Nauczycielska praca obejmuje bardzo wiele ważnych czynności. Istotną jest na pewno rozwiązywanie problemów, ale nie tych pozorowanych, lecz rzeczywistych. Takim jest spadająca motywacja uczniów i rosnąca niechęć ich do szkoły. Z pewnością faktycznym problemem jest motywowanie jako wywieranie wpływu na funkcjonowanie ludzkiego mózgu. Jak pracować nad rozwojem motywacji?
Motywowanie jest priorytetem
Ważna jest psychologiczna i dydaktyczna wiedza o motywowaniu uczniów do uczenia się i pracy nad sobą. Oba te elementy są istotne i łączą się nierozerwalnie. Bo motywowanie jest wywieraniem wpływu na funkcjonowanie ludzkiego mózgu. Nauczycielskie umiejętności z tym związane, są potrzebne nauczycielom jako organizatorom uczenia się, aby potrafili skutecznie zaplanować i zorganizować czynności uczenia się oraz zmotywować swoich uczniów.
Motywowanie uczniów do uczenia się i pracy nad sobą jest dziś (powinno być!) priorytetem edukacji i pracy nauczycieli. Bo jeśli wspólnie nie znajdziemy rozwiązania problemu niechęci i niskiej motywacji do szkolnego uczenia się młodzieży, to szkoła, choć będzie wykorzystywała nowoczesne i atrakcyjne TIK oraz nazywała siebie nowoczesną i twórczą - taką po prostu nie będzie. Nowoczesność edukacji to osiąganie wysokiej jakości efektów uczenia się skierowanych na opanowanie kluczowych kompetencji.
Motywowanie jest ładowaniem akumulatora
Motywowanie jest bardzo ważne, bo to jego efekty warunkują chęci do podejmowania zadań, wytrwałość i cierpliwość, upór w realizacji oraz stałe uwalnianie wewnętrznej energii kierowanej na zadania i osiągnięcie sukcesu. A z uczniami, którym po prostu się nie chce, trzeba przejść drogę rozwiązywania problemu - aż do efektu! Nauczyciele i uczniowie wyższych klas powinni zrozumieć: Dlaczego ważne jest uczenie rozwiązywania problemów? Materiał jest upowszechniony w miesięczniku „Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze” (2011/3).
Motywowanie to jakby "ładowanie wewnętrznego akumulatora naszego umysłu, serca i woli". Motywacją zaś najlepszą, bo najgłębszą, jest ta ów wewnętrzna nasza siła, ten umysłowy niepokój, który warto sobie uświadomić i poszukać na niego sposób.
Rozwój motywacji ucznia
Stefania Elbanowska-Ciemuchowska (2012), doktor Zakładu Dydaktyki Fizyki IFD Uniwersytetu Warszawskiego, konsultant merytoryczny programu „Barometr edukacyjny Bayer” - w artykule pt. Jak motywować uczniów do związania przyszłości z naukami ścisłymi? - proponuje wyraźniejsze motywowanie uczniów do uczenia się przedmiotów ścisłych: fizyki, matematyki i chemii. Akcentuje szkolną pracę nad rozwojem motywacji uczniów. W tej pracy proponuje m.in.
- wpłynąć na emocje, informować o ludziach, z którymi uczeń mógłby się utożsamiać,
- wskazywać na przydatność wiedzy w życiu zawodowym,
- proponować doświadczenia pokazowe oraz uczniowskie,
- zapewnić współpracę szkół z ośrodkami naukowymi,
- pokazywać związek między wiedzą teoretyczną a praktyczną, jej wykorzystaniem w życiu codziennym,
- praktyczne ujęcie tematów w podręcznikach, by zwiększyć atrakcyjność.
Proponowane sposoby są niezłe, ale nie wyczerpują tematu rozwijania motywacji. Temat warto wiec drążyć.
Motywowanie wymaga pasji i zachwytu
Bardzo słusznie wskazuje się, że w pracy nad rozwojem motywacji uczniów ważna jest osobowość nauczyciela. To on sam, nie tylko pokazuje uczniom swój zachwyt nad treściami nauczanego przedmiotu, ale ten entuzjazm inicjuje, wywołuje i przekonuje uczniów, że warto... Motywujący nauczyciel potrafi:
- zdiagnozować poziom motywacji uczniów do uczenia się przedmiotu,
- zaciekawić przedmiotem, ale też zaciekawienie uczniów zamienić w zainteresowanie,
- przekonać, że warto poznawać siebie i pracować nad swoją motywacją,
- doradzić, podpowiedzieć sposoby pracy nad sobą,
- zachęcić do tworzenia dobrych, przyjaznych warunków uczenia się,
- wskazać sens i wartości uczenia się, poznawania oraz posiadania wiedzy.
Ważne jest pokazywanie swoich pasji, fascynacji, mocnych stron, poznawczych zainteresowań przedmiotowych itp., bo wtedy rośnie szansa na uczniowskie:
- dostrzeganie sensu i wartości uczenia się, poznawania oraz wiedzy,
- podziwianie i zachwyty nad ciekawymi naukowcami, odkrywcami oraz zjawiskami,
- docenianie niezwykłych osiągnięć wielkich ludzi,
- uznanie szkolnej nauki za ważną, potrzebną, atrakcyjną i porywającą.
(Notka o autorze: dr Julian Piotr Sawiński, nauczyciel konsultant Centrum Edukacji Nauczycieli w Koszalinie, członek zespołu e-Redakcji Edunews.pl)
