Administratorzy IT , którzy są odpowiedzialni za działanie i rozwój infrastruktury technicznej w szkołach, zajmują coraz bardziej istotną rolę w procesie budowania kompetencji XXI wieku wśród uczniów. Ale czy ich misja ma należyte wsparcie w polskich i europejskich realiach?
Dostęp do niezawodnej i odpowiedniej technologii jest warunkiem wstępnym dla innowacji pedagogicznej i nowoczesnego systemu administracyjnego, ale w wielu szkołach osoba odpowiedzialna za to - jeśli istnieje - nie otrzymuje odpowiedniego wsparcia i szkolenia w kompleksowym zarządzaniu sprzętem i siecią. Zazwyczaj jest to po prostu nauczyciel, który dodatkowo (najczęściej społecznie i pod presją dyrekcji) zmaga się z ogarnięciem pojawiających się wyzwań, starzejącym się sprzętem, zmieniającymi się technologiami i systemami informatycznymi. Paradoksem polskiej tzw. cyfrowej szkoły jest bowiem brak zrozumienia prostego faktu, że ktoś całym tym szkolnym sprzętem powinien po prostu zarządzać. I to na etacie, bo przecież to jest pełnowymiarowy zakres pracy, jeśli traktujemy IT poważnie (organy prowadzące niechętne są finansowaniu takiego etatu, a MEN nie widzi takiej potrzeby, bo przecież “szkoły sobie poradzą”...). Warto jeszcze dodać, że często w zakres obowiązków takiej osoby wchodzi też szkolenie innych nauczycieli, prowadzenie stron internetowych szkół, a także negocjowanie z organem prowadzącym kwestii zakupów, dostawców i budżetu na rozwój technologiczny szkoły. Dużo, bardzo dużo jak na jednego człowieka (bez etatu).
W Europie profesjonalnie podchodzi się do zarządzania IT w szkołach - uznaje się taką osobę za niezbędną w szkole, jeśli traktujemy cyfryzację edukacji poważnie (i chcemy dzięki niej podnosić jakość kształcenia). Aby się przekonać, jakie obowiązki, wyzwania i potrzeby szkoleniowe mają szkolni administratorzy IT w całej Europie, European Schoolnet - organizacja zrzeszająca 31 europejskich ministerstw edukacji - we współpracy z Cisco zbadała tę grupę, której praca ma tak zasadnicze acz często niedoceniane znaczenie w szkole. Pytania w kwestionariuszu dotyczyły dwóch obszarów: a) szkoły i jej technologicznej infrastruktury: rozmiaru placówki, przedziału wiekowego uczniów, sprzętu, usług, swobody podejmowania decyzji; b) administratora IT: kwalifikacji, ról, zadań, wyzwań i potrzeb.
Administratorzy IT w Europie
Po uśrednieniu wyników wyłania się obraz typowego administratora w szkołach europejskich. Większość zarządza w szkole co najmniej 100 komputerami podpiętymi do sieci, 8% administratorów opiekuję się ponad 500 komputerami, a 23% mniej niż 50 komputerami. Istnieją duże różnice między krajami w ilości komputerów w szkole, ale prawie powszechnie działają one w systemie operacyjnym Windows, choć w kilku krajach administratorzy pracują także z urządzeniami z systemem Linux i Apple OS. Połowa badanych szkół europejskich wyposażona jest w tablety, a 82% posiada tablice interaktywne. W 24% szkół administratorzy IT mają mniej niż 10 punktów dostępu do sieci, a podobny procent więcej niż 100. Wi-fi jest obecna w ponad trzech czwartych klas w 36% szkół (w przeważającej mierze skoncentrowane są w krajach skandynawskich), ale brakuje wi-fi w ponad połowie sal lekcyjnych w szkołach średnich biorących udział w tej ankiecie. Większość szkół posiada stosunkowo wysoki poziom swobody w podejmowaniu decyzji w zakresie zakupu ICT. Szkoły są także odpowiedzialne za zarządzanie siecią i przechowywanie danych, dzieje się tak w 60% przypadków. We wszystkich krajach więcej niż połowa szkół pozwala uczniom i nauczycielom przynosić własne urządzenie (model BYOD), ale konsekwentnie mniej jest w stanie zapewnić im odpowiednie usługi sieciowe.
Polska w trakcie cyfrowych przemian
Podczas gdy większość krajów ma cechy “mieszane”, twórcy raportu wyszczególnili sześć państw, przydzielając do dwóch grup w zależności od stopnia cyfryzacji w szkołach. Liderami są Dania, Norwegia i Szwecja, z wysokim poziomem wyposażenia i dużą liczbą punktów dostępu do sieci, routerów, powszechnie dostępnym dobrym wi-fi w szkole, z wysokim wykorzystaniem hostingu chmurowego, pracujących w modelu BYOD, posiadających dla niego wsparcie techniczne. Natomiast Polska, razem z Rumunią i Turcją została zakwalifikowana do “szkół cyfrowo się rozwijających”, przy stosunkowo niskim poziomie sprzętu i niskiej klasie świadczenia usługi wi-fi.
Natomiast pod względem przygotowania do wykonywania zadań administratora IT Polska z Czechami, Litwą, Rumunią i Hiszpanią plasuje się po środku skali - kwalifikacje administratorów są wyższe niż średnia europejska. Ponieważ jednak administratorzy sieci są zazwyczaj nauczycielami informatyki lub matematyki, nie dziwi, że we wszystkich krajach ponad 80% z badanych jest lub będzie zainteresowana ofertą szkoleń online w ich własnym języku (zwłaszcza Polacy, Węgrzy i Słowacy wolą to niż szkolić się w języku angielskim).
Największe wyzwania dla administratorów IT to wspieranie i rozwój pracowników szkoły, bezpieczeństwo i operacje w sieci. Deklarują, że ich największą potrzebą szkoleniową jest zdobycie wiedzy o nowych narzędziach i usługach (najnowsze produkty na rynku), bezpieczeństwie (w tym o zarządzaniu danymi i e-bezpieczeństwie), zarządzaniu usługami w chmurze, a następnie eksploatacji sieci i zarządzaniu w modelu BYOD.
Polska na tle Europy
Większość badanych administratorów z Polski (72%) pracuje w szkołach o liczbie uczniów od 201-1000. 75% z nich ma w szkołach mniej niż 100 komputerów/ tabletów ( średnia w UE to 50%). Polska wypada słabo w zakresie wyposażenia szkół w dostęp do sieci - 45% badanych deklaruje, że w ich szkołach jest mniej niż 10 miejsc dostępowych do internetu (średnia w UE - 24%), a aż 65% ankietowanych w swoich placówkach ma mniej niż 10 routerów i przełączników (średnia to 32%). Tylko 23% administratorów pracuje w szkołach, w których co najmniej 75% klas ma dostęp do wifi, ale 34% ankietowanych w swoich placówkach ma mniej niż 10% klas z wi-fi (w UE - 28%).
Administratorzy w Polsce godzą pracę nauczyciela z zarządzaniem siecią, opieką nad pracownią komputerową. Ale mają wyższe kwalifikacje związane z TIK - 80% ankietowanych je deklaruje wobec 60% średniej europejskiej. Najczęściej wymienianymi wyzwaniami w ich pracy są: bezpieczeństwo, zarządzanie w modelu BYOD, zarządzanie IT, wspieranie współpracowników i rozwój. Administratorzy wymienili też swoje potrzeby szkoleniowe (w kolejności): operacje w sieci, bezpieczeństwo, systemy zarządzania, nowe narzędzia i usługi oraz instalacja i zarządzanie oprogramowaniem.
Opracowano na podstawie badania "The School IT Administrator", European Schoolnet, Lipiec 2015, http://goo.gl/sj9oHP, dostęp: 27 lipca 2015.
Notka o autorce: Małgorzata Kowalczuk jest członkiem e-redakcji Edunews.pl, koordynatorką programów edukacyjnych z wykorzystaniem nowoczesnych technologii informacyjnych w warszawskiej Fundacji Think!, autorką tekstów o nowoczesnej edukacji, ekspertem Szkoły z Klasą 2.0, współautorką interaktywnych pakietów edukacyjnych do nauczania m. in. wiedzy o społeczeństwie i podstaw przedsiębiorczości.
