Serfują i respektują?

Jakimi zasadami należy kierować się w Internecie? Czy w świecie online obowiązują inne zasady niż w świecie realnym? Do czego prawo ma autor, twórca stron, a do czego zwykły użytkownik Internetu? To pytania, które coraz częściej pojawiają się w dyskusjach prawników, etyków, jak również użytkowników Internetu. Tym razem kierowano je także do uczniów, którzy w kilkuset miejscowościach na terenie kraju organizowali wydarzenia edukacyjne w ramach Dnia Bezpiecznego Internetu. 

Mając na uwadze tegoroczną tematykę DBI młodzi internauci w Polsce zostali zaproszeni do dyskusji oraz nadsyłania zbiorów zasad, jakimi powinni kierować się oni i ich rówieśnicy online. Na tej podstawie opracowany został „Dekalog cyfrowego obywatela – moje prawa i obowiązki”.

Z okazji Dnia Bezpiecznego Internetu 2013 opublikowano kolejne wyniki projektu EU Kids Online, dotyczące zachowań dzieci w sieci. Pokazują one, że aż 55% dostrzega, w internecie rzeczy, które je niepokoją. Europejskie dzieci za największe zagrożenie w sieci uważają strony z filmikami wideo, w których zawarte są treści pornograficzne oraz przemoc. Niepokojące dla nich są także portale społecznościowe oraz strony o narkotykach, anoreksji czy samobójstwach – wynika z III części raportu EU Kids Online, który w Polsce prowadzony jest przez dr Lucynę Kirwil z SWPS.

Badanie jest o tyle istotne, że pokazuje, co same dzieci, a nie ich rodzice, uważają za zagrożenie w sieci. Wyniki projektu oparto na opiniach osobiście napisanych przez prawie 10 tys. dzieci w wieku 9-16 lat, z 25 krajów Europy.

Według własnych opinii dzieci, głównym źródłem internetowych zagrożeń dla osób w ich wieku są przede wszystkim strony internetowe służące do zamieszczania filmów wideo, w których pojawiają się treści pornograficzne i przemoc. Dlaczego? „Są tam wulgarne rzeczy i nadzy ludzie" odpowiadała w ankiecie 9-letnia dziewczynka. Trzy lata starszy chłopiec jako powód podawał w nich zdjęcia nagich osób, znęcanie się nad kimś lub „mordercze sceny".

Ponad połowa z badanych dzieci widzi także zagrożenia innego typu, głównie na portalach społecznościowych. Co piąte wskazywało w tej przestrzeni na nieodpowiednie zachowania innych użytkowników. Prawie co ósme - na nieodpowiednie kontakty z nimi, podając za przykład m.in. następujące sytuacje: „Jeżeli ktoś pyta, gdzie mieszkam, co robi moja mama czy tata"; „Ludzie, którzy do czegoś namawiają, np. do samookaleczeń", „Dorośli, którzy podają się za dzieci, a potem chcą się umówić". Raport pokazuje również, że 2% dzieci uważa za potencjalne zagrożenie strony internetowe o narkotykach, a 1,5% strony promujące anoreksję, bulimię i samobójstwa.
Najczęściej wymienianymi emocjami, które towarzyszą dzieciom w sytuacji zagrożenia w internecie są strach podczas oglądania scen drastycznych oraz obrzydzenie, towarzyszące przede wszystkim treściom pornograficznym. Co ciekawe, zagrożenia, które powinny budzić silne emocje, jak treści związane z nienawiścią, rasizmem czy samobójstwem, poruszyły emocje u bardzo niewielu dzieci. - W tym, co jedno dziecko spostrzega jako zagrażające, inne nie widzi żadnego ryzyka. Istotne jest więc, żeby dowiadywać się dokładnie od samego dziecka, co je niepokoi w internecie, wysłuchać go i pomagać w przypadku zagrożenia – mówi dr Lucyna Kirwil z SWPS, jedna z autorek badania.

Wyniki pochodzą z programu EU Kids Online finansowanego przez EC Safer Internet Programme (SI-2010-TN-4201001). Raport jest do pobrania na stronach Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej.

W Polsce obchody DBI od 2005 roku organizowane są przez Polskie Centrum Programu Safer Internet, które tworzą Fundacja Dzieci Niczyje (FDN) oraz Naukowa i Akademicka Sieć Komputerowa (NASK). Głównym partnerem wydarzenia jest Fundacja Orange.

(Źródło: DBI.PL, SWPS)