Analiza, redukcja, cel

Analizy zaczynam od przypomnienia sobie krótkich opinii moich uczniów, które napisali po pierwszej klasie. (Są na stronie szkoły). Muszę też przeanalizować cele ogólne podstawy dla III i IV etapu kształcenia oraz informacje o najważniejszych umiejętnościach (zamieszczam poniżej dla przypomnienie): 

Celem kształcenia ogólnego na III i IV etapie edukacyjnym jest (CZĘŚĆ WSTĘPNA PODSTAWY PROGRAMOWEJ DLA GIMNAZJUM I LICEUM):

1. przyswojenie przez uczniów określonego zasobu wiadomości na temat faktów, zasad, teorii i praktyk;
2. zdobycie przez uczniów umiejętności wykorzystania posiadanych wiadomości podczas wykonywania zadań i rozwiązywania problemów;
3. kształtowanie u uczniów postaw warunkujących sprawne i odpowiedzialne funkcjonowanie we współczesnym świecie.

Do najważniejszych umiejętności zdobywanych przez ucznia w trakcie kształcenia ogólnego na III i IV etapie edukacyjnym należą:

1. czytanie – umiejętność rozumienia, wykorzystywania i refleksyjnego przetwarzania tekstów, w tym tekstów kultury, prowadząca do osiągnięcia własnych celów, rozwoju osobowego oraz aktywnego uczestnictwa w życiu społeczeństwa;
2. myślenie matematyczne – umiejętność wykorzystania narzędzi matematyki w życiu codziennym oraz formułowania sądów opartych na rozumowaniu matematycznym;
3. myślenie naukowe – umiejętność wykorzystania wiedzy o charakterze naukowym do identyfikowania i rozwiązywania problemów, a także formułowania wniosków opartych na obserwacjach empirycznych dotyczących przyrody i społeczeństwa;
4. umiejętność komunikowania się w języku ojczystym i w językach obcych, zarówno w mowie, jak i w piśmie;
5. umiejętność sprawnego posługiwania się nowoczesnymi technologiami informacyjno-komunikacyjnymi;
6. umiejętność wyszukiwania, selekcjonowania i krytycznej analizy informacji;
7. umiejętność rozpoznawania własnych potrzeb edukacyjnych oraz uczenia się;
8. umiejętność pracy zespołowej.

Muszę też przeanalizować kompetencje kluczowe, zwłaszcza, że poniższe, europejskie, nie są w pełni zgodne z najważniejszymi umiejętnościami zdobywanymi przez ucznia w trakcie kształcenia ogólnego na III i IV etapie edukacyjnym:

(Zalecenie Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 grudnia 2006 r. w sprawie kompetencji kluczowych w procesie uczenia się przez całe życie. Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej L394)
1) porozumiewanie się w języku ojczystym;
2) porozumiewanie się w językach obcych;
3) kompetencje matematyczne i podstawowe kompetencje naukowo-techniczne;
4) kompetencje informatyczne;
5) umiejętność uczenia się;
6) kompetencje społeczne i obywatelskie;
7) inicjatywność i przedsiębiorczość; oraz
8) świadomość i ekspresja kulturalna.

Muszę umieścić w mojej praktyce lekcyjnej filary systemu edukacji wg Jaquesa Delorsa
w mojej praktyce lekcyjnej:

1. Uczyć się, aby wiedzieć.
2. Uczyć się, aby działać.
3. Uczyć się, aby żyć wspólnie z innymi.
4. Uczyć się, aby być.

Muszę przeanalizować i na nowo zredagować Przedmiotowy System Oceniania. Chociażby dlatego, że jeden system nie może być stosowany w klasach drugich i pierwszych gimnazjum w grupach z dwiema godzinami niemieckiego i sześcioma, w grupach z uczniami kontynuującymi i w grupach, gdzie uczniów kontynuujący nie ma wcale.

Muszę to zredukować, a właściwie skompilować, że by zadziałała synergia.

Muszę przeanalizować wypowiedź mojego przewodnika ostatnich lat, prof. Geralda Hüthera. Muszę przemyśleć, jak się zachwycać, tym co robią moi uczniowie i moje uczennice, żeby i im łatwiej było się zachwycać światem odkrywanym i przyswajanym podczas lekcji języka niemieckiego. I to jest właściwie mój jedyny, zredukowany cel.

„Jeżeli czegoś mamy się nauczyć, to to musi coś znaczyć. Musi przenikać do szpiku kości. W chwili, kiedy się czymś zachwycamy, w mózgu aktywizują się tzw. ośrodki emocjonalne. To konewka z nawozem, która powoduje, że to coś w ogóle zostanie przyswojone przez mózg. A jeżeli konewka nie działa, to można uczyć się na pamięć tak długo, jak tylko wola, ale nic nie zostanie. Sposób, w który otwieramy się na świat, nazywa się po prostu zachwytem – wtedy czujemy się odkrywcami i wtedy współodpowiadamy. Oczywiście możemy te ośrodki aktywizować karą i nagrodą. Wtedy dzieci uzależniają się od kary i nagrody. Nie uczą się z wewnętrznej potrzeby. Jedyny stan, który dzieci mogą zachować z dzieciństwa, żeby uczyć się z wewnętrznej potrzeby, to zachwyt. Male dzieci przynoszą
z sobą na świat dwa podstawowe nastawienia, które nazywamy: ciekawość (radość odkrywców)i chęć tworzenia/kształtowania. Przychodzimy na świat z oczekiwaniem, że przeżyjemy świat, w którym po pierwsze znajdziemy zadania, przy których się rozwiniemy, jestem kimś, kto rośnie, kto może być nasycony - i drugim, że potrzebujemy wspólnot, do których możemy należeć, gdzie czujemy się bezpieczni i potrzebni.(…)” - Gerald Hüther: Wie Lernen am besten gelingt).

W następnych felietonach omówię wypracowane:

• listę najtrudniejszych pytań wynikających z analizy, redukcji i celu na 2013/2014 (zacznę od pytania, jak obecnie rozumień nauczanie zorientowane na ucznia w nowej przestrzeni uczenia się)
• Przedmiotowy System Oceniania;
• plany pracy rocznej

Notka o autorze: Aleksander Lubina – nauczyciel języka niemieckiego w Gimnazjum nr 3 im. Noblistów Polskich w Gliwicach, 20 lat doradca i konsultant, 10 lat w komisjach ds. awansu zawodowego nauczycieli, pracował 9 lat w szkołach podstawowych, 10 lat w gimnazjach, 13 lat w liceach, 6 lat na uniwersytecie. Autor skryptów, poradników, śpiewnika – publicysta, pisarz, poeta.