koordynowanie doskonalenia i rozwoju nauczycieli
- Zapewnianie uporządkowanego i bezpiecznego środowiska
Do tych wniosków dodaliśmy swoje doświadczenia z projektu Szkołą dla innowatora. Nasza praca pokazała, że skuteczna dyrekcja szkoły:
- dzieli się przywództwem – praktykuje rozproszone przywództwo;
- podejmuje refleksję o miejscu swojej szkoły w procesie zmiany i na tej podstawie stale weryfikuje swoje działania;
- dba o podtrzymanie pozytywnych efektów zmian;
- dopasowuje działania do kontekstu lokalnych potrzeb – korzysta z inspiracji, ale jednocześnie dostosowuje pomysły do potrzeb uczniów oraz kompetencji nauczycieli;
- zachowuje uważność na innych – dbając, by zmiana służyła przede wszystkim uczniom, ale by nie była realizowana kosztem nauczycieli.
Efektem złożenia w całość wniosków z badań i naszego projektu jest publikacja, w której opisaliśmy dziesięć rekomendacji. Dla każdej z nich podaliśmy przykłady małych kroków, które można podjąć w prawie każdej szkole już dzisiaj! Zachęcamy do skorzystania!
Link do publikacji tutaj.
Notka o autorze: Jędrzej Witkowski jest prezesem Fundacji Centrum Edukacji Obywatelskiej.