W tym wpisie omówię siedem problemów, które występują w każdej formie nauczania, ale w zdalnej edukacji wyszły na wierzch. Warto im się przyjrzeć i zastanowić się, jak sobie z nimi poradzić, gdyż stale grozi nam przejście na częściowe lub całkowite nauczanie zdalne.
Zapiszę te problemy w języku ucznia:
- Nie wiem, po co się tego uczę.
- Nauka nie sprawia mi przyjemności.
- Nie mam dobrych relacji z innymi uczniami.
- Mam złe relacje z nauczycielem.
- Mam niepowodzenia.
- Mam problem z czytaniem i rozumieniem instrukcji online.
- Nie umiem zorganizować sobie pracy w domu.
Problemy są poważne i trudne do pokonania, w omówieniu ich zaproponuję kilka wskazówek. Są to propozycje ogólnie znane, ale o nich zapominamy.
Nie wiem, po co się tego uczę
Motywacja do nauki jest kluczową sprawą w nauczaniu. Często jest niewystarczająca, szczególnie gdy uczniowie nie widzą sensu w tym czego się uczą.
W nauczaniu rzeczywistym nauczyciel może zaobserwować, kto nie jest zaangażowany, a w nauczaniu zdalnym jest to trudniej rozpoznawalne. Trzeba być bardzo czujnym, gdy można tylko obserwować uczniów na ekranie lub mając tylko do dyspozycji odrobione przez nich prace.
Wskazówka:
Pomocne może być zastosowanie tak zwanych „wyjściówek”. Uczniowie wychodząc z klasy lub kończąc lekcję online zapisują, czego się nauczyli lub dlaczego uważają, że warto było się tego uczyć. Dzięki temu uczniowie uświadamiają sobie sens uczenia się, a nauczyciel analizując ich wyjściówki dowiaduje się, czy dobrze przedstawił uczniom temat. W nauczaniu zdalnym uczniowie mogą wypełniać swoje „wyjściówki” na chacie, a w nauczaniu asynchronicznym mogą je dołączać do wykonanego zdania domowego.
Nauka nie sprawia mi przyjemności
Nauka niektórych przedmiotów dla części uczniów nie jest przyjemnością. W klasie szkolnej nauczyciel może naukę uatrakcyjnić poprzez intersujący sposób przedstawiania zagadnień lub organizując wspólną pracę uczniów w grupach. W zdalnym nauczaniu uczeń jest wyizolowany i musi w większości dawać sobie radę sam. Jeśli do tego uczeń nie lubi uczyć się zdalnie, to problem się powiększa.
Wskazówka:
Wskazówką może być organizacja lekcji synchronicznych w podziale na pokoje. Uczniowie pracując w grupach (w pokojach) wymieniają się doświadczeniami i motywują wzajemnie.
W asynchronicznym zdalnym nauczaniu sprawdzają się mini projekty wykonywane w parach lub małych grupach. Uczniowie mogą kontaktować się ze sobą telefonicznie lub poprzez komunikatory internetowe.
Brakuje mi dobrych relacji z innymi uczniami
Problem dotyka wielu uczniów. Akceptacja przez rówieśników dla nastoletnich ludzi ma większe znaczenie niż stopnie w dzienniku, a nawet pochwała, czy nagana ze strony nauczyciela. Równocześnie często mamy do czynienia z rówieśniczym ośmieszaniem, poniżaniem i wykluczaniem.
Znacznie łatwiej nauczycielowi zauważyć ten problem w klasie szkolnej, niż w zdalnym kontakcie. W sytuacji nauczania zdalnego, gdy nauczyciel organizuje pracę uczniów w grupach nad mini projektami, ma jeszcze mniejsze pole monitorowania i natychmiastowego interweniowania.
Wskazówka:
Pewną pomocą jest z organizowanie pracy w grupach z wyznaczeniem ról dla uczniów np.: moderatora działań, dokumentalisty, koordynatora prezentacji itp. W czasie pracy nad projektem warto kontaktować się z poszczególnymi uczestnikami osobno, aby sprawdzić, jak postępują prace.
Bardzo ważna są relacje nauczyciela z uczniami, jeśli są dobre, to jest większa szansa, że uczeń źle traktowany przez rówieśników opowie o tym nauczycielowi. Rozwiązaniem może być ciągle dążenie, aby uczniowie w klasie tworzyli jedną nie rywalizującą ze sobą drużynę.
Mam złe relacje z nauczycielem
Przeważnie nauczyciel wie, z jakim uczniem ma dobre relacje, a z jakim nie. W klasie szkolnej uczniowie upewniani są o dobrym stosunku do nich nauczyciela poprzez spojrzenie, uśmiech, kiwnięcie głową. Trudniej jest z tym w nauczaniu zdalnym, a czym dłużej ono trwa, to relacje mogą słabnąć.
Wskazówka:
Wskazówką dla nauczyciela może być – uważne nawiązywanie kontaktu z uczniami podczas nauczania synchronicznego. Kierowanie pytań do poszczególnych uczniów, zauważanie ich, pytanie o samopoczucie oraz kontakty indywidualne poza platformą nauczania. Zarówno w nauczaniu synchronicznym, jak asynchronicznym jest możliwość kontaktowania się poprzez chaty, wiadomości mailowe lub telefonicznie. Pewnym pomysłem jest tworzenie wirtualnego pamiętnika klasy, w którym uczniowie informują na bieżąco, co się z nimi dzieje.
Mam niepowodzenia
Są uczniowie, którym trudno jest odnosić sukcesy w nauce online. Zaliczają się do tej grupy też uczniowie, którzy nie mieli z tym problemu podczas nauki w klasie szkolnej.
Są to uczniowie, którym potrzebna jest pomoc i uwaga nauczyciela, ci którym trudno jest uczyć się samotnie.
Wskazówka:
Pierwszym krokiem jest zorientowanie się, na czym problem polega. Można o to wprost ucznia zapytać i dostosować się do jego potrzeb i pomoc mu w nauce. Pomocne jest znalezienie tego w czym uczeń jest dobry, mogą to być np. mapy myśli, umiejętności prezentacyjne itp. Czasami wystarczy docenienie tych stron ucznia.
Mam problem z czytaniem i rozumieniem instrukcji online
Wielu uczniów ma problem z czytaniem ze zrozumieniem, który powiększa się przy czytaniu tekstu online, szczególnie pod presją czasową.
W klasie szkolnej, przy czytaniu wersji drukowanej, uczniowie są w stanie zwrócić uwagę na kluczowe treści, ponieważ zazwyczaj mają tekst przez dłuższy czas przed oczami i mogą skonsultować się z kolegą lub koleżanka siedzącymi w tej samej ławce. Podczas czytania online, stron internetowych lub witryn internetowych istnieje wiele elementów rozpraszających i przeważnie czas nagli, a to utrudnia zrozumienie.
Wskazówka:
Warto usunąć z tekstu online wszystkie czynniki rozpraszając, takie jak reklamy, dodatkowe linki, jak również powiększyć czcionkę i dać uczniom stały dostęp do tekstu. Pomaga również podpowiedź, na co uczeń ma zwróci uwagę czytając test i informacja jaki jest cel czytania tekstu.
Warto również zapytać uczniów, czy i jak rozumieją instrukcję.
Nie umiem zorganizować sobie pracy w domu
W klasie szkolnej nauczyciel prowadzi proces uczenia się uczniów i ma nad nim kontrolę. W nauczaniu zdalnym ten proces zostaje w rękach ucznia.
Dla wielu uczniów szczególnie młodszych kierowanie nim jest zadaniem ponad siły.
Wskazówka:
Można uczniom pomóc wyznaczając konkretne terminy (nie za długie), prosząc o kontakt mailowy i poprzez odpowiedzi na pytania, ale również rozkładając naukę na etapy i sprawdzając wraz z uczniami, jak praca postępuje. W przypadku uczniów nie dających sobie rady z samotną nauką, warto skontaktować się indywidualnie i pomóc im zaplanować ich własny harmonogram nauki.
Notka o autorce: Danuta Sterna – była nauczycielka matematyki i dyrektorka szkoły, ekspertka merytoryczna w programie Szkoła Ucząca Się (SUS) (prowadzonym przez CEO i PAFW), autorka książek i publikacji dla nauczycieli, propaguje ocenianie kształtujące w polskich szkołach. Inspiracja artykułem Barbary Blackburn z Middleweb.com.
