Jedna trzecia Polaków uważa, że potrafi dobrze zarządzać domowym budżetem. Ale aż 70 proc. deklaruje, że ma małą lub bardzo małą wiedzę o mechanizmie inflacji czy przedsiębiorczości. Z raportu „Stan wiedzy i świadomości ekonomicznej Polaków 2015" wynika, że Polacy dość krytycznie oceniają swoją wiedzę na temat ekonomii i gospodarki. Tylko 5 proc. uważa, że ma wiedzę dużą lub bardzo dużą, 42 proc. badanych ocenia ją na średnim poziomie, a nawet 51 proc. twierdzi, że ich wiedza jest raczej mała lub bardzo mała.
Test wiedzy ekonomicznej pokazał jednak, że wiedza Polaków w tej dziedzinie jest znacznie lepsza, niż ich samoocena. Aż 38 proc. Polaków udzieliło poprawnej odpowiedzi na więcej niż jedenaście z dwudziestu pytań, a to świadczy o wiedzy wysokiej.
Wiedza deklarowana
Obszarem, w którym Polacy oceniają swoją wiedzę najlepiej, jest gospodarowanie budżetem domowym. Małą lub bardzo małą wiedzę zadeklarowało tu tylko 31 proc. badanych.
Najwięcej, bo aż 70 proc. badanych twierdzi, że ma małą lub bardzo małą wiedzę na temat zadań banku centralnego, przedsiębiorczości i prowadzenia własnej firmy.
W większości obszarów to kobiety oceniają swoją wiedzę istotnie niżej niż mężczyźni. Największa różnica w subiektywnej ocenie poziomu wiedzy między kobietami a mężczyznami dotyczy strefy i waluty euro.
Wiedza sprawdzona
W obiektywnym teście wiedzy ekonomicznej przeprowadzonym na zlecenie NBP przez konsorcjum Pracowni Badań i Innowacji Społecznych Stocznia i Grupy IQS Polacy wypadli jednak lepiej, niż ich samoocena. Przeciętny Polak odpowiedział poprawnie na dziesięć z dwudziestu pytań testu. Aż 38 proc. badanych udzieliło więcej niż jedenastu poprawnych odpowiedzi, co kwalifikuje ich do grupy o wiedzy wysokiej.
Z pytaniami o budżet słabo poradziło sobie tylko 34 proc. badanych. Bez większych problemów Polacy rachują, co im się bardziej opłaca. „W pobliżu ma Pan/i dwa sklepy z nabiałem. W jednym nie ma promocji na masło, cena za opakowanie 200 g wynosi 3,75 zł. W drugim jest promocja - kostka 200 g masła kosztuje 5 zł, a drugą kostkę można kupić za 50 proc. ceny. W którym sklepie zapłaci Pan/i mniej za dwie kostki?". To zadanie dobrze rozwiązało 71 proc. uczestników badania.
Ale już tylko połowa (53 proc.) poradziła sobie z zadaniem: „Załóżmy, że wpłacił/a Pan/i 100 złotych na konto oszczędnościowe z gwarantowanym oprocentowaniem w wysokości 2 proc. rocznie. Ile będzie miał/a na koncie po upływie roku, po naliczeniu odsetek?".
Polacy uważają, że mają najmniejszą wiedzę na temat przedsiębiorczości i prowadzenia własnej firmy oraz mechanizmów inflacji. Natomiast wyniki testu wskazują, że najsłabiej poradzili sobie z pytaniami związanymi ze strefą i walutą euro. Relatywnie słabo poradzili sobie także z pytaniami o podatki.
Najwięcej problemów sprawiło pytanie, do jakiej kwoty ulokowane w banku środki są objęte gwarancją Bankowego Funduszu Gwarancyjnego. Poprawną odpowiedź znało tylko 14 proc. Polaków.
Co ciekawe, częściej lepsze wyniki osiągały osoby korzystające z Internetu i smartfonu.
W porównaniu z 2012 r. Polacy lepiej poradzili sobie z pytaniami dotyczącymi: ryzyka kursowego i kredytów, definicji karty debetowej, wartości towarów przy zerowej inflacji, wysokości zwrotu kapitału przy gwarantowanym oprocentowaniu oraz informacji o tym, które instytucje objęte są ochroną Bankowego Funduszu Gwarancyjnego. Natomiast gorzej niż w 2012 r. z pytaniami dotyczącymi: wysokości podstawowej stawki VAT, wpływu dodruku pieniądza na wysokość cen, związku stóp procentowych z inflacją oraz rzeczywistej stopy oprocentowania kredytu.
Badanie przeprowadzono w okresie marzec-kwiecień 2015 r. na reprezentatywnej próbie 2000 mieszkańców Polski w wieku co najmniej 15 lat. Badanie zrealizowano w formie wywiadów bezpośrednich (face-to-face), w domach respondentów, ze wsparciem komputera (CAPI).
Źródło: konsorcjum Pracownia Badań i Innowacji Społecznych „Stocznia" i Grupa IQS dla Departamentu Edukacji i Wydawnictw NBP, Kurier PAP – www.kurier.pap.pl.
