Nauka i praca stają się w coraz większym stopniu zdigitalizowane. Jednocześni europejscy specjaliści ds. edukacji i rynku pracy oceniają, że jakość i skuteczność inicjatyw wspierających rozwój umiejętności cyfrowych dzieci i młodzieży jest często niewystarczająca i nie dociera do wszystkich zainteresowanych. Eksperci, z którymi przeprowadzono wywiady w trakcie pandemii COVID-19, zgodzili się, że światowy kryzys zadziałał jak „sygnał ostrzegawczy” dla rządów, aby ponownie ocenić potrzeby w tym zakresie i zainwestować w edukację w zakresie rozwijania umiejętności cyfrowych.
Eksperci europejscy podkreślają znaczenie umiejętności cyfrowych
Dostęp do edukacji, a także niezbędnych narzędzi i zasobów umożliwiających zdobycie umiejętności cyfrowych jest bardzo zróżnicowany nie tylko w kontekście indywidualnym, ale także społeczno-kulturowym. Różnie przedstawia się w zależności od kraju i jego doświadczeń edukacyjnych. Według europejskich ekspertów kluczowe znaczenie ma opracowanie strategii zmniejszania istniejących nierówności, które zostały wzmocnione przez proces cyfryzacji. Eksperci zastanawiali się, co sprawia, że dana osoba posiada „umiejętności cyfrowe”, jaka będzie rola umiejętności cyfrowych w przyszłości oraz w jaki sposób umiejętności cyfrowe są rozwijane w ich krajach: Estonii, Finlandii, Niemczech, Włoszech, Polsce i Portugalii.
Wywiady z ekspertami zostały przeprowadzone w maju 2020 roku, kiedy to kryzys związany z COVID-19 w bezprecedensowy sposób wpłynął na cały świat. Eksperci przyznali, że ta sytuacja może zadziałać jak „sygnał ostrzegawczy” dla rządów, dzięki któremu ponownie ocenią potrzeby cyfrowe w danym kraju i rozpoczną inwestowanie w edukację w tym zakresie. Eksperci zgodzili się, że rozwój umiejętności cyfrowych i ich propagowanie nie dotyczą tylko formalnego systemu edukacyjnego, ale także osób starszych, bezrobotnych czy - ogólnie - obywateli i stają się priorytetem w czasach, gdy coraz więcej codziennych czynności ma związek z korzystaniem z technologii informacyjno-komunikacyjnych. W tym kontekście eksperci do spraw edukacji, jak i rynku pracy podkreślają potrzebę współpracy w różnych sektorach (np. środowisko akademickie, sektor prywatny, społeczeństwo obywatelskie, rządy, decydenci itp.), aby skoordynować i uspójnić politykę oraz środki promujące skuteczny wzrost umiejętności cyfrowych.
Edukacja w szkole to dopiero początek
Uczenie się przez całe życie, podnoszenie wcześniej zdobytych umiejętności i przekwalifikowywanie mają kluczowe znaczenie dla nadążania za szybkim rozwojem cyfrowym. Jak zauważono w raporcie, poglądy te są zgodne z europejskim programem na rzecz umiejętności służącym zrównoważonej konkurencyjności, sprawiedliwości społecznej i odporności, zainaugurowanym przez Komisję Europejską w 2020 r.: „Edukacja w młodym wieku pozostaje fundamentalna, ale jest dopiero początkiem życia, w którym ciągle trzeba się uczyć".
Chociaż w wywiadach przeprowadzonych w ramach projektu ySKILLS skoncentrowano się przede wszystkim na znaczeniu umiejętności cyfrowych wśród młodzieży, wielu ekspertów zwróciło uwagę na brak odpowiednich programów rozwijania tych samych umiejętności wśród dorosłych, a zwłaszcza osób w podeszłym wieku. Uznano to za wysoce problematyczne, szczególnie iż w najbliższej przyszłości więcej technologii cyfrowych będzie wykorzystywanych nie tylko do pracy, ale i szeregu codziennych aktywności, takich jak komunikacja, zakupy online, e-administracja, e-zdrowie, wypoczynek i inne.
Warto wsłuchać się w głos ekspertów z sześciu krajów. Wskazują oni, że o umiejętnościach cyfrowych młodych ludzi powinniśmy myśleć inaczej niż to zwykle robimy. Warto pamiętać, że ten sposób myślenia warunkuje to jakie umiejętności i w jaki sposób pomagamy im rozwijać - mówi prof. Jacek Pyżalski.
Doskonalenie kompetencji cyfrowych
Raport zawiera rekomendacje skierowane do różnych grup odbiorców:
Decydenci: uspójnienie polityki edukacyjnej w zakresie umiejętności cyfrowych; dostosowywanie krajowych programów nauczania do rzeczywistości młodych ludzi i oczekiwań przyszłego rynku pracy; więcej możliwości dla wszystkich obywateli w zakresie rozwijania lub doskonalenia umiejętności cyfrowych; inwestycje w wyposażenie techniczne, a także powstawanie i rozwój inicjatyw, służącym rodzinom we wspieraniu prawidłowego rozwoju cyfrowego ich dzieci.
Nauczyciele i edukatorzy: koncentracja na technicznych i społecznych aspektach edukacji cyfrowej; potrzeba, aby szkoły i nauczyciele byli na bieżąco z innowacjami technologicznymi i trendami w zakresie cyfrowych zastosowań przez młodych ludzi; ściślejsza koordynacja między sektorem edukacyjnym a rynkiem pracy.
Rodziny: rodzice powinni być dobrze przygotowani do mądrego wspierania swoich dzieci funkcjonujących online; powinni mieć świadomość, że są wzorami do naśladowania dla swoich dzieci, podczas gdy dzieci i młodzież powinni nauczyć się odgrywać bardziej aktywną rolę we własnej edukacji w zakresie umiejętności cyfrowych.
Informacje o projekcie
Youth SKILLS (ySKILLS) to duży międzynarodowy projekt badawczy realizowany w ramach programu HORYZONT 2020, którego celem jest zrozumienie, jakiego rodzaju umiejętności są potrzebne dzieciom i młodzieży, aby można było zmaksymalizować długoterminowy pozytywny wpływ środowiska cyfrowego na ich życie. Projekt dostarczy zaleceń dotyczących strategii, które mogą być stosowane przez dzieci, rodziców, szkoły i osoby pracujące z dziećmi i które pomogą rozwijać umiejętności cyfrowe, przy czym zmaksymalizują pozytywne możliwości i zminimalizują ryzyko krzywdy.
Projekt koordynowany jest przez Katholieke Universiteit Leuven (Belgia). W jego pracach uczestniczy 14 uniwersytetów z 13 krajów (Austria, Belgia, Czechy, Dania, Estonia, Finlandia, Niemcy, Włochy, Norwegia, Polska, Portugalia, Holandia i Wielka Brytania) oraz European Schoolnet, sieć 34 Ministerstw Edukacji, które będą aktywnie angażować się w realizację celów projektu.
Pełen raport ySKILLS z wywiadów z ekspertami na temat umiejętności cyfrowych w szkołach i na rynku pracy można znaleźć pod adresem www.yskills.eu.
Zachęcamy do zapoznania się z całym raportem, który powstał na podstawie badań, koordynowanych w Polsce przez prof. UAM dra hab. Jacka Pyżalskiego z Wydziału Studiów Edukacyjnych Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Więcej informacji - Jacek Pyżalski (
(Źródło: ySKILLS)
