Jak ze szkolnego obowiązku prowadzenia zeszytów zrobić przyjemność, a przyjemność zamienić na efektywne nauczanie? Odpowiedź na to pytanie jest bardzo prosta – dać uczniom autonomię i przestrzeń na decydowanie i współtworzenie własnych zeszytów, czyli dać im możliwość prowadzenia OK zeszytów.
OK zeszyt już na dobre zadomowił się w polskich szkołach. Pomysł zrodził się pięć lat temu i przez te lata zyskał serca tysięcy nauczycieli i uczniów. Wszyscy, którzy zaczęli prowadzić OK zeszyty, nie chcą wracać do starego typu pracy. Czym więc się różni OK zeszyt od innych? Przede wszystkim oddaje uczniom możliwość świadomego uczenia się – pokazuje im cele uczenia się, kryteria, dzięki którym sprawdzą, czy rzeczywiście się tego nauczyli, stwarza miejsce na informację zwrotną dotyczącą efektów ich pracy i przestrzeń na własne refleksje. Taki zeszyt daje też możliwość zadecydowania, w jaki sposób zapisać ważne dla siebie informacje i jak sprawić, aby zwykła notatka uczniowska stała się własnym, ciekawym i użytecznym zapisem, dzięki któremu będzie można rzeczywiście się czegoś nauczyć. Nieograniczone możliwości notowania, wykorzystujące mapy myśli, myślografie, myślenie graficzne, notatki tekstowe, punktowe, tabelaryczne, obrazkowe…. słowem ogrom możliwości stworzone w jednym małym szkolnym zeszycie.
OK zeszyt w prosty i zupełnie naturalny sposób pomaga wykorzystywać ocenianie kształtujące w codziennej pracy szkoły. Wielu nauczycieli chwali sobie właśnie to, że dzięki OK zeszytowi nauczyli się stosować ocenianie kształtujące w swojej praktyce szkolnej. Oprócz celów i kryteriów sukcesu, charakterystycznych dla oceniania kształtującego, nauczyciele oraz uczniowie wykorzystują w nim informację zwrotną, która może tam pojawiać się w najróżniejszych formach – zarówno jako klasyczna informacja zwrotna skierowana od nauczyciela do ucznia, ale też jako samoocena uczniowska, ocena koleżeńska czy informacja zwrotna od ucznia do nauczyciela. OK zeszyt jest więc miejscem do bezpiecznego dialogu z nauczycielem i sposobem na budowanie partnerstwa na linii nauczyciel-uczeń. Jeśli dołożymy do tego fakt, że taki zeszyt nie jest oceniany, a ma być jedynie miejscem, gdzie sam uczeń zostawia ślad swojego procesu uczenia się, zobaczymy dlaczego tak wielu uczniów pokochało swoje OK zeszyty. Dzięki nim stają się bowiem autorami samodzielnego, autorskiego dzieła, w którym nie brakuje miejsca na własne wybory i osobiste refleksje pełne świadomego uczenia się.
Sposobów na prowadzenie OK zeszytów jest sporo. Na pewno pomóc może zapoznanie się z książką „OK zeszyt”, która powstała niedawno na ten temat. Można ją znaleźć w księgarni Civitas. W tej książce znaleźć można rady zarówno dla tych, którzy chcą rozpocząć pracę z OK zeszytem, ale także znajdą tam coś dla siebie ci, którzy poszukują nowych inspiracji do pracy. Interesującą propozycją może być też rozdział pokazujący jak wykorzystywać OK zeszyt zdalnie, czy rozdział dla rodziców, którzy mogą sami pracować w ten sposób ze swoimi dziećmi.
Innym sposobem na wprowadzanie OK zeszytu może być też udział w kursie „OK zeszyt”. Podczas rocznego kursu nauczyciele współpracują indywidualnie z doświadczonymi nauczycielami-praktykami (OKejkami), zdobywając własne doświadczenia do pracy z uczniami. W tym roku będzie prowadzona szósta edycja kursu. Rozpocznie się ona 5 maja od wstępnego webinarium, na który może zapisać się każda chętna osoba – zapisy i wszystkie informacje umieszczone będą na stronie internetowej https://sus.ceo.org.pl/zeszyt-ok oraz FB Centrum Edukacji Obywatelskiej. Udział w webinarium pomoże podjąć decyzję, czy zapisać się na roczny kurs. W tej edycji dodatkowym atutem będzie współpraca i wymiana doświadczeń w małych, prowadzonych przez mentorów, grupach.
Dla wielu wsparciem może być też grupa OKzeszyt na Facebooku, licząca już ponad 20 tysięcy członków wspierających i inspirujących się nawzajem.
Wszystkie sposoby na rozpoczęcie pracy z tym zeszytem są dobre. Warto spróbować i dać szansę uczniom na tworzenie autorskich OK zeszytów. Nieważne, czy uczymy młodsze dzieci, czy starsze. Wielu nauczycieli stosuje OK zeszyt w klasach młodszych, ale okazuje się, że jest on przydatny na każdym poziomie nauczania, ponieważ ogrom maturzystów ceni swój OK zeszyt jako kompendium wiedzy i własny, przygotowywany całkowicie dla swoich potrzeb, podręcznik. Do OK zeszytu zachęciły się też świetliczanki i pedagodzy szkolni. Uczniowie prowadzą swoje zeszyty dla siebie, dla przyjemności, dla dobrego i świadomego uczenia się. Robią to mimo pandemii i mimo tego, że nauczyciele mogą oglądać ich wspaniałe dzieła tylko poprzez zdjęcia czy kamerki internetowe. Mimo to OK zeszyty powstają i są dowodem na to, że uczenie z OK zeszytem jest dużo przyjemniejsze niż bez niego. Także nauczyciele lubią OK zeszyty. Podkreślają fakt, że nie jest to dla nich dodatkowa praca, a przede wszystkim prawdziwa pomoc w nauczaniu. Dlatego właśnie wierzymy w siłę OK zeszytów i zachęcamy do podjęcia własnego wyzwania, jakim jest ich prowadzenie. Spróbujcie – bez tego nie przekonacie się, jak OK zeszyt zadziała na Was i na Waszych uczniów!
Notka o autorce: Agnieszka Wenda jest współautorką książki OK zeszyt
