Co zrobić, by fizyka była ciekawa? Według mnie należy pozwolić uczniom i uczennicom badać zjawiska zachodzące w otaczającym nas świecie oraz wzbudzić w nich chęć do przeprowadzania eksperymentów. Jednocześnie musimy pozwolić popełniać im błędy – przecież nie zawsze wszystko się udaje!
Najprościej pisząc, zajęcia z fizyki to przygoda z doświadczeniami w roli głównej. W szkole w Serbach mamy o tyle łatwiej, że od września 2021 r. realizujemy ścieżkę „Odkrywcy fizyki” w ramach programu Fundacji Orange #SuperKoderzy, dzięki której zostaliśmy wyposażeni w niezbędne pomoce naukowe.
Ścieżka „Odkrywcy fizyki” realizowana jest na zajęciach fizyki w klasach siódmych i ósmych szkoły podstawowej. Dzięki wsparciu Fundacji już na początku września mogliśmy przejść do realizacji zajęć z wykorzystaniem otrzymanego zestawu, na który składają się: dwa roboty Photon, suwmiarki, linijki, siłomierze, ciężarki, metrówki, latarka i stoper (więcej o tym tutaj).
Dla ścieżki „Odkrywcy fizyki” stworzony jest również zestaw scenariuszy przygotowanych przez ekspertów – tutaj należy podkreślić fakt, że są one perfekcyjnie skorelowane z podstawą programową nauczania fizyki w szkołach podstawowych oraz idealnie łączą się z treściami zawartymi w podręcznikach do fizyki.
Co działo się podczas zajęć?
Pierwsze zajęcia z wykorzystaniem robotów odbyły się już na początku września podczas realizacji tematu: wielkości fizyczne, jednostki i pomiary. Zajęcia zostały zrealizowane z uczniami i uczennicami klas siódmych. W trakcie lekcji pracowali w parach i przy wykorzystaniu narzędzi pomiarowych takich jak linijki, suwmiarki, miarki zmierzyli robota Photon, a dane wpisali do tabeli w karcie pracy . Następnie przeliczali otrzymane wyniki i zapisywali w różnych jednostkach. Zadanie nie należało do łatwych, ponieważ uczniowie nigdy nie widzieli suwmiarki, nie mieli pojęcia o sposobie jej wykorzystania. Jednak dzięki wspólnej pracy zadanie zostało wykonane prawidłowo.
Już po pierwszych zajęciach można zauważyć, jak wiele daje realizacja ścieżki „Odkrywcy fizyki”. Uczniowie samodzielnie musieli zmierzyć i wyliczyć obwód koła robota, a także zapisać otrzymane wyniki w różnych jednostkach metrycznych. Dzięki temu nauczyli się posługiwać suwmiarką. Plusem zajęć było zaktywizowanie wszystkich uczniów.
Kolejna przygoda z doświadczeniem przy wykorzystaniu robota Photon odbyła się podczas realizacji tematu: W jaki sposób mierzyć? Również z uczniami klas siódmych. W trakcie zajęć uczennice i uczniowie, pracując w grupach, dokonywali pomiarów przygotowanych przedmiotów przy użyciu własnego ciała, wyposażenia własnego plecaka, metody „na oko” oraz przy pomocy robota Photon. Dzięki tym zajęciom mieli możliwość doświadczyć, czym jest jest niepewność pomiarowa oraz poznali znaczenie „cyfr znaczących”.
Scenariusz nr 3 dotyczy siły i jej cech. Wspólnie z uczniami klas siódmych poznaliśmy, czym jest siła, a pomógł nam w tym oczywiście zestaw Photon – moduł fizyka. Z racji nieposiadania wystarczającej ilości Magic Dongle, zajęcia odbyły się w formie pokazu, a nie tak jak wcześniej, w formie doświadczenia, przeprowadzanego przez dwuosobowe grupy, gdzie do sterowania robotem wystarczył tablet z zainstalowaną aplikacją.
Eksperymentu pokazowego dokonały chętne osoby, a polegał on na zmierzeniu siły robota w zależności od prędkości, z jaką się porusza. Jako że wiedzieliśmy już, co to jest niepewność pomiarowa, doświadczenie zostało powtórzone kilkakrotnie, a za wynik uznaliśmy średnią arytmetyczną z wykonanych pomiarów. Pomiarów sił dokonywaliśmy w trzech turach, gdy robot poruszał się z prędkością 10cm/s, 20cm/s oraz 40 cm/s.
Następne zajęcia z wykorzystaniem robotów Photon zrealizujemy już po przerwie na ferie zimowe. Rozpoczniemy od realizacji działu Kinematyka. Ruchowi przypisane są aż cztery tematy, ale trudno się temu dziwić, skoro podstawową funkcją robota jest poruszanie się. Kolejne tematy dotyczące, pracy, mocy i energii, dźwięku i światła zrealizujemy w klasie ósmej. Już teraz ja oraz uczniowie nie możemy się doczekać doświadczeń z robotem Photon. Zapowiada się znakomicie. DO ROBOT(A)Y!
Ze swojej strony i ze strony moich uczennic i uczniów jak najbardziej polecamy udział w programie #SuperKoderzy! Dzięki temu programowi nasze zajęcia zyskały nową jakość. W ich trakcie uczniowie zdobywają nowe umiejętności, wykorzystują wiedzę z innych przedmiotów, np. informatyki, przy programowaniu robota, a przede wszystkim poznają świat oraz rządzące nim prawa przez przeprowadzanie doświadczeń i obserwacje zachodzących zjawisk. Dzięki #SuperKoderom fizyka dała się POLUBIĆ!
***
#SuperKoderzy to ogólnopolski program edukacyjny Fundacji Orange, którego kluczowym elementem jest nauka programowania. Adresowany jest do szkół podstawowych oraz uczniów w wieku 9-14 lat. W czasie trwania programu dzieci uczą się programowania, podstaw robotyki i poznają świat nowych technologii nie tylko na informatyce, ale również na lekcjach przyrody, historii, języka polskiego, muzyki, matematyki czy języków obcych. Więcej informacji: www.superkoderzy.pl.
Notka o autorze: Mateusz Krasicki jest nauczycielem w Zespole Szkolno-Przedszkolnym w Serbach i liderem programu #SuperKoderzy w tej szkole.
