Włączenie zagadnień związanych ze sztuczną inteligencją (AI) do programów nauczania w szkołach podstawowych i średnich to stosunkowo nowe, ale chyba już istotne wyzwanie, przed którym stoją systemy edukacji na całym świecie. Próby sprostania temu wyzwaniu najczęściej utrudnia brak odpowiednich materiałów i narzędzi pomagających nauczycielom w nauczaniu o sztucznej inteligencji.
Jak wynika z niedawnego badania przeprowadzonego wśród ponad 200 fińskich uczniów klas 4. i 7. szkoły podstawowej, rozumienie przez dzieci i młodzież działania technologii sztucznej inteligencji poprawiło się, gdy w szkole wprowadzono elementy praktycznych zajęć z podstaw AI. Naukowcy z Uniwersytetu Wschodniej Finlandii badali m.in., jak ewoluowało rozumienie i wyjaśnienia sztucznej inteligencji przez uczniów, gdy zaangażowały się one we wspólne projektowanie aplikacji opartych na sztucznej inteligencji, a także jaki jest wpływ AI na uczenie się i etykę.
Często nie uświadamiamy sobie istnienia tych technologii, chociaż AI są integralną częścią naszego codziennego życia. Na przykład algorytmy AI podpowiadają nam rekomendacje wiadomości, muzyki i filmów, które mogą nam się spodobać, a także kierują do nas spersonalizowane reklamy. Z drugiej strony tematyka ta jest w szkołach mało obecna. Wiele szkół nie uczy o tym, gdzie wykorzystuje się sztuczną inteligencję, jak działa i jakie ma skutki.
Prowadzony przez Uniwersytet Wschodniej Finlandii i obejmujący trzy inne uniwersytety oraz różnych innych partnerów projekt Generation AI stara się odpowiedzieć na to wyzwanie poprzez opracowanie opartych na badaniach modeli pedagogicznych, technologii edukacyjnych i materiałów programowych do edukacji AI. Wiosną 2023 r. w szkołach w Joensuu w Finlandii zorganizowano pierwszą rundę działań edukacyjnych, która stała się również podstawą badań naukowców.
Podczas trzech warsztatów dzieci zapoznawały się z podstawami sztucznej inteligencji. Naukowcy badali, w jaki sposób dzieci wyjaśniały błąd algorytmiczny i jak wyjaśnienia te ewoluowały podczas warsztatów. Wyniki pokazują, że wyjaśnienia dotyczące przyczyn błędu algorytmicznego przez dzieci znacznie rozwinęły się podczas warsztatów.
Nasze ustalenia sugerują, że warsztaty poprawiły u dzieci konceptualne zrozumienie sztucznej inteligencji i związanych z nią aspektów etycznych. Warsztaty nauczyły ich także krytycznej oceny technologii sztucznej inteligencji. – zauważa badaczka Henriikka Vartiainen z Uniwersytetu Wschodniej Finlandii.
Według niej odkrycia podkreślają potrzebę wprowadzenia dodatkowych zajęć w szkołach z wykorzystaniem technologii edukacyjnych, które wspierałyby sprawczość, zrozumienie i świadomość etyczną dzieci w dobie sztucznej inteligencji.
W warsztatach wykorzystano konkretne przykłady z codziennego życia dzieci. Podczas pierwszych warsztatów dzieci przeprowadziły burzę mózgów i stworzyły własne aplikacje AI przy wsparciu naszej technologii edukacyjnej, przeznaczonej dla początkujących uczniów. Korzystając z narzędzia edukacyjnego, dzieci stworzyły własną aplikację opartą na klasyfikatorze obrazów, postępując zgodnie z procedurą projektowania opartego na danych, a także przetestowały aplikacje utworzone przez innych. Zwiększyło to wiedzę dzieci na temat działania sztucznej inteligencji – mówi dr Juho Kahila z Uniwersytetu Wschodniej Finlandii.
Trzeci i ostatni warsztat skupiał się na społecznych i etycznych implikacjach sztucznej inteligencji. Na przykład dzieci tworzyły obrazy za pomocą generatywnej sztucznej inteligencji, szukały w nich błędów oraz angażowały się w krytyczne refleksje i dyskusje na temat społecznych i etycznych implikacji sztucznej inteligencji.
Łączenie sztucznej inteligencji z codziennym życiem dzieci i zapewnienie im możliwości współprojektowania i tworzenia aplikacji AI wspólnie z kolegami z klasy sprawiło, że uczenie się od sztucznej inteligencji i razem z nią stało się dla uczniów istotne i ekscytujące. – zauważa dr Kahila.
Więcej na temat badań w artykule opublikowanym w czasopiśmie naukowym Uniwersytetu Wileńskiego Informatics in Education.
(Źródło: EurekAlert, Uniwersytet Wschodniej Finlandii)
