Horizon Report 2009 - technologie kluczowe dla szkolnictwa wyższego

Horizon Report jest podsumowaniem całorocznych prac analityczno-badawczych, które wykonywane są przez współpracujących ze sobą ekspertów z różnych stron świata przy użyciu mechanizmu wiki. W pracach aktywnie uczestniczy kilkaset organizacji, uczelni, instytucji zajmujących się edukacją, głównie amerykańskich (z Europy zaledwie kilka uczelni, w tym żadna z Polski).

W najnowszej edycji raportu sygnalizowane są trendy mające istotny wpływ na rozwój systemu edukacji:

-	Globalizacja w coraz większym stopniu oddziaływuje na sposób, w jaki pracujemy, współpracujemy i komunikujemy się. Ci, którzy mają możliwość korzystania z technologii informacyjnych, mają większe szanse na nadążanie za rozwojem świata. Tzw. luka cyfrowa staje się w coraz większym stopniu luką edukacyjną, prowadzącą wprost do nierówności w dostępie do zasobów edukacji;
-	Inteligencja zbiorowa, z którą mamy do czynienia w sieci, powinna nas skłaniać do refleksji i redefinicji procesu nauczania. Dzisiejszy student w sposób świadomy chce być aktywnym i odpowiedzialnym uczestnikiem procesu uczenia się, a nie tylko słuchaczem;
-	Gry i doświadczenia z nich wyniesione mają coraz większe znaczenie zarówno w rozwoju osób dostających się na studia, jak i podejmujących pracę. Popularność gier – dzięki partycypacji i interakcji graczy – powinna skłaniać do szerszego ich wykorzystania w różnych procesach i środowiskach edukacyjnych;
-	Ogromne znaczenie mają narzędzia wizualizacyjne, które nadają głębszy sens informacji, zaś rozumienie czynią bardziej intuicyjnym. Podstawową sprawnością w XXI wieku będzie umiejętność rozumienia obrazów: filmów, grafik, zdjęć wszelkiego typu… nie wystarczy już tylko pisanie i czytanie;
-	Ilość treści w sieci rośnie w tempie, w którym coraz trudniej jest filtrować dane i odnaleźć wiarygodne źródło. Póki co uczniowie będą mieć problemy z przetwarzaniem informacji. Poprawę sytuacji może przynieść rozwój sieci semantycznej.

Każdego roku Horizon Report opisuje sześć obszarów nowych technologii, które będą miały istotny wpływ na rozwój szkół i uczelni w perspektywie najbliższych 5 lat. "Osoby kierujący uczelniami i wykładowcy korzystają z raportu jako punktu wyjścia do dyskusji na temat roli technologii edukacyjnych na uczelniach." – zauważa Larry Johnson, dyrektor zarządzający New Media Consortium. "Teraz, mając dane zebrane w ciągu ostatnich sześciu lat, staramy się skupić na nadrzędnych trendach, z którymi mamy do czynienia. Widzimy kilka długofalowych zjawisk, które już wpłynęły i nadal będą głęboko i wielowymiarowo wpływać na praktykę nauczania."

"Nauka, odkrycia, kreatywna ekspresja – mają fundamentalne znaczenie dla szkolnictwa wyższego." – mówi Diana Oblinger, Prezydent Educause. "Technologia może pomóc w każdym z tych obszarów. Ale społeczność akademicka chce wiedzieć, jakie nowe technologie są najlepsze i dla jakich zastosowań. I jaki jest ich potencjał. Na te pytania stara się odpowiadać Horizon Report."

 

W edycji 2009 wyselekcjonowano sześć obszarów, w których, w perspektywie od roku do pięciu lat, znajdą szerokie zastosowanie nowe technologie na uczelniach: urządzenia mobilne, cloud computing  (możliwość wykonywania pracy na własnych dokumentach w każdym miejscu i czasie, na każdym komputerze, bez potrzeby instalowania programów), geo-everything (wszystkie technologie geo-lokacyjne, pozwalające na namierzanie osób, rzeczy, czy zjawisk w dowolnym miejscu świata), sieć osobista (the personal web), aplikacje semantyczne, inteligentne obiekty:

Urządzenia mobilne – stały się już podstawowym elementem sieci akademickiej w wielu kampusach i ich dalszy rozwój będzie gwałtowny. Nowe interfejsy, możliwość instalowania i korzystania z dodatkowych aplikacji, mechanizmy geolokacyjne są istotnym poszerzeniem ich funkcjonalności, czyniąc je bardziej wszechstronnymi urządzeniami, które z łatwością mogą być wykorzystane do nauki, pracy i tworzenia społeczności. Telefony z dostępem do Internetu – jak np. iPhone – przejmują szybko wiele funkcji, które do tej pory były zarezerowane dla laptopów i komputerów.

Cloud computing – pojawienie się całych „farm danych“, wielkich klasterów zsieciowanych serwerów, sprawia że pojawiają się dodatkowe możliwości do przetwarzania i przechowywania danych w zasięgu każdego użytkownika sieci. Niedrogie, proste rozwiązania w zakresie przechowywania danych, są w zasięgu każdego internauty, który do korzystania i pracy na swoich dokumentach potrzebować będzie dowolnego komputera z przeglądarką internetową. Wszystkie zasoby będą cały czas w sieci, dostępne w każdym miejscu i czasie.

 

Geo-everything – coraz więcej urządzeń jest w stanie dokładnie określić fizyczne koordynaty położenia danej osoby, obiektu czy rzeczy. Dane te mogą być przetwarzane przez powszechnie dostępne urządzenia (np. telefony komórkowe), co sprawia, że każde miejsce na świecie może być zwyczajnie „otagowane“ i udokumentowane w postaci zapisu danych (albo zdjęcia). Naukowcy mogą wykorzystać te technologie w rozmaity sposób, np. do badań migracji.

Sieć osobista – użytkownicy coraz częściej sięgają po aplikacje, które pozwalają im zreorganizować kontent w preferowany przez siebie sposób. Pozwala to lepiej zarządzać informacją pozyskaną z Internetu, co może w znaczący sposób wspierać indywidualne procesy uczenia się, rozwoju zawodowego i inne aktywności społeczne. To zjawisko już jest widoczne, dzięki blogom, iGoogle, czy różnego rodzaju aplikacjom typu mash-up, generującym kontent z różnych źródeł w sieci (zobacz np. serwis Lechosława Hojnackiego http://www.pedagogika.net/).

 

Aplikacje semantyczne – powoli sieć semantyczna, którą zapowiedział Tim Berners-Lee, staje się faktem. Coraz więcej aplikacji jest w stanie uchwycić kontekst, w jakim pojawiła się dana informacja, co umożliwia komputerom skuteczne wyciągnięcie i agregacji poszukiwanego kontentu. Inne aplikacje z kolei pozwalają na modyfikację, zmianę i redefinicję kontekstu przy zwiększonym przepływie informacji.

Inteligentne obiekty – czasami określane mianem „internetu rzeczy“, to technologie, które umieszczone w zwyczajnych urządzeniach pozwalają im na identyfikację fizycznego położenia oraz na możliwość łączenia się z innymi urządzeniami i pobierania różnych informacji. Można powiedzieć, że takie obiekty coś „wiedzą“ o sobie – gdzie i jak powstały, w jakim celu, gdzie powinny się znajdować, kto jest ich właścicielem, jakie jest ich otoczenie. [Red: w podobny sposób wypowiada się Stephen Downes, przewidując, że za kilkadziesiąt lat wszystkie obiekty będą potrafiły komunikować się z ludźmi - patrz: Edukacja 2050]

 

Horizon Report 2009 jest cennym źródłem wiedzy o cyfrowej rzeczywistości, w której funkcjonują uczelnie i studenci. Raport dostępny jest w sieci na licencji Creative Commons - http://wp.nmc.org/horizon2009/.

 

O poprzednich dwóch edycjach raportu, które również zawierają świeże spojrzenie na wpływ technologii na świat edukacji, pisaliśmy wcześniej w Edunews.pl - patrz: Meta trendy globalnej edukacji oraz Nowe horyzonty edukacji.