Uczenie się metodą uczniowskiego projektu

To taki projekt, który ma charakter edukacyjny, czyli akcentuje czynności uczenia się. Metoda projektu ma duże znaczenie w twórczym uczeniu się. Opiera się na podejmowaniu konkretnego problemu i tworzeniu edukacyjnego projektu, który daje wymierne korzyści. Jego realizacja bazuje na samodzielnym i grupowym rozwiązywaniu przez uczniów problemów – trudnych, interesujących zadań (zwykle cyklu zadań realizowanych w dłuższym czasie). Punktem wyjścia jest poszukanie i sformułowanie problemu oraz, jak w każdej innej metodzie pracy, stawianie osobistych celów. Całe, często kilkumiesięczne działania projektowe, zmierzają do osiągnięcia określonych i precyzyjnie sformułowanych celów edukacyjnych akceptowanych przez uczących się.

Projektowe uczenie się – nauczanie jest dziś modne i przeżywa swój renesans. A tak naprawdę ma sporą historię. Jest przykładem starej, sprawdzonej metody, która bardzo dobrze sprawdza się dziś i można ją uznać za nowoczesną – bo umożliwia osiąganie celów obecnej edukacji. Nowoczesną metodą jest każdy sposób uczenia się – działania, który ma wysoką atrakcyjność i skuteczność oraz akcentuje: samodzielne poszukiwanie wiedzy, posługiwanie się Internetem, tworzenie nowych produktów oraz uczy krytycznego myślenia, decydowania, rozwiązywania problemów i dokonywania samooceny.

Projektowe nauczanie znane jest ze szkół amerykańskich i polskich lat 20. XX wieku. Ten sposób nauczania i uczenia się w ostatnich latach znalazł się w poradnikach o aktywizujących metodach nauczania i zyskał popularność. Nauczyciele doceniają to, że projekty edukacyjne umożliwiają odniesienie umiejętności i wiedzy szkolnej do rzeczywistych problemów społecznych, szkolnych czy przyrodniczych. Wykonywanie projektów uczy samodzielności i decydowania, ważnych kompetencji społecznych. Zachęca do przejęcia na siebie odpowiedzialności za konkretne zdanie, samokontroli nad własnymi zadaniami i efektami uczenia się.

Większość ludzkich działań rozpoczyna się od planowania i projektowania. Użyteczność więc metody projektu odnosi się do praktyczności wykonanych materialnych (konkretnych) projektów oraz świadomości tego, że dzisiejsi uczniowie będą w dorosłym życiu prawdopodobnie często pracować właśnie metodą projektów – co dotyczy niemal wszystkich zawodów, miejsc pracy w różnych dziedzinach życia społecznego, gospodarczego, kulturalnego, politycznego czy europejskiego.

Metoda projektu jest typowym działaniem etapowym. Każdy z nich warto by krótko scharakteryzować i przybliżyć nauczycielom. Opisy są w poradnikach. Czas trwania projektu może być dość różny. Można podjąć i realizować projekty krótkie, np. 1-3 dniowe lub tygodniowe. Są projekty średniej długości, czyli trwające np. 1-2 miesiące oraz długie, np. semestralne czy roczne. Decyzja o czasie realizacji powinna być wspólną nauczyciela i uczniów. Czas ten w zasadzie zależy od przyjętych celów, tematyki i przewidywanej formy prezentacji efektów pracy uczniów. Na przykład projekt, którego celem jest zaprojektowanie (lub modernizacja) szkolnego terenu zieleni może trwać 2-3 miesiące. Projekt realizuje i koordynuje nauczyciel - organizator uczenia się, ale to uczniowie są naprawdę odpowiedzialni za swoją pracę i jej efekty. Tę odpowiedzialność trzeba tu podnieść na piedestał!

Uczniowie przystępujący do projektu najpierw powinni postawić sobie cele – osobiste cele edukacyjne – ze świadomością, co, dlaczego, jak i kiedy zamierzają zrobić oraz osiągnąć. Cele tej pracy można zaproponować, ale ważne jest, aby każdy uczeń samodzielnie stawiał sobie cele. Opracowanie zasad i strategii działania oraz planu czy instrukcji wykonawczej jest zadaniem wtórnym. Warto opisać wspólnie swoje przedsięwzięcia, zasady działania i współdziałania oraz sposób zaprezentowania efektów projektu i ich oceniania. Przed przystąpieniem do działania należy ustalić sposób i kryteria oceniania oraz zaplanować sposób, miejsce i czas prezentacji wyników pracy uczniowskich zespołów.

Uczniowie pracując metodą projektu samodzielnie projektują, organizują sobie pracę, sami zbierają potrzebne wiadomości, opracowują je, a następnie oceniają i prezentują szerszemu gronu odbiorców, np. uczniom swojej klasy, innych klasom, rodzicom lub całej szkole, mieszkańcom miejscowości itp., oraz wszystkim potencjalnie zainteresowanym – na internetowej stronie. Wykonują więc różnorodne czynności ważne w interesującym uczeniu się. Najważniejsze jest, że sami podejmują decyzje o wyborze źródeł informacji, sposobie pracy i prezentacji, oczywiście, konsultując się z nauczycielem. Szkoła powinna uczyć wybierania i decydowania.