Pytania o szkołę i edukację (coś do przemyślenia)

Każdy stan rzeczy można zmienić na lepsze – dzięki temu rozwija się cywilizacja. Zresztą każdy układ – nawet odbierany na początku jako idealny, z czasem ulega zmianie: zmieniają się okoliczności, zmieniają się wymagania zewnętrzne i wewnętrzne, otwierają się nowe możliwości, docierają nowe informacje, wreszcie – ten początkowo idealny układ podlega procesom starzenia się, traci związek z rzeczywistością. W kontekście edukacyjnym, jeżeli dany układ, dana struktura tkwi w stanie nie zmienionym bardzo długo, z czasem przechodzi z kategorii „nowoczesnej innowacji” do kategorii „eksponat muzealny”.

Zapraszam do starannego i kreatywnego przemyślenia kilku pytań na temat polskiej szkoły.

PYTANIA OGÓLNE

1.	W jakim stopniu zmieniła się szkoła wobec cywilizacyjnych zmian świata?
2.	Czy misja naszej szkoły ma związek z uprawianą praktyką? Jak jest prawdziwa misja szkoły?
3.	Dlaczego lekcje są 45 minutowe? Czy ktoś zna kogoś, kto się męczy po 45 minutach jeżeli wykonuje coś fascynującego?
4.	Dlaczego w szkole są tak przemieszane przedmioty nauczania? (a nauczyciele narzekają, że nie starcza im czasu na pracę inną metodą niż klasyczne „przelewanie” wiedzy tablica - zapis w zeszycie – odpytywanie – stopień – przerwa)
5.	Czego szkoła uczy o uczeniu się? Co uczniowie wiedzą na temat uczenia się?
6.	Jaka jest podstawowa metoda nauczania w szkole?
7.	Jaka powinna być ta metoda, ze względu na naturę procesu uczenia się?
8.	Jaki jest podstawowy (uniwersalny) problem współczesnej szkoły związany z uczeniem się uczniów i ich ochotą do uczenia się?
9.	Co może pobudzać motywację do uczenia się uczniów?

ĆWICZENIA

1.	Czy w szkole jest zezwolenie na bycie uczniem? Czy uczeń ma prawo do błędów?
2.	Jak w szkole mówi się o pracy, wysiłku, pokonywaniu własnych ograniczeń?
3.	Gdzie, co i jak w szkole się ćwiczy?
4.	Jak dojść do harmonii? (tylko: ćwiczyć, ćwiczyć, ćwiczyć?)

PRACA W GRUPACH

1.	Jaki jest najważniejszy motyw pobytu dzieci w szkole?
2.	Jak tradycyjna szkoła traktuje interakcje społeczne uczniów, np. na lekcjach?
3.	Czy wykorzystywane są korzyści płynące z pracy w grupach?
4.	Jakie są umiejętności współpracy w naszym społeczeństwie?

 

OCENIANIE, KTÓRE POMAGA SIĘ UCZYĆ

1.	Czego uczeń potrzebuje - oceniania czy informacji zwrotnej korygującej?
2.	Jakich informacji potrzebuje osoba ucząca się?
3.	Czy kolejna „jedynka” lub „dwójka” zwiększa pracę szarych komórek ucznia?
4.	Czy jest możliwa ocena obiektywna?
5.	Po co i komu potrzebne jest ocenianie stopniami?

METODYKA PRACY

1.	Czy tzw. „metody aktywizujące  uczniów” aktywizują wszystkich uczniów?
2.	Jakie są preferencje sensoryczne tradycyjnej szkoły, czyli którzy uczniowie są preferowani w szkole?
3.	Jakie typy inteligencji preferuje tradycyjna szkoła?
4.	Jak metody pracy nauczyciela wpływają na efekty uczenia się uczniów?
5.	Równoważność wszystkich przedmiotów nauczania, ale nie równoważność dla każdego ucznia?
6.	Jak uczyć (się) polisensorycznie?
7.	Jak uczyć (się) multiinteligentnie?
8.	Jak uczyć (się) w zgodzie z potrzebami praktyczno-pragmatycznymi uczniów?
9.	Jak uczyć uczniów własnego stylu uczenia się?
10.	Jak bogacić style uczenia się uczniów?

STANY PSYCHOFIZYCZNE SPRZYJAJĄCE UCZENIU SIĘ

1.	Jak uczeń po dzwonku ma być: skupiony, skoncentrowany, zmotywowany, aktywny i z otwartą pamięcią?
2.	Jak ma taki być z wizją klasówki lub odpytywania?
3.	Jakie uczeń posiada narzędzia do wejścia w optymalny stan psychofizyczny?
4.	Co uczeń wie o uczeniu się od strony stanów psychofizycznych?
5.	Czyje cele edukacyjne realizuje uczeń?

KONTRAKTY EDUKACYJNE

1.	Za co jest odpowiedzialny nauczyciel; pod jakimi ew. warunkami?
2.	Za co jest odpowiedzialny uczeń; pod jakimi ew. warunkami?
3.	Za co jest odpowiedzialny rodzic; pod jakimi ew. warunkami?

REFLEKSYJNA PRAKTYKA

1.	Jaka jest efektywność uczenia szkoły w Polsce?
2.	Czy to, co robi szkoła doprowadza ucznia / nauczyciela / ministerstwo do celu?

FABRYKA GWIAZD

1.	Czy uczniowie ucząc się przez tysiące godzin nie powinni być gwiazdami w co najmniej jednej dziedzinie?
2.	Jakie talenty i zdolności lubi szkoła? A których nie lubi?
3.	Dlaczego mamy (jako kraj) takie słabe wyniki w zakresie wykorzystywania potencjału ludzkiego?
4.	Czy grzeczne dzieci – czyli takie, które lubi szkoła, wpływają na losy świata?

PODSUMOWANIE
Jak można podnieść efektywność uczenia (się), nie zmieniając „niczego”?

 

(Notka o autorce: Małgorzata Taraszkiewicz: psycholog edukacyjny, trener, członek Grupy Edukacyjnej XXI, członek zespołu e-Redakcji Edunews.pl)