Niewątpliwym autorytetem w dziedzinie psychologii jest Howard Gardner, który w 1983 roku w książce "Ramy umysłu" zaprezentował własną teorię ośmiu inteligencji. Według uczonego inteligencja to "potencjał biopsychologiczny służący przetwarzaniu specyficznych form informacji w określony sposób. […] Zdolności intelektualne są nierozerwalnie związane z kontekstem, w którym żyjemy, oraz ludzkimi i przedmiotowymi zasobami, które mamy do dyspozycji."
Prof. Gardner wprowadził określenie multiple intelligences (inteligencje wielorakie). Nazwał siedem z nich z zastrzeżeniem, że nie wszystkie są zbadane i nazwane. Od tego czasu w literaturze psychologicznej mówi się o 10 a nawet 12 typach inteligencji (ponad wymienione poniżej: inteligencja zmysłowa, historyczna, kreatywna, moralna).
Celem niniejszego cyklu jest zaprezentowanie kompleksowych działań nauczycieli jednej ze szkół podstawowych w Polsce, zmierzających do realizacji zadań dydaktyczno-wychowawczych przy założeniu, że każde dziecko jest inteligentne.
Działania nauczyciela, zmierzające do zdiagnozowania uczniów można rozpoczynane są równolegle w obrębie trójpodmiotowości: rodzic – uczeń – nauczyciel.
Założyliśmy, że z punktu widzenia ucznia w poszczególnych typach inteligencji wiodące są preferencje:
Inteligencja językowa
- lubię czytać
- lubię słuchać bajek, opowiadań, wierszy
- chętnie przyłączam się do rozmowy
- wiem, jak objaśniać, argumentować
- często bronię swojego zdania
- tłumaczę innym dzieciom, jak rozwiązać jakiś problem
- lubię ćwiczenia gramatyczne i ortograficzne
- lubię pisać opowiadania.
Inteligencja matematyczno – logiczna
- lubię liczyć
- lubię rozwiązywać zadania
- lubię rozwiązywać zagadki i wyciągać wnioski
- jestem dociekliwa/y
- jestem systematyczna/y
- jestem dobrze zorganizowana/y
- zadaję dużo pytań
- sprawdzam, czy wszystko jest poprawnie obliczone, napisane…
Inteligencja wizualno – przestrzenna
- lubię oglądać filmy, pokazy multimedialne
- dostrzegam szczegóły, które umykają innym
- lubię projektować
- chętnie wykonuje prace techniczne
- lubię rozwiązywać rebusy, łamigłówki obrazkowe
- w moich zeszytach jest dużo kolorowych podkreśleń
- łatwiej się uczę, gdy obok tekstu są obrazki, diagramy, mapki, labirynty
- ładnie rysuję różne tematy
- na moich rysunkach jest dużo szczegółów, kolorów
- lubię lepić z plasteliny
Inteligencja muzyczna
- lubię słuchać muzyki
- chętnie uczę się tańca
- ładnie śpiewam
- łatwo rozpoznaję brzmienie instrumentów
- szybko uczę się gry na instrumentach
- często nucę lub pogwizduję
- lubię uczyć się słysząc w tle muzykę
- uważam, że w każdej muzyce ukryte są emocje
Inteligencja przyrodnicza
- lubię oglądać albumy ze zwierzętami
- szybko rozpoznaję i nazywam wiele roślin i zwierząt
- lubię wycieczki przyrodnicze
- często rozmawiam o napotkanych okazach przyrodniczych
- opiekuje się kwiatami
- opiekuję się zwierzątkiem
- marzę o egzotycznych podróżach
Inteligencja kinestetyczna
- nie lubię siedzieć bezczynnie
- często się wiercę i kręcę lub manipuluje przedmiotami
- najlepiej się uczę wtedy, gdy mogę wziąć coś do ręki, wykonać czynność, klaskać, chodzić
- lubię sport
- lubię taniec
- lubię zabawę w teatr
- chętnie majsterkuję
- mam wyrazistą mimikę i gestykulację
Inteligencja interpersonalna
- lubię chodzić do szkoły
- łatwo nawiązuję kontakty z rówieśnikami
- łatwo nawiązuję kontakty z dorosłymi
- lubię wszystko organizować
- aktywnie działam w samorządzie uczniowskim
- mam ciekawe pomysły
- pytam innych o zdanie
- dostrzegam nastroje, potrzeby i krzywdę innych
- jestem lubiana/y wśród rówieśników
- mam dużo przyjaciół
- potrafię rozstrzygać spory
- wolny czas najchętniej spędzam z przyjaciółmi
Inteligencja intrapersonalna
- jestem zawsze spokojna/y
- lubię się koncentrować na swoich przeżyciach i emocjach
- podczas zajęć najchętniej siedzę z boku
- wolę obserwować innych niż brać udział w zabawie, czy pracy grupowej
- jestem zdyscyplinowana/y
- nie jestem aktywna/y na zajęciach
- długo się zastanawiam nad udzieleniem odpowiedzi
- wiem, jakie są moje mocne i słabe strony
- staram się ciągle doskonalić
- lubię się wyróżniać
Następnym etapem będzie autodiagnoza. Opowiem o niej w kolejnym odcinku cyklu z Ostojowa.
Joanna Piasta-Siechowicz jest dyrektorką Samorządowej Szkoły Podstawowej w Ostojowie i współautorką koncepcji wdrożenia teorii Howarda Gardnera w nauczaniu podstawowym.
