Pokolenie iGen, czyli zetki i alfy

Dla ścisłości dodam, że wspomniana przeze mnie książka opiera się na wielu badaniach (przedstawia więc solidne dane), jednak dotyczą one przede wszystkim USA. Być może nie wszystkie opisane cechy pasują także do nastolatków z Polski, ale ogólny zarys pozostaje według mnie ten sam. Zwłaszcza, że pisząc ten artykuł sięgałam także do innych źródeł. Większość informacji pochodzi z książki Twenge[2], nie daję więc wszędzie przypisów. Te wstawiam tylko w miejscach, w których uzupełniam wiedzę innymi źródłami. Pisząc, używam zwykle porównania z poprzednim pokoleniem - rzadko podaję konkretne dane, gdyż chodzi mi o zarysowanie trendów. Jeśli macie potrzebę poznania danych, odsyłam was do książki Twenge i do raportów wspomnianych w przypisach.

Do pokolenia iGen zaliczamy osoby urodzone po 1995 roku. Niektóre źródła podają, że pokolenie to można rozbić na dwa: Z (1995 - 2010/2012) oraz Alfa (urodzeni po 2010/2012 roku), Twenge jednak traktuje ich jako jedność wyróżniającą się stałym podłączeniem do sieci. W jej książce pokolenie to nazywa literką "i", gdyż ich głównym wyznacznikiem jest powszechne wykorzystywanie iPadów, iPhone'ów i ogólnie internetu. W 2022 roku w Polsce pokolenie to stanowiło 25% całej ludności kraju[3]. To duża część społeczeństwa, warto więc wiedzieć o nich więcej.

Jacy są przedstawiciele pokolenia iGen w porównaniu z poprzednimi pokoleniami?

Praktykują slow life - nie spieszą się z dorastaniem:

nastolatki mniej chętnie niż ich poprzednicy cieszą się wolnością poza domem (bez rodziców) - dotyczy to także randkowania; za tym idzie mniejszy odsetek nastolatków uprawiających seks oraz zachodzących w ciążę;
mniej chętnie niż ich poprzednicy korzystają z możliwości pracy dla nastolatków;
poświęcają mniej czasu na wykonywanie obowiązków domowych (niż ich poprzednicy);
piją mniej alkoholu;
dorastają pod czujnym okiem rodziców.

Internet jest stałym elementem ich życia:

mają telefon zawsze przy sobie, nawet w nocy (polskie nastolatki w sieci są średnio 5 godzin 36 minut dziennie[4]) - co nie znaczy, że nie wykonują aktywności offline, po prostu telefon jest zawsze obok: online miesza się z offline[5];
wiedzę o świecie czerpią z social mediów;
internet często zastępuje telewizję;
chętniej oglądają filmy w domu (online) niż chodzą do kina;
czytają mniej książek niż poprzednie pokolenie w ich wieku (ale to nie znaczy, że nie czytają w ogóle);
zwykle korzystają z sieci w celach egoistycznych, niekoniecznie z myślą o dobru społeczności (patrz niżej);
nastolatki, które spędzają więcej czasu online są mniej szczęśliwe niż ich rówieśnicy, którzy poświęcają więcej czasu na aktywności pozaekranowe (ta różnica powiększa się w przypadku młodszych nastolatków);
więcej młodych ludzi niż w poprzednim pokoleniu przejawia symptomy depresji, zdrowie psychiczne pogarsza się.

Życie społeczne jest bardzo ważne, ale wygląda inaczej niż kiedyś:

rzadziej niż ich poprzednicy chodzą na imprezy (w oryginale "parties");
lubią wychodzić razem do restauracji, galerii handlowej, a także spotykać się w domach[5];
spędzają sporo czasu z przyjaciółmi online (np. wspólne granie, czatowanie);
włóczenie się po okolicy bez określonego celu nie jest dla nich tak częstym sposobem spędzania czasu wolnego jak dla ich rówieśników 40-50 lat temu;
sporo mówią o pomaganiu potrzebującym, ale to się niekoniecznie przekłada na faktyczne działania;
jedynie niektórzy wykorzystują sieć do aktywizmu społecznego (chociaż wiele osób głosi potrzebę zmian społecznych).

Maleje zainteresowanie religią i duchowością:

mniej nastolatków zgłasza przynależność do jakiegokolwiek kościoła; mniej uczestniczy także w praktykach religijnych;
mniej osób w młodym wieku przejawia zainteresowanie duchowością.

Bezpieczeństwo ponad wszystko:

wiedzą o zagrożeniach, jakie mogą napotkać w życiu i starają się ich unikać;
ograniczają alkohol, papierosy i inne używki (w porównaniu z poprzednim pokoleniem w ich wieku);
dbają o bezpieczeństwo w codziennych czynnościach (np. zapinają pasy w aucie);
zależy im na bezpieczeństwie w miejscach, w których przebywają (np. na kampusach uczelnianych);
widzą potrzebę zapewnienia bezpieczeństwa osobom niebinarnym i innym mniejszościom;
jednocześnie młodzi oczekują, że to dorośli będą zapewniać im bezpieczeństwo - częściej odwołują się do władz, zamiast samemu szukać rozwiązań (Twenge sugeruje, że to może być efekt nadmiernej ochrony zapewnianej dzieciom przez rodziców i przyzwyczajenia ich do bycia wyręczanym).

Cenią to, co jest dla nich praktyczne:

chodzą do szkoły dlatego, że muszą - często postrzegają lekcje jako stratę czasu, to, czego się tam uczą nie przekłada się na codzienne życie;
w przyszłości chcieliby mieć pracę, która zapewni im stabilizjację i bezpieczeństwo finansowe (niekoniecznie marzą o osiąganiu spektakularnych sukcesów);
dobra praca to taka, która pozwala zachować równowagę z życiem osobistym;
dobra praca to także taka, którą przynajmniej częściowo można wykonywać zdalnie;
pokolenie iGen odwleka rozpoczęcie pracy zarobkowej dłużej niż poprzednie pokolenie w ich wieku;
są realistyczni, mniej niż poprzednie pokolenie wierzą w to, że osiągną sukces - dostrzegają wiele barier w dążeniu do sukcesu zawodowego (mimo to ponad połowa młodych ludzi ma nadzieję na znalezienie sensownej pracy, która da im możliwość wpływania na wyzwania globalne[6]);
rozsądnie wydają pieniądze - potrafią oszczędzać, rozważnie podchodzą do większych wydatków[5].

Są torelancyjnymi indywidualistami:

bardziej niż konformizm interesuje ich wyróżnianie się z tłumu;
mniej zależy im na małżeństwie, niekoniecznie chcą mieć dzieci;
płeć i orientacja seksualna nie mają dużego znaczenia - każdy może przyjmować różne role społeczne i realizować się w wybrany przez siebie sposób;
cenią niezależność polityczną (chętnie głosują na kandydatów bez przynależności partyjnej)[7].

Powyższy opis zarysowuje trendy. Oczywiście, nie każda osoba z pokolenia iGen przejawia te cechy. Do zebrania tych informacji przejrzałam sporo raportów i przeczytałam wiele artykułów. Z zaskoczeniem przyznaję, że treści w nich zawarte różnią się, dlatego tutaj postanowiłam skupić się na przekazie Twenge, uzupełniając go o dodatkowe materiały.

Notka o autorce: Ewa Przybysz-Gardyza jest coachem, mentorką, edukatorką i trenerką z 18-letnim stażem w pracy jako nauczycielka. Autorka materiałów edukacyjnych, współautorka Autorskiego Programu Nauczania "Razem", prowadzi bloga https://dlanauczycieli.blogspot.com/. Należy do społeczności Superbelfrzy RP; specjalizuje się w design thinking, sprawczości, partycypacji i cyfrowym obywatelstwie.

Przypisy:

[1] Ja czytałam wersję oryginalną, ale jest też polska: iGen. Dlaczego dzieciaki dorastające w sieci są mniej zbuntowane, bardziej tolerancyjne, mniej szczęśliwe - i zupełnie nieprzygotowane do dorosłości, Smak Słowa 2023.
[2] Jean M. Twenge PhD, iGen. Why Todays's Super-Connected Kids Are Growing Up Less Rebellious, More Tolerant, Less Happy - and Completely Unprepared for Adulthood, New York 2017.
[3] za GUS: https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ludnosc/ludnosc/struktura-ludnosci,16,1.html, dostęp 21.03.2024.
[4] Nastolatki 3.0. Raport z ogólnopolskiego badania uczniów i rodziców, NASK, Warszawa 2023, str. 7.
[5] Gen Z. Jak zrozumieć dziś pokolenie jutra, infuture hatalska foresight institite, Gdańsk, Warszawa, maj 2019.
[6] Gen Z is poised to reframe the future, but are business and education ready?, EY Ripples and JA Worldwide 2021 (link tutaj)
[7] Twenge poświęca cały rozdział polityce, zdecydowałam się jednak pominąć tę część, gdyż rzeczywistość polityczna w USA jest zupełnie inna niż w Polsce.