W MEN opracowano program "Nowe Technologie Edukacji", który jest planem działań rządu na lata 2009-2011 dotyczącym nauczania dzieci i młodzieży w zakresie funkcjonowania w społeczeństwie informacyjnym. Nic jednak nie stoi na przeszkodzie, aby już dziś oswajać się z wykorzystaniem nowoczesnych narzędzi na różnych przedmiotach. Najlepiej korzystać przy tym z doświadczeń edukatorów z innych krajów.
Wprowadzenie na szeroką skalę nowych technologii do edukacji jest dziejową koniecznością, którą wymuszają rozwój technologiczny i globalizacja. Nie da się dłużej skutecznie nauczać młodzież przyzwyczajoną do cyfrowego świata (czyli za Markiem Prenskym - cyfrowych tubylców) metodami stosowanymi jeszcze przez nasze prababki i pradziadków. Zamiast więc czekać, aż politycy pozwolą na zmiany w polskiej edukacji, możemy ją zmieniać już dziś, czerpiąc z doświadczeń zagranicznych. To właśnie jest celem portalu Edunews.pl – promować nowoczesne metody nauczania i inspirować polskich nauczycieli do wprowadzania zmian w sposobach prowadzenia zajęć przy aktywnym wykorzystaniu nowych technologii.
Najważniejsze, aby tego procesu się nie bać – nawet gdy nie wiemy, jak posłużyć się danym narzędziem, zaufajmy uczniom – oni zapewne wiedzą. Skupmy się natomiast na tym jak przy pomocy nowych technologii zaplanować i przeprowadzić zajęcia, aby skorzystali na tym uczniowie, przyswajając nowe umiejętności i praktyczną wiedzę. Oto kilka prostych metod, o których pisaliśmy w Edunews.pl w wakacje:
Nauka z wykorzystaniem wideo
Bob Sprankle na podstawie własnego doświadczenia ze szkoły podstawowej przedstawia kilka scenariuszy użycia kamery wideo podczas zajęć w celu wzbogacenia procesu nauczania (zobacz: Uchwyceni na wideo): 1) Nagraj swoich uczniów podczas pierwszego dnia w szkole, zapytaj ich, jakie stawiają sobie cele na rozpoczynający się rok szkolny. Jest to oczywiście materiał, który sam z siebie nabierze wartości w następnych latach, ale może być również wykorzystany przez ciebie do ewaluacji prowadzonych zajęć – do analizy zarówno sukcesów, jak i występujących trudności. 2) Filmuj postępy w płynności mówienia twoich uczniów co tydzień lub co miesiąc. Odtworzenie nagrań pokazujących postępy w nauce jest jednym z lepszych sposobów ewaluacji postępów w rozwoju uczniów. 3) Poproś ucznia, aby zaprezentował, w jaki sposób można uporać się z zadaniem matematycznym i nagraj proces rozwiązywania zadania. W takim zadaniu uczeń wchodzi w rolę nauczyciela i może uczyć innych (tak, to możliwe - patrz również: Math-casty, czyli jak można dziś uczyć matematyki).
Nagrywane przez ciebie filmy przez lata stworzą ciekawe archiwum – kopalnię materiałów przydatnych zarówno dla nauczyciela, jak i do wykorzystania przez następne klasy. Warto jeszcze dodać, że jest już wielu nauczycieli w Polsce, którzy wykorzystują kamerę na zajęciach. Zobaczcie, jak to się robi w Liceum Ogólnokształcącym w Zawadzkiem.
Gry komputerowe – trening na sucho
Większość badaczy edukacji jest zgodna - gry i symulatory są interaktywne, wymagają szybkich reakcji, zmuszają uczniów do współpracy i podejmowania decyzji. Badania mózgu wykazały, że grając często w gry uczniowie wzmacniają zdolności umysłowe, z łatwością formułują hipotezy, mają zdolność skupiania się na kilku rzeczach jednocześnie i szybciej odpowiadają na nieoczekiwane bodźce. Ważną zaletą gier jest możliwość testowania różnych scenariuszy zachowań ze świata rzeczywistego i uświadomienie ich konsekwencji. W ten sposób uczniowie nie będą zmuszeniu uczyć się na własnych błędach, ale będą również potrafili ograniczyć ryzyko niepowodzenia w życiu.
O roli i znaczeniu gier w edukacji opowiadała w Edunews.pl dr Dominika Galanciak-Urbańska (posłuchaj). Coraz częściej gry dotyczą poważnych tematów, takich jak np. prawa człowieka, uchodźców, zarządzania własnymi finansami, spraw zdrowotnych. W Internecie jest coraz więcej Serious Games, czyli dosłownie Poważnych Gier, które niosą w sobie ważny przekaz edukacyjny (patrz: To nie jest już zwykła gra...)
Być może w niedługim czasie i w Polsce będzie możliwe szerokie wykorzystanie gier w edukacji szkolnej. W amerykańskich szkołach wielki sukces odniosła gra DimensionM, służąca do nauki matematyki. Jest to gra, która pozwala studentom pracować samodzielnie lub w grupach w celu rozwiązania zadań i rozwijania umiejętności matematycznych, ale jednocześnie umożliwiająca organizację turniejów międzyszkolnych, co przyczyniło się do zwiększenia zainteresowania uczniów matematyką.
Edukacja na luzie
Połączenie edukacji i zabawy (ang. edutainment) może przynieść wiele pozytywnych rezultatów. Do stosowania tej metody w nauczaniu namawia prof. Michael Bird z Uniwersytetu Południowej Florydy. Według niego każdy nauczyciel powinien być "edutainerem" – świadomie prowadzić zajęcia w taki sposób, aby wywoływać zainteresowanie studentów różnymi mediami (video, prezentacji, nagrań audio lub muzycznych), demonstracjami, grami, odgrywaniem scen, ale przy tym wszystkim zrealizować swój cel edukacyjny. Aby ułatwić pracę innym nauczycielom, opracował on metodę ośmiu prostych kroków edutainment (przeczytaj: Metoda edutainment na zajęciach).
Twórzmy społeczności uczących się
Naukowcy z uniwersytetu Minnesota udokumentowali, że korzystanie przez młodzież ze społecznościowych serwisów takich jak MySpace czy Facebook może przynieść korzyści edukacyjne - rozwija między innymi umiejętności technologiczne oraz kreatywne myślenie. Badani uczniowie byli otwarci na nowe i odmienne punkty widzenia oraz rozwinęli umiejętności komunikacyjne. Odkryto przy okazji, że niewielu uczniów jest naprawdę świadomych, jakie szanse naukowe, ogólnorozwojowe oraz zawodowe kryją się na stronach internetowych.
Przekazywanie wiedzy o możliwościach sieci jest sposobem, w jaki edukatorzy mogą rozwinąć pracę z uczniami, wykorzystując w edukacji portale społecznościowe. Nauczyciele mogą pomóc uczniom uświadomić sobie korzyści, jakie może przynieść ich używanie, poprzez pracę nad pogłębianiem dopiero powstających w głowach uczniów wyobrażeń o tym, co to znaczy być dobrym „cyfrowym” obywatelem oraz liderem w sieci. Najprostszym przykładem może być tu wykorzystanie Wikipedii. Niech wasi uczniowie dostaną zadanie opracowania wybranych haseł, a następnie wzajemnie nanoszą uwagi i komentarze do swoich prac. O możliwościach wykorzystania Internetu na zajęciach możecie przeczytać w wywiadzie z nauczycielem Stevem Maherem z Chatham w New Jersey (Dorastając online).
Popularne podkasty
Podkast jest to nagranie dźwiękowe lub wideo, które można regularnie ściągać i słuchać na komputerze albo odtworzyć na przenośnym odtwarzaczu mp3. W Stanach Zjednoczonych podkasty zaczynają być na szeroką skalę wykorzystywane w szkołach jako narzędzie edukacji. Pomysł polega na tym, żeby mogli uczyć się z podkastów stworzonych albo poleconych przez nauczycieli i innych uczniów. W ten sposób proces edukacji przestaje być zamknięty w ścianach klasy szkolnej – uczyć się można wszędzie, w podróży, w domu, a nawet na wakacjach. Dobrą metodą może być również wykorzystanie piosenek jako punktu wyjścia do rozmowy z młodzieżą na różne tematy na różnych przedmiotach, czyli nauczanie z muzyką w tle.
Podkasty mogą spowodować prawdziwą rewolucję nauczania języków obcych. W serwisie internetowym iTunes jest dostępnych kilkanaście darmowych kursów liczących nieraz kilka tysięcy audycji, nawet tych mniej popularnych języków (zainstaluj najpierw program iTunes na komputerze). A poza tym wiadomo, że nieznajomość języków kosztuje, zwłaszcza angielskiego, na co również zwracaliśmy uwagę.
Nieocenione blogi
Rośnie popularność blogów jako źródła informacji, wymiany opinii i doświadczeń, zdobywania wiedzy. Dotyczy to zwłaszcza młodych ludzi, którzy używają blogów w sposób naturalny w swoim życiu osobistym, naukowym czy zawodowym. W grupie wiekowej 15-19 lat 20% uczniów prowadzi swoje internetowe pamiętniki/zapiski, a jedynie 15% przyznaje, że w ogóle nie czyta blogów.
Blogi mogą stać kluczowym narzędziem szeroko pojętej edukacji, o ile ich znaczenie dostrzegą wreszcie nauczyciele i edukatorzy. Są całkowicie bezpłatne, nie wymagają specjalistycznej wiedzy i są powszechnie dostępne. Kryje się w nich niesamowity potencjał, który może odkryć każdy nauczyciel (poleć założenie bloga i zadaj tematy do rozwinięcia; potem niech uczniowie komentują swoje wpisy i rozwijają swój tok myślenia pod twoją kontrolą; oceniaj ich argumentacje i komentuj wpisy w ich blogach). Jakie są korzyści z korzystania z blogów? Obejrzyj prezentację Warto blogować.
Dołącz do innowacyjnych nauczycieli
Jak widać na zaprezentowanych – wybranych - przykładach, dobre praktyki wykorzystania nowych technologii w edukacji istnieją i są bardzo popularne. Nowe możliwości edukacyjne powstają praktycznie każdego dnia. Warto je śledzić i eksperymentować w codziennej nauczycielskiej praktyce, ponieważ pomagają przełamać schematy i przyzwyczajenia. Dzięki bogactwu możliwości jakie daje Internet, nauczyciele mogą przy niedużym wysiłku przygotowywać lekcje, które będą dużo bardziej atrakcyjne dla uczniów, a przy okazji wiele się nauczą i dodatkowo poprawią warunki własnej pracy, uczynią ją dużo łatwiejszą i na pewno ciekawszą. Jesteś zainteresowany? Zapraszamy do czytania Edunews.pl – opowiadamy ciekawe historie i podpowiadamy, jak można wykorzystać nowe technologie w szkołach.
(Notka o autorze: Marcin Polak jest twórcą i redaktorem naczelnym Edunews.pl, zajmuje się edukacją i komunikacją społeczną, realizując projekty społeczne i komercyjne o zasięgu ogólnopolskim i międzynarodowym)
