Chyba każdy nauczyciel zna puzzle. Czy to da się wykorzystać w szkole? Na pierwszy rzut oka myślimy pewnie, że nie, no bo to zabawa. Ale czy nie uczymy się najskuteczniej właśnie poprzez zabawę? Spróbuję pokazać, co da się z tym zrobić.
Dla mnie puzzle są wspomnieniem dzieciństwa i hobby, które pozostało do dziś. Od kiedy pamiętam uwielbiałam układać poszczególne elementy, które dzięki mnie powoli zaczynały tworzyć upragniony obrazek. Prawdziwym wyzwaniem stawały się oczywiście te zestawy składające się z 1000 elementów, a dopasowanie ostatniego elementu powodowało, że byłam z siebie naprawdę dumna.
Większość dzieci lubi układać puzzle – kluczem do zmotywowania jest oczywiście obrazek. Jeśli będzie szary i jeszcze na dodatek będzie przedstawiał najbardziej znienawidzoną postać z bajki to układanka pozostanie nietknięta. Ale, jeśli pojawi się na nim najnowszy model lalki Winx albo ulubiony piłkarz – wówczas na efekty nie musimy długo czekać. No tak, ale przecież o tym na lekcjach, raczej rzadko mówimy. Ale zaraz – praktycznie każde dzieło naszej kultury kojarzy się z jakimś obrazem. Dzięki choćby Wikipedii możemy wyszukać i skorzystać z tysięcy obrazków, ilustracji, które mogą być punktem wyjścia do omówienia tematu. Jeśli zaczniemy od wspólnej (np. na tablicy multimedialnej) albo indywidualnej (np. na iPadzie czy laptopie) układanki przedstawiającej jakiś ważny element związany z tematem lekcji - dla „cyfrowych tubylców“ będzie to znacznie ciekawsze i bardziej motywujące niż otworzenie podręcznika i oglądanie obrazków!
Gdy natrafiłam w sieci na program umożliwiający układanie puzzli online, od razu wiedziałam, że jest to świetne narzędzie, któro może uatrakcyjnić nauczanie. Polecam trzy programy:
- http://www.flash-gear.com/puzzle/ – szybko i sprawnie, bez logowania, bez haseł, wstawiamy zdjęcie z własnych zasobów, wybieramy rozmiar puzzli i działamy!
- http://www.jigsawplanet.com – program oferuje nam więcej funkcji niż poprzedni, nie tylko możemy wybrać format puzzli, ale także ilość elementów. Dodatkową atrakcją jest czasomierz oraz możliwość wybrania tła. Można się zalogować, ale nie jest to konieczne, aby umieścić puzzle na stronie lub blogu.
- Jigsaw! – darmowa aplikacja na iPady – pozwala na wgranie własnego obrazka, możemy wybrać ilość elementów, włączyć lub wyłączyć podpowiedź wizualną, też mamy tu czasomierz, co pozwala w klasie wprowadzić element rywalizacji (gamifikacji).
Ale przejdźmy do konkretów: jak można wykorzystać PUZZLE na lekcji języka obcego, biologii, geografii czy też historii? Można i mam nawet kilka propozycji!
Możemy sami przygotować jakiś obrazek związany tematycznie z lekcją, a następnie wykorzystać puzzle online do połączenia zabawy z nauką. Czyli? Jeśli możemy mieć zajęcia akurat w sali komputerowej (lub gdy mamy do dyspozycji kilka komputerów w klasie), wówczas robimy krótki przerywnik, udostępniamy uczniom link z wcześniej przygotowanym przez nas PUZZLE i robimy rozgrywki – kto szybciej odczyta hasło znajdujące się na obrazku ten zdobywa punkty z aktywności – oczywiście możemy nieco utrudnić zdanie i prosić jeszcze o przetłumaczenie danego słowa, zwrotu, zdania na język polski lub z ułożenia zdań z podanych na obrazku wyrazów. Na lekcji historii na tym obrazku mogą się znaleźć na przykład obrazy przedstawiające wydarzenia historyczne albo wizerunki królów – pomysłów jest tysiące. Chodzi o to, aby wprowadzić element zaskoczenia, frajdy, a przy okazji nauki. Podobnie z językiem polskim – przecież mówimy o dobrach kultury. A każde z nich jest w jakiś sposób zwizualizowane. Weźmy na przykład lekcję poświęconą Biblii – czyż nie można zacząć jej od PUZZLE przedstawiającego fresk Michała Anioła z Kaplicy Sykstyńskiej? A dopiero potem omawiać temat? Taka układanka może też być świetnym punktem wyjścia do omawiania każdego tematu. Proszę przekonać się, jaka to zmiana aktywności uczniów!
Nie każdy oczywiście, podobnie jak ja, ma możliwość prowadzenia lekcji w sali komputerowej, dlatego też możemy wykorzystać PUZZLE jako zadanie domowe obowiązkowe lub tylko dla chętnych, wtedy obrazek może mieć w sobie ukryte polecenie, które uczeń ma wykonać. Każdy uczeń może także otrzymać inny link z innym obrazkiem.
Takie zadanie z wykorzystaniem PUZZLE może mieć też wiele etapów, np. język obcy: (obrazek przedstawiający piknik rodzinny w parku):
- ułóż układankę,
- następnie podaj 5 wyrazów kojarzących się z tym obrazkiem,
- wybierz dwa wyrazy spośród podanych pięciu i ułóż z nimi zdania.
historia: (obrazek przedstawiający dane wydarzenie historyczne)
- ułóż układankę,
- opisz/opowiedz, co przedstawia obraz,
- podaj trzy inne fakty lub wydarzenia mające związek z obrazem lub tym okresem historycznym, np. w Polsce, na świecie, itp.
I trzeci pomysł - jeszcze inaczej – dajmy uczniom wymyśleć początek danej lekcji z wykorzystaniem PUZZLE. Niech oni ułożą zadania dla klasy. To będzie dla nich jeszcze bardziej motywujące.
Naprawdę pomysłów jest sporo, a dzięki temu uczniowie na pewno chętniej zasiądą do pracy domowej w takiej formie, niż tradycyjnie w formie pisemnej w zeszycie przedmiotowym lub na kartce.
A jakie Wy macie pomysły na UKŁADANIE takiej bardziej cyfrowej lekcji / zadania?
Marta Florkiewicz-Borkowska jest nauczycielką języka niemieckiego w Publicznym Gimnazjum nr 3 w Pielgrzymowicach. Prowadzi własny blog DeutschFun. Pierwotny artykuł ukazał się w Blogu SuperBelfrów, zaś niniejszy tekst został zmodyfikowany i rozszerzony przez Marcina Polaka; licencja CC-BY-SA.
