Widoczne uczenie się dla nauczycieli

Wprowadzone przez autora pojęcie „widocznego uczenia się” jest bardzo trafne – nie tylko łatwo je zapamiętać, ale także łatwo interpretować, a przez to zastosować w praktyce w szkole. Sygnalizuje ono kluczowe dla współczesnej edukacji przeniesienie uwagi z procesu nauczania na proces uczenia się i tworzy miejsce dla rozpoznanej jako bardzo istotna koncepcji informacji zwrotnej. Większość teorii przytaczanych w książce została rozwinięta w ciągu ostatnich dwudziestu lat. Są one przedstawiane i dyskutowane głównie w publikacjach anglojęzycznych, a do polskich nauczycieli docierały jedynie fragmentarycznie.

Książka ta, napisana z myślą o uczniach oraz przyszłych i już pracujących w zawodzie nauczycielach, wyjaśnia, jak zasady „widocznego uczenia się” stosować w każdej klasie na świecie. Autor oferuje zwięzłe i przystępne streszczenia najskuteczniejszych działań edukacyjnych, jak również praktyczne, szczegółowe wskazówki. Jednak zastosowanie od razu wszystkich proponowanych przez autora zasad, uporządkowanych w formie wszechstronnej listy kontrolnej, w praktyce byłoby zbyt trudne.

Dlatego polski wydawca (Centrum Edukacji Obywatelskiej) rekomenduje wybranie przez nauczyciela – samodzielnie lub, co szczególnie pożądane, wspólnie z pracującymi z nim pedagogami – reguł, które będą wprowadzane jako pierwsze. Jest to głęboko uzasadnione. Z doświadczeń wielu praktyków pracujących nad poprawą uczenia się i nauczania wynika, że w edukacji szczególnie warto pamiętać o zasadzie „mniej znaczy więcej”. Szczególnie, jeśli potrafimy to „mniej” elastycznie i konsekwentnie stosować.

Widoczne uczenie dla nauczycieli:

• łączy najszerzej dotychczas zakrojony projekt badawczy dotyczący strategii nauczania z praktycznym ich zastosowaniem podczas zajęć,
• naświetla zagadnienie z perspektywy zarówno nauczycieli, jak i uczniów, a ponadto zawiera dokładne wytyczne na temat m.in. przygotowywania lekcji, interpretowania uczenia się i informacji zwrotnej podczas zajęć oraz dalszych działań, które należy podjąć po lekcji,
• oferuje listy kontrolne, ćwiczenia, studia przypadków i inne najlepsze praktyki pomagające w poprawianiu osiągnięć,
• zawiera listy kontrolne dla całej szkoły oraz rady dla szkolnych liderów, jak wspierać i ułatwiać widoczne uczenie się w ich placówce,
• przedstawia metaanalizy ponad 900 badań,
• dokładnie omawia wiele aspektów uczenia się, w tym motywację uczniów, program nauczania, strategie metapoznawcze, zachowanie, strategie nauczania oraz organizację pracy w klasie.
• Widoczne uczenie się dla nauczycieli to pozycja, której nie wolno przegapić nikomu, kto chciałby otrzymać uzasadnioną naukowo odpowiedź na pytanie: „W jaki sposób możemy poprawić osiągnięcia w szkole?”.

John Hattie jest profesorem i dyrektorem Melbourne Education Research Institute na University of Melbourne w Australii oraz profesorem honorowym University of Auckland w Nowej Zelandii. Jest autorem książki „Visible Learning” oraz współautorem głośnych opracowań poświęconych uczeniu się: „Intelligence and Intelligence Testing”, „Visible Learning and the Science of How We Learn”, „Visible Learning into Action: International Case Studies of Impact”.

Minister edukacji powinien wysłać ją w prezencie wszystkim dyrektorom szkół w Polsce. Byłby to najbardziej opłacalny sposób na zapewnienie wysokiej jakości uczenia się uczniów. O wiele tańszy niż testy – prof. Jana Potworowski

Notka o publikacji:

John Hattie, Widoczne uczenie się dla nauczycieli (tytuł oryginału: Visible learning for teachers. Maximizing Impact on Learning). Centrum Edukacji Obywatelskiej, Warszawa, październik 2015. Seria: biblioteka Akademii SUS. Dostępna na www.civitas.com.pl.