W dobie postępującej globalizacji nauczanie dwujęzyczne stało się wyzwaniem coraz częściej i coraz chętniej podejmowanym przez rozmaite środowiska edukacyjne ze względu na szeroki wachlarz korzyści jakie za sobą niesie.
Nauczanie dwujęzyczne (bilingwalne) CLIL (ang. Content and Language Integrated Learning) jest nowoczesną i innowacyjną metodą nauczania języka obcego, która skupia się na zintegrowanym nauczaniu przedmiotowo – językowym. Założeniem CLIL jest dążenie do posługiwania się przez uczniów swobodnie w mowie i piśmie dwoma językami: językiem ojczystym oraz językiem obcym na porównywalnym poziomie. W praktyce przekłada się to na równorzędne realizowanie materiału dydaktycznego w języku natywnym oraz poznawaniu i zrozumieniu tych samych konceptów za pośrednictwem języka obcego.
Korzyści dla ucznia
Liczne badania prowadzone nad dwujęzycznością dowodzą, iż bilingwizm wpływa dodatnio na rozwój struktur inteligencji, co w rezultacie przejawia się większą wrażliwością językową, doskonale rozwiniętą zdolnością do myślenia krytyczno-analitycznego oraz wysokim poziomem kreatywności pobudzającym do działalności twórczej. Ponadto, osoby dwujęzyczne naturalnie cechuje większa tolerancja oraz otwartość względem szeroko pojętej odmienności i różnorodności kulturowej. Co ciekawe, wiele wskazuje na to, iż osoby dwujęzyczne są w znacznie mniejszym stopniu narażone na choroby podeszłego wieku mające podłoże neurologiczne, takie jak Alzheimer czy demencja starcza – biegłe operowanie dwoma językami naraz może być postrzegane w kategoriach nieustannego treningu pamięci i umysłu.
Dla młodzieży stawiającej pierwsze kroki na ścieżce dorosłego życia dwujęzyczność ma jeszcze jeden niewątpliwie ważny atut. Biegłe posługiwanie się dwoma językami wpływa korzystnie na konkurencyjność absolwentów szkół na rynku pracy i pozwala im na większą elastyczność zawodową, stwarzając tym samym możliwości znalezienia zatrudnienia w różnego rodzaju branżach zarówno w Polsce, jak i poza granicami kraju. Osoby dwujęzyczne zazwyczaj chętniej podejmują decyzję o rozwoju osobistym i zawodowym nieograniczonym zahamowaniami związanymi ze strachem przed zmianą środowiska czy też ewentualną „barierą językową”. Absolwenci sekcji dwujęzycznych są chętnie rekrutowani na uniwersytetach dysponujących ofertą kierunków wykładanych w języku obcym, których ukończenie otwiera im kolejne ścieżki rozwoju kariery zawodowej, między innymi – w środowisku międzynarodowym.
Nauczanie dwujęzyczne w praktyce
Przykładowo w Liceum Paderewski w Lublinie program dwujęzyczny jest realizowany z zachowaniem metody CLIL na przedmiotach takich jak: matematyka, fizyka z astronomią, chemia, biologia z higieną i ochroną środowiska, oraz elementy geografii powszechnej. Treści dydaktyczne z danego zakresu wykładane są najpierw w języku polskim, tak aby ułatwić uczniom ogólne rozumienie konkretnych zagadnień. Następnie na przedmiotach dwujęzycznych wprowadzane jest słownictwo angielskojęzyczne oraz zadania praktyczne dotyczące tych samych konceptów. Wiedza uzyskana na zajęciach prowadzonych w języku polskim pozwala uczniom na odpowiednie zastosowanie terminologii angielskiej w kontekście omawianych zagadnień na przedmiotach dwujęzycznych. Dzięki przełożeniu treści na język angielski, zakres słownictwa zostaje stopniowo poszerzany, gwarantując uczniom możliwość jego praktycznego zastosowania oraz rozwijając ich zdolności myślenia analitycznego i metajęzykowego. Nauka w klasach dwujęzycznych daje także możliwość zdawania matury tzw. dwujęzycznej z języka angielskiego i wybranych przedmiotów profilowych.
Ponadto, liczne projekty interdyscyplinarne i wymiany międzynarodowe realizowane w ramach programu dwujęzycznego w Paderewskim, nie tylko umożliwiają uczniom doskonalenie swobodnej ekspresji w języku obcym, ale są także źródłem cennej wiedzy i niezapomnianych doświadczeń kształtujących ich umiejętności poznawcze i świadomość kulturową.
Podsumowując, znajomość języka obcego oraz posługiwanie się nim w ramach bilingwizmu jest umiejętnością bardzo wartościową i pożądaną w dobie prężnego rozwoju globalizacji oraz rosnących wymagań dzisiejszego rynku pracy.
Dwujęzyczność umożliwia nie tylko zdobywanie cennej wiedzy i nowych doświadczeń, ale także pomaga przekraczać istniejące granice oraz postrzegać świat w szerszej i bardziej globalnej perspektywie. Ponadto, badania prowadzone nad zjawiskiem bilingwizmu dowodzą, iż istnieje silna korelacja między dwujęzycznością a rozwojem struktur inteligencji związanych z myśleniem krytyczno-analitycznym, zarówno w sferze edukacji, jak i życia codziennego.
Może warto więc podjąć to wyzwanie i przyłączyć się do ambitnej grupy bilingwistów?
Notka o autorce: Wiktoria Ludian jest absolwentką klasy dwujęzycznej (Título de Bachiller), aktualnie nauczyciel geografii i ESS w Międzynarodowym Liceum Paderewski w Lublinie. Niniejszy artykuł ukazał się w blogu Edukacja i Inspiracje, licencja CC-BY-SA.
