Cyberprzemoc lub cyberagresja dotyka co jedenastą nauczycielkę/ nauczyciela

Typografia
  • Smaller Small Medium Big Bigger
  • Default Helvetica Segoe Georgia Times

9 proc. polskich nauczycieli i nauczycielek doświadczyło cyberprzemocy lub cyberagresji ze strony swoich uczniów lub ich rodziców - wynika z badań dr. hab. Łukasza Tomczyka z Uniwersytetu Jagiellońskiego. To temat tabu, a przecież nauczycielom należy się wsparcie - ocenia naukowiec.

Badanie ankietowe przeprowadzono wśród 700 nauczycieli[1]. Aż 9 proc. z nich deklarowało, że padło w ciągu ostatniego roku ofiarą cyberataku. A skoro w Polsce mamy ok. 700 tys. nauczycieli, to może oznaczać, że dziesiątki tysięcy osób w Polsce doświadczyły agresji lub tzw. przemocy zapośredniczonej cyfrowo ze względu na swoją pracę w szkole. Tymczasem skala problemu może być większa - nauczyciele nie zawsze mają świadomość, że padają ofiarą cyberprzemocy. Bywa tak, że są oczerniani lub ośmieszani w internecie, ale o tym nie wiedzą, bo np. intencjonalnie nie korzystają z mediów społecznościowych. To, że nie widzą problemu, nie oznacza jednak, że tego problemu nie ma.

Z badań wynikło, że wśród grup, które nieco częściej niż inne padały ofiarą ataków byli nauczyciele religii i matematyki. Na ataki byli też relatywnie bardziej podatni nauczający mężczyźni niż kobiety. W szkołach zawodowych cyberataki na nauczycieli to częstszy problem niż w liceach. A nauczyciele starszych klas mają większy problem niż nauczyciele w przedszkolach i nauczaniu podstawowym - wymienia w rozmowie z PAP autor badań, pedagog dr hab. Łukasz Tomczyk, prof. UJ.

Formy cyberprzemocy, z którymi spotykają się nauczyciele są bardzo różne. To m.in.: oczernianie i zniesławienie w internecie - czy to na forach publicznych czy na zamkniętych forach lub grupach klasowych; ataki za pośrednictwem forów społecznościowych; nagrywanie nauczyciela bez jego zgody i publikowanie wizerunku; tworzenie memów na temat nauczyciela; szantaż; włamania na konta - np. na maila, do e-dziennika; fotomontaże; tworzenie fałszywych kont nauczycieli w mediach społecznościowych; przeszkadzanie podczas lekcji online; przemoc dla śmiechu (prowokowanie nauczyciela i nagrywanie jego reakcji).

Cyberbullying przybierał dotąd zwykle bardzo prymitywną formę, jednak dostępność sztucznej inteligencji może sprawić, że ataki na nauczycieli staną się bardziej bolesne i bardziej zaawansowane niż dotąd – ostrzega Łukasz Tomczyk. Jego zdaniem nadszedł czas, żeby na poważnie zająć się problemem, który dotyka nauczycieli i dać im wsparcie i narzędzia do radzenia sobie z nim.

Dodaje, że problemy, z którym przychodzi się mierzyć nauczycielom, wymagają coraz bardziej zaawansowanych kompetencji cyfrowych i medialnych. A wielu nauczycieli nie czuje się pewnie na tym polu. Średnia wieku nauczycieli w moim badaniu wyniosła 48 lat. To nie są cyfrowi autochtoni - komentuje badacz z UJ. Jego zdaniem nauczycielom w skuteczniejszym radzeniu sobie z cyberprzemocą przyda się wiedza, jak bezpiecznie korzystać z mediów społecznościowych, jak zabezpieczać swoje konta, by nie być podatnym na atak, a nawet jakie są przepisy prawa związane z internetową przemocą.

Profilaktyka cyberprzemocy skupiona jest na młodzieży. Dzieci i młodzież owszem, wymagają wsparcia, ale nauczyciele są pozostawieni sami sobie. Panuje przekonanie, również wśród dyrekcji szkół, że nauczyciele mają kompetencje, by samodzielnie poradzić sobie z problemem cyberataków, jaki ich dotyka - mówi prof. Tomczyk z Instytutu Pedagogiki UJ. Jego zdaniem procedury radzenia sobie z cyberprzemocą wypracowane już np. dla szkolnej przemocy rówieśniczej nie spiszą się zbyt dobrze, gdy ofiarą pada nauczyciel.

W swoich badaniach pedagog analizował sposoby, jak nauczyciele radzą sobie z przemocą. Na razie - wobec braku eksperymentów w tym zakresie - wydaje się, że najlepszym sposobem jest profilaktyka. Prowadzone są np. warsztaty dla uczniów, w których wzmacniana jest empatia, rozumienie emocji, pokazywanie kłopotliwych zachowań z różnych perspektyw, ale i zajęcia dotyczące kultury cyfrowej. Ważne jest też uświadomienie uczniom, jakie są konsekwencje publikowania niektórych treści w sieci, tego, jak trudno jest usunąć informacje, jak mało anonimowe są działania podejmowane w sieci. Uczniowie powinni też wiedzieć, że bywają przypadki zachowań w sieci, którymi zainteresować się może policja lub prokuratura, np. grożenie śmiercią lub pobiciem, zniesławienie, rozpowszechnianie wizerunku bez czyjejś zgody czy fałszywe oskarżenia o łamanie prawa.

Badacz ubolewa, że nie ma jeszcze kompleksowych rozwiązań, które dawałyby nauczycielom proste wytyczne, co robić, kiedy padną ofiarą cyberbullyingu. Powinniśmy myśleć w przód i wyprzedzać zaistnienie niektórych problemów. Nauczyciel to wymagający zawód, a osób wykonujących ten zawód brakuje. Powinniśmy wychodzić naprzeciw ich problemom i tam gdzie można - oferować pomoc - uważa prof. Tomczyk.

Badacz zaprasza do współpracy kuratoria, organizacje i grupy zrzeszające nauczycieli czy szkoły, które chciałyby pomóc w badaniach nad zjawiskiem cyberataków ukierunkowanych na nauczycieli i szukaniu efektywnych rozwiązań tego problemu.

[1] zob. artykuł o badaniach w International Review of Victimology.

 

(Źródło: Nauka w Polsce)

Jesteśmy na facebooku

fb

Ostatnie komentarze

Wykładam matematykę i staram się postępować na przekór pewnego określenia czym jest wykład: to trans...
Stanisław Czachorowski napisał/a komentarz do Wykłady w stylu programów popularnonaukowych?
Zawsze najważniejszym jest mieć coś do powiedzenia. Interesującego, ważnego, wartościowego. Dobrze j...
Jak widzę, odniósł się Pan do mojego komentarza, więc odpowiem.Programy B. Wołoszańskiego były różne...
Pani Anno, to co zamierzam napisać dotyczy zarówno psychologów szkolnych jak i pedagogów. I jedni i...
Drodzy Państwo, czy głupotę można nazywać po imieniu? Czy głupota ministra jest głupotą szkodliwą? C...
Jak się zadaje pytanie całej klasie to nie odpowiadają nieśmiali. Te rady są ok tylko dla tych, któr...
Faktycznie ocenomania, czyli obsesja wszystkich: rodziców, uczniów, nauczycieli, na punkcie ocen (a ...
Co się stanie z tą postpiśmienną cywilizacją, gdy nastąpi długotrwały brak energii elektrycznej...?

E-booki dla nauczycieli

Polecamy dwa e-booki dydaktyczne z serii Think!
Metoda Webquest - poradnik dla nauczycieli
Technologie są dla dzieci - e-poradnik dla nauczycieli wczesnoszkolnych z dziesiątkami podpowiedzi, jak używać technologii w klasie