Brak umiejętności czyni człowieka wyjątkowo bezradnym w życiu. Umiejętności to jest to, co najbardziej przejawia się i daje owoce na co dzień w życiu zawodowym, osobistym, publicznym. Sama wiedza to stanowczo zbyt mało, wiedza nie uruchomiona w umiejętnościach – nie zdaje się na nic. Zresztą wiedza nigdy nie ma charakteru ostatecznego.
Człowiek musi się umieć stale uczyć, szukać, zbierać, analizować i syntetyzować informacje, przekładać owe informacje na komunikację, a najlepiej umieć sprawnie się porozumiewać, negocjować i współdziałać z innymi, gdyż we współczesnym świecie nie ma już prawie dyscypliny do działania samotniczego. Człowiek powinien dobrze rozpoznawać swój potencjał rozwojowy: własne potrzeby, obszary preferencji, zainteresowań, zdolności i talentów, aby lepiej rozumieć siebie, mieć poczucie samorealizacji, satysfakcji i zadowolenia z życia. Wreszcie – do tego wszystkiego niejako metaumiejętnością jest kreatywność, zdolność do zmieniania stanów świata na lepsze.
Wszyscy mają równe szanse w wymyślaniu dobrych pomysłów
Zacznijmy od tego, że kreatywność nie powinna być rozumiana jako jakaś magiczna czynność umysłowa, którą wykonujemy w specjalnym okolicznościach. Kreatywność to raczej – stan ducha lub styl życia. Permanentny stan spostrzegania i przekształcania otaczającej rzeczywistości, w sposób aktywny. Kreacja znaczy tworzenie. Jeśli ktoś nie chce być aktywny w swoim życiu, może wybrać bierność i myślenie pasywne, odtwórcze, ale wtedy niech pamięta iż to jest jego wybór, jego problem i jego życie!
Pomysły kreatywne to po prostu pomysły najlepsze, podwyższające jakość określonego stanu rzeczy, który chcemy zmienić na lepsze.
W literaturze wyróżnia się 4 typy kreatywnych ludzi:
1) poszerzacze granic - ci zawsze chcą poszerzyć granice przedmiotów. To oni wymyślają ołówki z gumką, nocniczki w kształcie samochodów i nowe programy komputerowe.
2) estetyczni organizatorzy - to ci, którzy wprowadzają ład i porządek według nowych kanonów. Przemeblowują mieszkania, powołują nowe linie we fryzurach, mody na ubrania i samochody. Nowe style w architekturze i sztuce.
3) wynalazcy - wymyślają zupełnie nowe obiekty. Wymyślają koło, długopisy i pożywienie w puszkach.
4) rozbijacze granic - ci zaś robią to, co pozostali, ale jednocześnie! Powołują do życia maszyny latające, piszą powieści i badają światy równoległe.
Trochę o tych ostatnich. Co ich odróżnia od „zwykłych zjadaczy chleba”? Właśnie owa tendencja do kreatywnego oglądania świata i kreatywnego myślenia i podejmowania kreatywnych działań! Znaczy to, że nie poprzestają oni na pierwszym rozwiązaniu, które przychodzi do głowy, bowiem ma ono na ogół charakter reaktywny. Wynika z doświadczenia, nawyku, przyzwyczajenia i „trzyma” myślenie w granicach tego, co było lub co jest. Aby coś naprawdę wymyśleć na nowo, trzeba oderwać się od siły przyciągania nawyku, pokonać grawitację doświadczenia i pozwolić myślom pofrunąć i pofantazjować. Czasami trzeba też pokonać nawyk nadawania ograniczeń swemu myśleniu.
Na szczęście można swoją kreatywność rozwijać, tak jak ćwiczymy swoją kondycję fizyczną. Im bardziej ćwiczymy, tym się lepiej czujemy i piękniej wyglądamy. Tak samo jest z kreatywnym myśleniem i kreatywnym działaniem.
Kreatywność dotyczy wszystkich umiejętności wymienionych jako istotne w procesie edukacji szkolnej. Zdobywana w szkole wiedza i wiele umiejętności praktycznych, opanowanych w oparciu o aktualne w danym momencie technologie, może się ulec drastycznej zmianie. Człowiek kreatywny za tymi zmianami nadąży, bo umie myśleć i działać lub umie myśleć i przestać działać w każdych okolicznościach.
Moja ulubiona definicja kreatywności brzmi następująco: kreatywność to nagłe powstrzymanie się od głupoty. Czego nieustająco wszystkim życzę!
(Notka o autorce: Małgorzata Taraszkiewicz: psycholog edukacyjny, trener, członek Grupy Edukacyjnej XXI, członek zespołu e-Redakcji Edunews.pl)
