Powrót do szkól stawia nas w trudnej sytuacji. Możliwe, że relacje pomiędzy uczniami uległy osłabieniu, a uczniowie w nowych klasach jeszcze nawet nie mieli okazji się poznać i tych relacji nawiązać.
W The New York Times znalazłam artykuł, w którym przedstawiono siedem sposobów na budowanie społeczności w klasie szkolnej. Są one bardzo praktyczne i sądzę, że mogą się przydać nauczycielom, także podczas lekcji w klasach. Dostosowałam je do polskich warunków. Siódmy całkowicie zmieniłam. Zachęcam do zapoznania się z oryginałem.
1. Rozmowa w parach
Na czym pomysł polega:
- Prosimy uczniów, aby napisali, czego chcieliby się dowiedzieć o innych uczniach z klasy. Zbieramy pytania uczniów i robimy z nich listę złożoną z kilku pytań. Wykreślamy pytania natury bardzo osobistej.
- Zadajemy pierwsze pytanie i kierujemy uczniów w parach do osobnych pokoi zdalnych (na 4 minuty) z prośbą o udzielenie sobie wzajemnie odpowiedzi na pierwsze pytanie.
- Tak samo postępujemy z następnymi pytaniami. Za każdym razem zmieniamy pary losowo.
Sposób pozwala na krótkie, ale znaczące rozmowy na tematy, które uczniów interesują. Dzięki temu uczniowie poznają się wzajemnie. Zadawanie pytań można kontynuować na następnych lekcjach. Pomysł może być zastosowany zarówno w klasach, które już się znają, jak też w klasach z nowymi uczniami.
Uwagi:
- Nauczyciel powinien potrafić tworzyć pokoje na platformie używanej w zdalnym nauczaniu.
- Inny wariant, to podzielnie uczestników nie na pary, a na 3 lub 4 osobowe grupy, zwiększając odpowiednio czas. Większe grupy mogą być dla nieznających się uczniów bardziej bezpieczne.
- Czas przeznaczony na rozmowę w pokojach może być inny, zależy od wieku uczniów i specyfiki grupy.
- Pomysł może być przeprowadzony też w klasie szkolnej. Wtedy propozycje pytań można zebrać podczas lekcji i dzielić uczniów na pary np. patyczkami.
2. To ja!
Na czym pomysł polega:
- Nauczyciel prosi uczniów, aby zastanowili się jak mogliby się przedstawić jednym zdaniem (np. „Mam dwa koty.” „Uwielbiam jeść fasolę”, „W moim domu mówi się w dwóch językach”, „Mam jedną siostrę”).
- Nauczyciel prosi, aby wszyscy wyłączyli kamery i losuje imię jednego z uczniów.
- Uczeń włącza kamerkę i przedstawia się.
- Wszyscy, którzy mogą podpisać się pod tym przedstawieniem, włączają kamerki.
- Wyłączenie kamerek
- Nauczyciel czyta imię następnej osoby, która włącza kamerkę i przedstawia się.
- Osoby, które „mają tak samo” włączają kamerki, itd.
Uwagi:
- Platforma musi mieć możliwość włączania i wyłączania kamer i mikrofonów. Najlepiej, gdy platforma ma możliwość „widoku galerii”, gdzie można zobaczyć wszystkich uczniów.
- Jeśli nauczyciel ma obawy, że uczniowie mogą mieć problem ze sformułowaniem przedstawienia się, nauczyciel sam może zamodelować proces, lub podać uczniom propozycje do wyboru.
- W sytuacji rzeczywistej, wariantem dla tego pomysłu jest: „Wszyscy którzy, tak jak ja….” : Uczestnicy siadają na krzesłach w kręgu. Jedna osoba bez krzesła stoi w środku. Osoba ta mówi: „Wszyscy którzy, tak jak ja ……”. W kropkach podaje coś co jej dotyczy, np.: nie lubią wstawać rano; dostali kiedyś niedostateczny z matematyki, lubią chodzić do szkoły, Byli kiedyś harcerzami itp. Po wypowiedzeniu tych słów, ci którzy mają tak samo, jak osoba w środku wstają i zmieniają miejsce (nie wolno zmienić na krzesło obok). Zostaje jedna osoba, która nie zdążyła zająć miejsca i ona staje w środku.
3. Przedstawiam się filmowo
Na czym pomysł polega:
Nauczyciel podaje uczniom trzy pytania, na które będą musieli odpowiedzieć. Na przykład:
- Jakiej muzyki słuchasz?
- Gdybyś miał jeść tylko jedną rzecz do końca życia, co by to było?
- Podaj jedną rzecz, której ludzie prawdopodobnie o tobie nie wiedzą.
lub każde inne pytanie, które może być dla uczniów interesujące.
- Uczniowie przygotowują krótki film, w którym odpowiadają na te pytania. Mogą też zrobić prezentację lub przygotować krótką wypowiedź.
- Nauczyciel na początku dnia losuje kilka osób i prosi ich o wyświetlenie swojego filmu.
Uwagi:
- Można zamieścić wszystkie filmy w sieci, aby były dostępne dla wszystkich uczniów również po lekcjach.
- Sposób jest również do wykonania w klasie szkolnej. Trzeba mieć tylko odtwarzacz i zebrać od uczniów ich filmy.
- Warto określić długość czasową filmów.
- Jeśli nauczyciel sam opublikuje pierwszy film, to będzie to zachęta dla uczniów.
4. Bingo
Na czym pomysł polega:
Nauczyciel przygotowuje tablicę z tabelą:
cecha | osoba
-----------------
|
-----------------
|
Kolumna cecha zawiera cechy, którymi charakteryzują się prawdopodobnie niektórzy uczniowie, np.: Jestem jedynakiem. Lubię matematykę. Nie znoszę szpinaku, itp.
- Nauczyciel udostępnia uczniom tablicę i prosi ich o wpisanie własnych imion w kolumnie drugiej, jeśli cecha do nich pasuje.
- Nauczyciel opracowuje na podstawie tabelki charakterystyki kilku uczniów, zapisuje je jako osobne dokumenty i prosi uczniów o dopasowanie osoby (na podstawie widocznej tabelki) do wybranej charakterystyki.
- Na koniec nauczyciel ujawnia swoje rozwiązanie, a uczniowie sprawdzają, czy udało się dobrze dopasować.
Uczniowie mogą zobaczyć, że są podobni lub różni od swoich kolegów i koleżanek.
Uwagi:
- Do tworzenia tabelki można wykorzystać filmy z metody nr 3 - Przedstawiam się filmowo.
- Sposób można wykorzystać również w klasie szkolnej, wtedy tabelka może być zrobiona na plakacie.
- Można odwrócić polecenia i poprosić uczniów, aby oni tworzyli charakterystyki na podstawie tabelki. Może to być dobre ćwiczenie pisania charakterystyki osoby.
5. Napisz i pokaż
Na czym pomysł polega:
- Nauczyciel w dowolnej chwili prosi uczniów, aby odpowiedzieli jednym słowem na pytanie dotyczące ich osoby, np.: Jak się teraz czujesz?; Jak byś ocenił dzisiejszą lekcję?; Jedno słowo – czego się dziś nauczyłem? Itp.
- Zadaniem uczniów jest napisanie tego słowa na kartce i podniesienie kartki tak, aby każdy ją widział.
- Chwila na zapoznanie się z zapisami innych uczniów.
Uwagi:
- Potrzebna jest platforma, na której wszyscy się wzajemnie widzą. Uczniowie powinni pisać grubym flamastrem, aby ich zapis był widoczny na ekranie.
- Wariantem tego sposobu jest zapisanie odpowiedzi (jedno słowo) w programie menti.com. Wtedy nauczyciel może wyświetlić wyniki i widać, który zapis ma największe powodzenie.
- Sposób jest możliwy do wykonania w każdej chwili lekcji, również w klasie szkolnej.
6. Co się dzieje na tym obrazku?
Na czym pomysł polega:
- Nauczyciel wyświetla zdjęcie. Może to być zdjęcie związane z tematem lekcji albo zdjęcie z gazety (dotyczące aktualności) lub każde inne.
- Nauczyciel prosi uczniów, aby w parach w pokojach zastanowili się: Co dzieje się na tym zdjęciu? Zadaje im 3 pomocnicze pytania:
- Co się dzieje na tym zdjęciu?
- Co świadczy za waszą opinią?
- Jaki są inne możliwości odpowiedzi?
- Uczniowie dzielą się swoimi interpretacjami zdjęcia. Uzasadniają swoją opinię. W tym ćwiczeniu nie chodzi o „właściwą” odpowiedź, ale o interpretacje, obserwowanie szczegółów, wnioskowanie, krytyczne myślenie.
Uwagi:
- Inna wersja tego ćwiczenia to: Co się dzieje na tym wykresie? (zobacz przykłady).
- Sposób może być wykorzystany również w czasie lekcji w klasie szkolnej.
- Uczniowie mogą pracować w małych grupach, nie tylko w parach.
- Pomysł sprawdza się przy wprowadzaniu nowego tematu.
7. Ankiety/Głosowania
Pomysł polega na przeprowadzaniu ankiety i prezentacji jej wyników. Uczniowie bardzo lubią zobaczyć swoje zdanie na tle zdań innych. Interesujące jest dowiedzenie się, czy inni tak samo myślą, czy może inaczej. Nie chodzi tu o tak zwaną „właściwą odpowiedź” ale o skonfrontowania się z wypowiedziami innych i zauważanie, że są różni ludzie i różne poglądy. Zdalne nauczanie daje możliwość szybkiego wyświetlenia wyników i pokazania uczniom wykresu. Przy okazji ankiety są anonimowe, więc prezentują dane statystyczne i mogą być tym samym znacznie bardziej dla uczniów bezpieczne.
Notka o autorce: Danuta Sterna – była nauczycielka matematyki i dyrektorka szkoły, ekspertka merytoryczna w programie Szkoła Ucząca Się (SUS) (prowadzonym przez CEO i PAFW), autorka książek i publikacji dla nauczycieli, propaguje ocenianie kształtujące w polskich szkołach. Niniejszy wpis pochodzi z jej bloga w partnerskiej platformie Edunews.pl – www.osswiata.pl. Źródło - artykuł w The New York Times.
