Przeładowani informacjami, z obniżonym nastrojem i tęskniący za bezpośrednim kontaktem – tak rok szkolny kończą uczniowie, rodzice i nauczyciele, czego dowodzą pierwsze wyniki zakończonego właśnie badania naukowego „Zdalne nauczanie a adaptacja do warunków społecznych w czasie epidemii koronawirusa”.
Badaniem objęci zostali nauczyciele, uczniowie i rodzice z wybranych szkół podstawowych i ponadpodstawowych w całej Polsce. Dzięki wiedzy na temat każdej z trzech grup udało się otrzymać pełen obraz tego, jak z edukacją zdalną poradzili sobie wszyscy jego uczestnicy.
Już z pierwszych wyników wyłania się obraz niejednorodny i nie do końca negatywny – mówi dr hab. Grzegorz Ptaszek, prof. AGH, prezes Polskiego Towarzystwa Edukacji Medialnej i kierownik badania. – Przykładowo, z jednej strony większość nauczycieli deklaruje, że zna więcej narzędzi i zasobów online umożliwiających realizację edukacji zdalnej oraz lepiej ocenia swoje przygotowanie do prowadzenia lekcji online, z drugiej zaś znaczna część z nich twierdzi, że ich samopoczucie psychiczne jest gorsze niż przed pandemią. W przypadku uczniów z kolei połowa z nich ocenia lekcje prowadzone przez nauczycieli jako mniej atrakcyjne niż przed pandemią, natomiast relację z wychowawcą nieco ponad 60% ocenia tak samo przed i po pandemią. Takie wyniki nas jako badaczy nie do końca zaskakują, ponieważ od początku widać było dużą determinację szkół i nauczycieli do szybkiego nadrabiania zaległości w przygotowaniu się do nowej rzeczywistości szkolnej.
Wybrane, pierwsze wyniki z badania przedstawione zostały w prezentacji „Zdalna edukacja– gdzie byliśmy, dokąd idziemy?”, do pobrania na stronie: www.zdalnenauczanie.org. A oto najważniejsze z nich:
Obszar dobrostanu
Uczniowie, rodzice oraz nauczyciele twierdzą, że ich aktualne samopoczucie psychiczne oraz fizyczne jest gorsze w porównaniu do czasu sprzed pandemii. Obniżenie samopoczucia psychicznego oraz fizycznego dotyka przede wszystkim nauczycieli, w drugiej kolejności rodziców.
Około 20% badanych uczniów twierdzi, że ich zdrowie psychiczne i fizyczne poprawiło się w porównaniu do czasu sprzed pandemii.
Czas spędzony przed ekranem i w internecie w okresie zdalnego nauczania zasadniczo wzrósł w grupie badanych uczniów i nauczycieli. Dotyczy to nie tylko dni powszednich, ale również weekendów.
Wśród uczniów, rodziców oraz nauczycieli widoczne są wyraźne symptomy nadużywania mediów cyfrowych. Przemęczenie, przeładowanie informacjami, niechęć do korzystania z komputera i internetu oraz rozdrażnienie z powodu ciągłego używania technologii informacyjno-komunikacyjnych to najczęściej występujące objawy zmęczenia cyfrowego.
Obszar technologii i kompetencji cyfrowych
Prawie 60% rodziców ocenia co najmniej dobrze przygotowanie nauczycieli i szkół do prowadzenia zdalnej edukacji.
45% nauczycieli czuje się przygotowanych w stopniu małym i umiarkowanym do prowadzenia zajęć w sposób zdalny.
Nauczyciele najczęściej pracują metodami podającymi (wyświetlanie filmu, prezentacji, publikowanie treści), zdecydowanie rzadziej korzystają z metod aktywizujących (quizy, dzielenie na grupy i wspólna praca online).
Połowa badanych uczniów ocenia lekcje prowadzone zdalnie jako mniej atrakcyjne niż przed pandemią.
Obszar relacji
Ponad połowa uczniów uważa, że ich relacje rówieśnicze w klasie przed pandemią były lepsze.
Co piąty uczeń ma poczucie że relacje z wychowawcą/wychowawczynią były lepsze przed pandemią.
Nauczyciele często wskazują w pytaniach otwartych, że tęsknią za bezpośrednimi relacjami offline z uczniami.
Edukacja zdalna negatywnie przekłada się na relacje osobiste/domowe wielu nauczycieli.
Jak dodaje prof. Jacek Pyżalski z Wydziału Studiów Edukacyjnych Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu: Badanie uwypukliło konieczność dbałości o relacje w edukacji zdalnej zarówno w kontakcie nauczyciel uczeń, jak i pomiędzy młodymi ludźmi. Nasze intuicje zamieszczone w wydanej na początku pandemii książce “Edukacja czasach pandemii wirusa COVID-19. Z dystansem o tym, co robimy obecnie jako nauczyciele” (do pobrania: zdalnie.edu-akcja.pl) zostały w pełni potwierdzone wynikami badań.
Raport ze wszystkimi wynikami badania „Zdalne nauczanie a adaptacja (…)” zostanie zaprezentowany jesienią 2020 roku. Zebrane dane posłużą do sporządzenia raportu naukowego i opracowania rekomendacji związanych z przygotowaniem nauczycieli, rodziców i uczniów do wdrażania rozwiązań edukacji cyfrowej oraz zdalnego nauczania w edukacji formalnej. Powstałe materiały zostaną udostępnione bezpłatnie dla każdego internauty oraz przekazane podmiotom związanym z kształtowaniem oświaty w Polsce.
Chociaż pełen raport z badania ukaże się na początku najbliższego roku szkolnego, bo przed nami jeszcze czas analizy wszystkich danych, zdecydowaliśmy się od razu po zakończeniu badania opublikować kilka bardzo istotnych wyników – mówi dr Maciej Dębski, prezes Fundacji Dbam o Mój Zasięg i członek zespołu badawczego. – Czas wakacji będzie wypełniony analizami doświadczeń dotyczących realizacji obowiązku zdalnego nauczania w ostatnich miesiącach. Wierzymy, że wiedza pozyskana zarówno w naszym badaniu jak i w innych zaprezentowanych ostatnio raportach, które cytujemy w publikacji, posłuży do wypracowania najlepszych rozwiązań dla edukacji, nie tylko zdalnej.
Organizatorami projektu są: Polskie Towarzystwo Edukacji Medialnej, Fundacja Dbam o Mój Zasięg i Fundacja Orange. Badaniu patronuje Wydział Studiów Edukacyjnych Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydział Nauk Społecznych Uniwersytetu Gdańskiego oraz Wydział Humanistyczny Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie.
Szczegóły na: www.zdalnenauczanie.org.
