Edukacja potrzebuje mocnych osobowości

Przed rozwinięciem ww. tematu, warto najpierw zdać sobie sprawę, że cechy nowoczesnej edukacji nie wyczerpuje:

-	Umiejętność posługiwania się komputerem i wykorzystywania Internetu w szkole;
-	Uczenie się zasadniczo innych od dotychczasowych treści edukacyjnych;
-	Rozpoczynanie szkolnej edukacji od sześciolatków;
-	Rozumienie znaczenia, istoty i sposobów skutecznego uczenia się uczniów;
-	Rozumienie i stosowanie różnych sposobów motywowania do uczenia się, itp.

Dziś potrzebna jest edukacja wywierająca pozytywny wpływ na ludzi, a w szkole pożądani są nauczyciele o mocnej osobowości, rozumiejący siłę oddziaływania osobowości mistrza na uczniów oraz umiejący to wykorzystać. Bo nie tylko trzeba teraz zmienić szkołę i nauczycieli, ale nade wszystko trzeba nauczyć się inteligentnie zmieniać młodych ludzi! Dlaczego mocne osobowości wywierają silny wpływ na ludzi?

Edukacja skuteczna, przyjazna i nowoczesna
Sporo teraz mówi się i pisze o potrzebie podnoszenia jakości pracy i skuteczności szkoły. Hasłem wdrażanej teraz reformy oświatowej jest: „Edukacja skuteczna, przyjazna i nowoczesna”. I słusznie - piękne jest to hasło. Oby, choć w części udało się je wdrożyć do polskiej szkoły. Cechy te są istotnym elementem nowoczesności edukacji, ale nie wyczerpują problemu. Wielu uważa, że nowoczesność szkoły i jej edukacji koncentruje się wokół korzystania z komputerów, edukacyjnych pakietów komputerowych i Internetu. Czy wykorzystywanie Internetu i nowych technologii informacyjnych - to naprawdę faktycznie najprawdziwsza barwa i smak nowoczesności? Gdzie jest sedno nowoczesności szkolnej edukacji? Może ono leży w wyjątkowych nauczycielach, mocnych osobowościach?

Polska szkoła zmienia się, ale czy na lepsze? Nasuwa się pytanie, czy zmienia się we właściwym kierunku i zakresie? Najważniejsze przecież jest, aby polska edukacja podniosła swoją jakość uczenia się i jego organizowania w szkole oraz jakość ludzkiego życia. Warto wierzyć, że szkole potrzebna jest taka nowoczesność edukacji!

Indywidualizm nie jest czystym egoizmem
Indywidualizm to nie znaczy czysty egoizm czy egocentryzm. To jest cecha ze wszech miar pozytywna. A sam temat wymaga szerszego omówienia, ale może warto pozostać przy ogólnym stwierdzeniu, że jest on pożądaną postawą i szkole potrzebną. Niektórzy krytykują indywidualizm nauczycieli i Polaków w ogóle. Nie wiem, czy słusznie, przecież indywidualizm jest ważnym składnikiem systemu wartości nowoczesnego człowieka oraz istotnym składnikiem innowacyjnej postawy twórczych ludzi, a często także warunkiem osobistego sukcesu. Indywidualizm jest postawą silnie zaznaczoną, wyrazistą i zwykle cechującą się dużą pewnością siebie. Uczniowie przecież lubią wyrazistych i oryginalnych nauczycieli.

Polski nauczyciel jest indywidualistą
Zawód nauczyciela, moim zdaniem, tak kiedyś jak i dziś, potrzebuje wyrazistych osób i mocnych osobowości. W tej kwestii wypowiedział się np. Mirosław Sielatycki, były dyrektor CODN w Warszawie, który napisał kiedyś do dyrektorów szkół i przedszkoli, przypominając im o ważności wdrażania kluczowych kompetencji nauczyciela w Unii Europejskiej („TRENDY - Uczenie się w XXI Wieku”, 2005 nr 3), że: "W naszym kraju na ogół nauczyciel jest indywidualistą. Mówi więc często: liczy się moja klasa, mój przedmiot i ja. Podczas gdy z punktu widzenia ucznia ważne jest, aby miał on do czynienia ze współpracującym ze sobą zespołem nauczycieli, którzy wspólnie tworzą programy, systemy oceniania oraz reguły obowiązujące w trakcie uczenia się."

To pewnie prawda, i to całkiem niezła prawda, ale faktem jest, że bardzo często warunkiem powodzenia prac zespołowych i współdziałania z innymi jest obecność w nich i aktywność właśnie indywidualistów. Dzięki nim praca zespołowa zyskuje barwę i odpowiedni smak. Praca zespołowa raczej nie jest dla miernych i przeciętnych.

Warto być indywidualistą
Problem indywidualizmu łączy się bardzo z indywidualizacją kształcenia. O ogromnej roli i różnych strategiach indywidualizacji kształcenia oraz wychowania napisano już dużo. Szkoły jednak z trudem radzą sobie z tym problemem, wskazując najczęściej na trudności organizacyjne nauczycieli i szkoły.

Interesująco o tym napisał Klemens Stróżyński - znany nauczyciel, oświatowiec i lubiany publicysta, który w swym intrygującym artykule pt. "Mięso dydaktyczne" ("Dyrektor Szkoły" 2005 nr 7-8), akcentował, że: "Indywidualizacja kształcenia jest szansą na podnoszenie jakości procesu edukacyjnego, niewymagającą nakładów inwestycyjnych, a uzależnioną tylko od dobrej woli i wiedzy nauczycieli."

Być może indywidualizacja kształcenia jest w polskich szkołach nieco zaniedbana i prawdziwa jest ww. myśl wskazująca szansę na podnoszenie jakości działań edukacyjnych szkoły Jednak fundamentalną prawdą jest także to, i też niewymagającą specjalnych nakładów inwestycyjnych, że dobra wola, wiedza i umiejętności nauczycieli są (mogą być) lepiej wykorzystane, jeśli pozwoli się im być sobą, czyli najczęściej właśnie być indywidualistą, który z natury rzeczy nie da się kolektywizować. Pozwolenie nauczycielom na tworzenie własnych (autorskich) programów nauczanie tego problemu nie rozwiąże.

Edukacja to wywieranie wpływu na innych
Kilkanaście lat temu zamieniono słowa nauczanie (kształcenie) i wychowanie terminem edukacja, chcąc przede wszystkim podkreślić holistyczny charakter obu tych procesów. Faktycznie, edukację warto rozumieć jako coś więcej, niż zdobywanie informacji i wiedzy. Przecież w praktyce są ludzie, którzy wiedzą, a nie potrafią, którzy wiedzą i umieją, a jednak nie mają swego zdania, przekonania, postawy czy własnej indywidualności i tożsamości.

Edukacja jest wywieraniem wpływu na innych, najczęściej o charakterze oddziaływania pozytywnego. Ona potrzebuje nauczycieli pisanych przez wielkie N, czyli osób o mocnej osobowości i oczywiście żelaznym zdrowiu.

(Notka o autorze: dr Julian Piotr Sawiński, nauczyciel konsultant Centrum Edukacji Nauczycieli w Koszalinie, członek zespołu e-Redakcji Edunews.pl)