Uczniowie w szkole też uczą się, jak się uczyć. Nauczyciele mogą im w tym pomóc. W tym wpisie zajmę się czterem obszarami związanymi z uczeniem się: organizacją, strategiami, rolą notatek i szukaniem indywidualnego sposobu uczenia się.
Organizacja
Na początek dwie podstawowe kwestie:
a) Miejsce na własne notatki
Zachęcajmy uczniów do posiadania zorganizowanego miejsca na własne notatki. Może to być teczka, kołonotatnik z koszulkami, OK zeszyt z zapisywanymi notatkami itp. Warto mieć tam podział na działy, aby szybko było można właściwe notatki odnaleźć. OK zeszyt jest świetnym takim miejscem, szczególnie, gdy nauczyciel daje uczniom czas na refleksje i podsumowanie. OK zeszytowi poświęcony jest dział na stronie: www.oknauczanie.pl.
b) Planowanie uczenia się
Chodzi o planowaniu czasu z kalendarzem – kiedy i co będę robił. Można to robić wirtualnie lub w notatniku. Kalendarz powinien zawierać terminy zajęć dodatkowych, tak, aby plany nie kolidowały ze sobą. Jeśli termin nie zostanie dotrzymany, to trzeba wyznaczyć termin następny. Warto również zaplanować wykonanie pracy domowej. I przygotowanie się do sprawdzianu.
Strategie
Przyjęło się, że powszechną strategią uczenia się jest czytanie tekstów i materiałów. Jednak jest wiele innych strategii, z którymi uczniów warto zapoznać i dać im wybór.
Aby powiększyć wachlarz strategii można przestawić znane strategie lub zapytać uczniów o ich wypróbowane metody uczenia się, zrobić z nich listę i zostawić uczniom do wyboru.
Jedna z bardzo ważnych strategii wykorzystuje umiejętność robienia notatek. Trzeba się jej nauczyć. Polecam wpisy: https://oknauczanie.pl/sztuka-robienia-notatki lub https://oknauczanie.pl/sposob-na-notatki.
Wielu uczniom wydaje się, że będą pamiętać, o czym było, ale przeważnie w kilka minut zapominają. Inny problem, to niemożliwość zapisania wszystkiego, co mówi nauczyciel i trudność w segregowaniu tego, co jest ważne i godne zapisania.
Notatki
Notatki lepiej wykonywać ręcznie. Kilka wskazówek dla ucznia:
- Skoncentruj się na zapisaniu głównych punktów. Nie próbuj zapisywać wszystkiego, co usłyszysz.
- Podsumuj własnymi słowami, nie zapisuj dokładnie słów, które usłyszysz.
- Zapis ma być dla ciebie zrozumiały.
- Słowa, których nie znasz zapisz na boku, abyś mógł potem sprawdzić ich znaczenie.
- Dodawaj kolor. Używaj zakreślacza na bieżąco. Kolor pomaga pokazać relacje między pojęciami i lepiej angażuje mózg.
- Wymyśl własne skróty, abyś nie musiał pisać całych zdań lub aby zaznaczyć emocje towarzyszące treściom.
- Nie bój się poprosić o powtórzenie czegoś, jeśli masz wrażenie, że coś przegapiłeś lub umieść gwiazdkę – o co chcesz zapytać.
- Warto przepisać notatki tuż po zajęciach. To dobry sposób na utrwalenie informacji.
- Warto mieć spisane te rady w widocznym miejscu.
Nauczyciel może po ponownym przeczytaniu notatek przez uczniów poprosić ich o zapisanie pytań, które im się nasuwają i zadanie ich na forum klasy. W ten sposób można zacząć następne zajęcia w klasie.
Pytania uczniów można następnie wykorzystać do tworzenia quizu sprawdzającego.
Indywidualny sposób uczenia się
Każdy z uczniów musi rozpoznać dla siebie właściwy sposób uczenia się – jaki sposób jest najbardziej efektywny. Warto o tym z uczniami rozmawiać.
Trzeba obserwować szczegóły. Komuś może odpowiadać robienie częstych przerw, a innemu ściskanie w ręku przedmiotu lub wspólne uczenie się z przyjacielem. Dla niektórych (prawie wszystkich) korzystne jest opowiedzenie o tym, czego się nauczyli komuś innemu. Jeśli kogoś takiego nie ma, to można zasugerować czytanie na glos.
Muzyka nie zawsze i nie każdemu pomaga, jeśli już to powinna być w tle.
Istotne jest, aby to sam uczeń odkrywał, co jest dla niego pomoce, próbował i wybierał. A przede wszystkim widział, że to od niego zależy efekt, a nie od szczęścia czy zdolności.
Rozmowy w klasie z uczniami i też rozmowy indywidualne na temat uczenia się, pokazują uczniom, że ta sprawa leży po ich stronie i mogą mieć na nią wpływ.
Notka o autorce: Danuta Sterna jest byłą nauczycielką matematyki i dyrektorką szkoły, ekspertką oceniania kształtującego. Współpracowała z Centrum Edukacji Obywatelskiej tworząc programy szkoleń i kursów. Jest autorką książek i publikacji dla nauczycieli, propaguje ocenianie kształtujące w polskich szkołach, prowadzi też swoją stronę: OK nauczanie. Inspiracja artykułem Sharon D. Ratliff z Middleweb.com, w którym można znaleźć bogatą bibliografię w języku angielskim.
