W ostatnim czasie termin „sztuczna inteligencja” zdobył ogromną popularność w przestrzeni komunikacyjnej i medialnej na całym świecie. Choć prace nad technologią AI toczą się od wielu dekad, wydaje się, że niedawno osiągnęliśmy pewien punkt przełomowy, w którym ujawniła się możliwość znacznego poszerzenia wykorzystania sztucznej inteligencji w życiu (a może współ-życiu?) z człowiekiem. Towarzyszą temu wielkie emocje, gdyż wciąż nie do końca uświadamiamy sobie, z czym mamy do czynienia, wciąż dysponujemy uproszczonym rozumieniem zjawisk zachodzących w świecie technologii. Warto zatem uporządkować sobie informacje i próbować zrozumieć choćby to, że nie mamy do czynienia z jednym modelem sztucznej inteligencji, ale z wieloma. O tym, co było, co jest, co będzie i co z tego wynika, świetnie opowiada w swoim wystąpieniu prof. Włodzisław Duch z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.

Uczniowie ucząc się do sprawdzianów, stosują znane im najprostsze strategie uczenia się, na przykład takie jak wielokrotne czytanie tekstów z podręcznika, bezładne podkreślanie jego fragmentów lub robienie przypadkowych notatek. Warto, wiedzieć, które ze strategii uczenia się są efektywne.

Studenci uczelni wyższych nie pozostają bezkrytyczni wobec narzędzi sztucznej inteligencji - wynika z międzynarodowego badania przeprowadzonego przez naukowców z Uniwersytetu w Lublanie. Doceniają rolę ChatGPT jako angażującego narzędzia wspierającego naukę, ale jednocześnie zauważają także kwestie etyczne, które wymagają dalszej uwagi i pracy przy rozwijaniu tego typu botów.

Co czwarte dziecko, które wzięło udział w badaniu UNICEF Polska, twierdzi, że jego prawa nie są przestrzegane przez nauczycieli. 40% deklaruje, że nie czuje się szczęśliwe. To dane z nowego raportu pt. „Prawa dziecka w Polsce 2024”. Badanie przeprowadzono wśród dzieci i młodzieży, rodziców oraz nauczycieli.

Według neurobiologów Blake Richardsa i Paula Franklanda celem zapamiętywania jest nie tylko dokładne przechowywanie informacji, ale również selekcja informacji na potrzebne i niepotrzebne ze względu na przetrwanie gatunku[1]. Patrząc z tej perspektywy, zapominanie nie jest porażką pamięci, może to wręcz być inwestycja w bardziej optymalną strategię zapamiętywania.

9 proc. polskich nauczycieli i nauczycielek doświadczyło cyberprzemocy lub cyberagresji ze strony swoich uczniów lub ich rodziców - wynika z badań dr. hab. Łukasza Tomczyka z Uniwersytetu Jagiellońskiego. To temat tabu, a przecież nauczycielom należy się wsparcie - ocenia naukowiec.

W ramach prac nad reformą edukacji Instytut Badań Edukacyjnych skierował ankiety do nauczycieli przedszkoli, klas 1-3 oraz 4-8 szkoły podstawowej.

Bum! Kamień spadł mi z serca. Plan ministry edukacji, żeby od września 2025 szerokim frontem wprowadzić w szkołach nowy obowiązkowy przedmiot, edukację zdrowotną, został odwołany przez wyższe czynniki polityczne. Jeszcze w grudniu Barbara Nowacka zapowiadała publicznie, że się nie wycofa z tego zamierzenia, jednak instynkt samozachowawczy najważniejszych polityków Platformy Obywatelskiej zadziałał i bomba została rozbrojona...

O zmianach w edukacji rozmawiamy w Polsce od kilku dekad. Każdy, kto aktywnie uczestniczy w debacie edukacyjnej, miał przynajmniej kilka razy możliwość zabrania głosu, bez względu na to, jakie akurat partie polityczne są reprezentowane w MEN. W tych dyskusjach uczestniczyło i uczestniczy wielu przedstawicieli środowisk naukowych i bardzo dobrze, że słychać też od nich głosy krytyczne. Wydaje się mi jednak, że tych debat dotyczących edukacji powinno być znacznie więcej.

Nie zamierzam ukrywać zawodu, jaki sprawiły mi działania Ministerstwa Edukacji Narodowej w ciągu pierwszego roku po wyborach. Miało być zupełnie inaczej, po nowemu, tymczasem mam wrażenie déjà vu – politycy powtarzają stare błędy i propagandowe chwyty, obiecując jak zwykle, że już zaraz, za chwilę, ich genialny plan odmieni oblicze polskich szkół i przedszkoli. Niestety, z mojego punktu widzenia ostatnia zmiana na lepsze miała miejsce ćwierć wieku temu i nic nie rokuje powtórki.

Matematyka. Dla jednych pasja i sposób na życie, dla innych – zmora czasów szkolnych. Jak sprawić, by uczniowie zamiast strachu i zniechęcenia poczuli radość i zainteresowanie? Jako młoda, początkująca nauczycielka matematyki chciałabym podzielić się swoimi przemyśleniami, praktykami oraz refleksjami na temat miejsca matematyki w edukacji, a także tego, jak zmienia się nastawienie uczniów do tego przedmiotu na różnych etapach ich życia.

Możemy spotkać się z sytuacją, w której uczeń mający w szkole oceny na dobrym poziomie, uzyskuje niższą ocenę na egzaminie zewnętrznym. Było już wiele prób wyjaśnienia tego zjawiska i pewnie jeszcze wiele nowych opinii się pojawi. Chciałabym się do tego odnieść - wpis składa się z dwóch części: pierwsza dotyczy badań w Stanach Zjednoczonych nad tytułową sprawą, a druga jest moim komentarzem do naszych polskich uwarunkowań.

Premier Donald Tusk powierzył misję przygotowania deregulacji polskiej gospodarki Rafałowi Brzosce, jednemu z najbogatszych Polaków, założycielowi i prezesowi firmy InPost. Już po kilku dniach powołany przez niego zespół zaprezentował pierwsze projekty zmian prawnych, otwierając równocześnie szerokim kręgom społeczeństwa możliwość zgłaszania pomysłów i wskazywania absurdów prawnych, przeszkadzających w działalności gospodarczej.

Na całym świecie widać dużą tendencję do wykorzystywania w nauczaniu technologii. Można to nawet nazwać zachłystywaniem się technologią, często z pominięciem jej niekorzystnych stron i kosztów. Ponieważ jest w to zaangażowane potężne lobby IT, to przeciwstawianie się temu przez nauczycieli jest raczej „walką z wiatrakami”. Z kolei argument w postaci „Technologia jest koniecznością w obecnych czasach”, zamyka sceptykom usta, bo mogą być posądzeni o to, że nie są nowoczesnymi nauczycielami.

Powszechna obecność generatywnych modeli sztucznej inteligencji zmienia edukację w sposób fundamentalny – od dostosowania treści do indywidualnych potrzeb uczniów, poprzez zmianę roli nauczycieli, aż po redefinicję już nie tylko metod nauczania i sposobów oceny wiedzy, ale też nowych kompetencji kluczowych. Transformacyjny wpływ sztucznej inteligencji na globalną edukację kwestionują już tylko nieliczni. Ta zmiana dotyczy trzech kluczowych obszarów: środowiska edukacyjnego, roli nauczyciela oraz funkcjonowania i nowych zachowań uczniów. Wiele z rozwiązań jest już obecnych w szkolnej praktyce. Nabierają nowego znaczenia i wpływają na zmianę warsztatu pracy nauczyciela.

Uwielbiam sport wyczynowy (co wynika z mojego sportowego charakteru i opływowej sylwetki), a w zasadzie dwa sporty. Jako że jestem Europejczykiem są to sporty na wskroś europejskie – Eurosport 1 i Eurosport 2. W związku z codziennymi obowiązkami zawodowymi w moich szkołach sporty owe uprawiam w przedpołudniowe weekendy – za to z niezmienną pasją. Jestem człowiekiem wielowymiarowym, więc w zimie uprawiam sporty zimowe, a w lecie letnie. Jeżdżę, skaczę, biegam, strzelam, pływam, rzucam, miotam – do wyboru do koloru. Oczywiście jako przedstawiciel gatunku jestem jednowektorowym znajomym wszystkich, którzy w te sporty są najlepsi i zajmują czołowe miejsca -> ja znam ich doskonale, oni o mnie nic nie wiedzą. Nie przeszkadza mi to specjalnie w uprawianiu moich ukochanych dyscyplin.

Czy moje lub każdego innego wykładowcy wypalenie zawodowe może udzielić się studentom? Może, tak jak zapał i entuzjazm. Bo emocje się przenoszą, także językiem ciała. Od czego zależy entuzjazm, zapał czy rezygnacja i wypalenie zawodowe? Jest zapewne wiele różnych czynników, tych wewnątrz instancjonalnych i zewnętrznych. Także osobistych. Nie na wszystkie mamy wpływ.

Współczesna edukacja stoi na rozdrożu. Od dawna i coraz głośniej mówi się, że jej dotychczasowy model się wyczerpał, ukazując archaiczność i pilną potrzebę redefinicji. Pod presją oczekiwań społecznych, politycznych i ekonomicznych pierwotne cele edukacji, takie jak wsparcie indywidualnego rozwoju ucznia, autonomia czy personalizacja nauczania, są często redukowane do dążenia do mierzalnych wyników. W tym kontekście zyskuje na znaczeniu refleksja nad dwoma przeciwstawnymi modelami racjonalności: instrumentalną, związaną z efektywnością i technicznymi aspektami edukacji, oraz komunikacyjną, podkreślającą znaczenie dialogu i wzajemnego zrozumienia.

Podcasty to audycje dźwiękowe, których odcinki ukazują się regularnie i można je odsłuchać za pomocą urządzenia mobilnego, zdobywają coraz większą popularność w naszym kraju. Podczas gdy w krajach anglosaskich, np. w USA czy Kanadzie, podcasty ugruntowały już swoją pozycję, w Polsce świadomość tego, czym jest podcast oraz dostępność szerokiej bazy podcastów na różne tematy wciąż się dopiero tworzy.

Każdy z nas może mieć wpływ na zmianę edukacji szkolnej. Wystarczy tylko… zacząć współpracować, przygotowywać małe i duże zmiany w szkole oraz wdrażać je w życie. Proste? No nie, nie takie proste, ale na pewno jest to możliwe. Jeśli tego naprawdę chcemy, zacznijmy zmiany w edukacji od naszej szkoły, w której uczymy lub do której chodzą nasze dzieci.

Jak sobie radzimy w szkole z "trudnymi" zachowaniami uczniów? Jak reagować, jak poszukiwać najlepszego rozwiązania? Co warto, a czego nie warto robić - o tym opowiadał w webinarze Superbelfrzy Nocą #31 Prof. UAM dr. hab. Jacek Pyżalski z Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu.

Badania naukowe są raczej zgodne w ocenie wpływu muzyki na rozwój mózgu małego dziecka – jest on jak najbardziej pozytywny. Z drugiej strony od wielu lat można zaobserwować powolny regres edukacji muzycznej w szkole – uznano chyba, że to zbyt trudne i kosztowne kształcić nauczycieli muzyki, nie mówiąc już o wyposażeniu szkół w instrumenty muzyczne. Czy warto jeszcze uczyć muzyki? Co robimy dobrze, a co źle?

Próbujmy zmienić sposób patrzenia na edukację szkolną. Zazwyczaj myślimy o szkole w perspektywie kariery dzieci – pokonują one kolejne etapy kształcenia, osiągając pewne odgórnie ustalone standardy , idą dalej do kolejnej szkoły, kończą edukację szkolną i… wtedy może właśnie pojawić się rozczarowanie – że ten wyidealizowany świat, który obiecywała nam szkoła nie istnieje. I trzeba sobie w nim radzić i uczyć się wszystkiego od nowa. I wówczas te nasze „dorosłe dzieci” już zupełnie inaczej patrzą na szkołę.

To czego najbardziej potrzebujemy w relacjach nauczyciele (szkoła) – rodzice to: otwartości na współpracę, dialogu i współpracy, zaufania i szacunku do siebie. Ze szczególnym naciskiem na zaufanie. Bez tego nic lub niewiele da się w szkole zrobić.

Wrześniowa powódź, jaka dotknęła południową Polskę i inne kraje Europy Środkowej, choć tragiczna w swych skutkach, jest też pewną trudną lekcją na temat występujących w naszej części świata zmian klimatycznych. A może i pracą domową. "Niże genueńskie zazwyczaj powodują bardzo wysokie opady, ale ten konkretny jest dosyć specyficzny. Dwa czynniki sprawiły, że jest on aż tak brutalny. Oba związane ze zmianami klimatu" - mówi o przyczynach powodzi w Polsce dr Michał Marosz, klimatolog z Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej w rozmowie z przedstawicielami Fundacji Polska z Natury.

Matematyka towarzyszy nam na co dzień, choć nie zawsze sobie to uświadamiamy. Z edukacją matematyczną w polskich szkołach bywa różnie – ciągle jeszcze zbyt wielu uczniów doświadcza problemów w nauce matematyki i łatwo zniechęca się do tego przedmiotu. Co możemy zrobić, aby „odczarować” naukę matematyki w szkołach? Z prezeską Fundacji mBanku Iwoną Ryniewicz rozmawiamy o edukacji matematycznej w polskich szkołach i działaniach, które wspierają nauczycieli i uczniów w rozumieniu zagadnień matematycznych.

Szkoła powinna rozbudzać i podtrzymywać chęć do poznawania świata. Trzeba ćwiczyć krytyczne myślenie, pracę w zespole, przekazywać wiedzę o zdrowiu czy finansach, a cały program radykalnie odchudzić. Edukacja wymaga głębokich zmian – uważa prof. dr hab. Dariusz Jemielniak z Akademii Leona Koźmińskiego, wiceprezes PAN.

Ciekawi Was, jak wygląda szkoła amerykańska od środka? Nas również. Mieliśmy okazję zapytać o wrażenia i różnice Beatę, obecnie uczennicę klasy 7 (7th grade). W ubiegłym roku rozpoczęła naukę w Amity Middle School (gimnazjum) w miejscowości Orange (stan Connecticut), przenosząc się z Polski do Stanów Zjednoczonych. Opowiada nam o swojej szkole po kilku miesiącach nauki.

Nastolatki mają biologicznie uwarunkowany inny rytm dobowy niż dorośli, co sprawia, że najchętniej chodziliby spać o 1.00, ale też wstawali później niż zazwyczaj od nich wymagamy. Lekcje od 8.00 to dla wielu uczniów katorga. O tym, dlaczego tak się dzieje i jak przeżyć ten czas, opowiada biolog i neurodydaktyk prof. Marek Kaczmarzyk.

Prawdziwa weryfikacja gotowości szkolnej zaczyna się dopiero po pierwszym dzwonku. Dla dzieci, które rozpoczynają przygodę ze szkołą, to wyzwanie, tym bardziej, że zanurzone są one często w wirtualnej rzeczywistości, a tam bywają anonimowe, nie ma nudy, dostają nieskończoną liczbę prób. Czy to doświadczenie ze świata cyfrowego można z korzyścią przenieść na życie szkolne? I co powinno być istotniejsze niż same wyniki w nauce? – w przeddzień rozpoczęcia roku szkolnego wyjaśnia psycholog i psychoterapeutka Agnieszka Jastrzębska.