Około 80 proc. przestępczości nieletnich stanowią: kradzieże, włamania, bójki, pobicia oraz przestępstwa narkotykowe. Przeciętny nastolatek z takimi sytuacjami spotyka się na co dzień i bardzo często nie wie, jak na nie zareagować. Dlatego już od najmłodszych lat warto uczyć dzieci prawa.
Z roku na rok wzrasta liczba przestępstw popełnianych w szkołach. Coraz więcej sprawców to uczniowie. W pierwszej połowie 2010 r. w szkołach doszło do 18 tys. przestępstw, w tym samym okresie w 2009 r. – do ponad 13 tys. Najczęściej były to przestępstwa związane z przemocą, alkoholem, narkotykami, kradzieże czy niszczenie mienia. Taka sytuacja spowodowana jest między innymi tym, że młodzież nie zna swoich praw i nie wie, kiedy je łamie. Dlatego podstawowa edukacja w tym zakresie jest niezbędna – alarmują prawnicy.
Bunt zgodny z prawem
Gimnazjum i szkoła podstawowa to jeden z najniebezpieczniejszych etapów życia nastolatków. Często jest to okres buntu przeciwko rodzicom, ustalonemu porządkowi i obowiązującym przepisom. Nakłada się na to nowe środowisko, chęć zaimponowania grupie. Wielu młodych ludzi właśnie wtedy po raz pierwszy łamie prawo. Czasami robi to świadomie, jednak bardzo często dzieci nie zdają sobie sprawy z tego, że postępują sprzecznie z jakimś kodeksem czy artykułem. Dopiero po fakcie dorośli uświadamiają im, że złamały prawo. Taką kolej rzeczy chce odwrócić Okręgowa Izba Radców Prawnych w Poznaniu, wprowadzając innowacyjny program edukacyjny dla młodzieży pod nazwą „PrawoTeczka”.
"Jego głównym celem jest pokazanie w łatwy i zrozumiały sposób mechanizmów oraz zasad, według których funkcjonuje prawo." – mówi Anna Ossowska, radca prawny i współautorka projektu „PrawoTeczka”. "Lekcje zostały skonstruowane tak, aby dotyczyły zagadnień, z którymi młodzież spotyka się na co dzień: Internet, zakupy, szkoła, rodzina. Stworzyliśmy bazę, do której co miesiąc dodajemy nową lekcje mówiącą o innym ważnym zagadnieniu." – dodaje.
Masz tyle praw, ile ich znasz
Z roku na rok wiek sprawców systematycznie się obniża. Dzieci zaczynają łamać prawo w pozornie błahy sposób. Ściąganie filmów z Internetu, podrabianie podpisów rodziców, drobne kradzieże to jedne z najczęstszych przewinień. Jednak często te wykroczenia młodzież popełnia nie wiedząc o tym, że może grozić im za to kara.
"Nie chcemy straszyć młodzieży prawem. Wręcz przeciwnie. Chcemy pokazać, że powstało ono po to, aby nas chronić i powinniśmy umiejętnie z niego korzystać." – mówi Anna Ossowska. "Mamy nadzieję, że jasne przedstawienie reguł prawa i wskazania sytuacji, w których jest nie ono łamane, spowoduje, że młodzież bardziej będzie zastanawiać się nad swoimi czynami i też nie da się oszukać czy wykorzystać innym ludziom. W tym wypadku doskonale sprawdza się zasada, która jest hasłem przewodnim naszego programu – Masz tyle praw, ile ich znasz. Chcemy, aby dzieci poznały ich jak najwięcej." – dodaje.
Bezpłatne lekcje przygotowane przez Okręgową Izbę Radców Prawnych w Poznaniu to gotowe scenariusze zajęć, które każdy nauczyciel może ściągnąć na swój komputer i przeprowadzić z młodzieżą w ramach godziny wychowawczej. Są one dostosowane do dwóch grup wiekowych: szkoły podstawowej i gimnazjum czy liceum. Projekt ten może okazać się lekarstwem na rosnącą fale przestępstw w szkołach a także pokazać dzieciom, że prawo nie wiąże się tylko z jego łamaniem i przestępstwem, ale często dotyczy nas na co dzień w domu, sklepie, na ulicy i reguluje nasze zwykłe czynności.
W pierwszych sześciu miesiącach 2011 roku policja odnotowała w szkołach podstawowych w stosunkach między uczniami 4366 naruszeń prawa. W całym zeszłym roku było ich mniej, bo 3724. Te alarmujące dane mogą wynikać w dużej mierze z nieznajomości prawa wśród młodzieży. Dlatego warto edukować dzieci w tym zakresie, bo, jak mówi antyczna maksyma, "nieznajomość prawa szkodzi”– nawet dzieciom.
