Co przeszkadza w byciu efektywnym?

1. Wielozadaniowość

Badania przeprowadzone przez Uniwersytet w Michigan wykazały, że skupienie się na kilku zadaniach równocześnie zmniejsza wydajności nawet o 40%. Nie tylko osłabia wydajność, ale również neutralizuje efektywności i jakość efektu. Naukowcy z Uniwersytetu Stanforda zauważyli również, że tak zwani pracoholicy mają problemy z eliminowaniem nieistotnych informacji i że wielozadaniowość powoduje trudności w koncentracji i zmęczenie mózgu.

Jak sobie z tym poradzić? Może to wydać się sprzeczne z intuicja, ale jednak trzeba zwolnić. Wykonywać na raz tylko jedno zadanie.

Jak ta informacja może przydać się w szkole? Warto skupiać się na jednym zadaniu, nie rozpraszać się na poboczne działania. Wprowadzając nowe koncepcje dać czas na ich przemyślnie i powiązanie z tym, co już uczniowie wiedzą. Na pewno warto pozbyć się wielu zadań w pracy domowej. Jeśli jest ich wiele, to uczeń nie może się skupić nad dobrym wykonaniem zadania.

2. Dbanie o bezpieczeństwo

Skupianie się na bezpieczeństwie, na sytuacjach znanych i nie podejmowanie ryzyka działa osłabiająco i nie prowadzi do sukcesu. Rozwiązaniem jest wypychanie siebie samego poza strefę komfortu, stawianie sobie nowych wyzwań. Podejmowanie nowych zadań, otwartość na nowe, wypróbowanie swoich możliwości.

W sytuacji szkolnej oznacza to stawianie przez nauczyciela przed uczniami wyzwań i zachęcanie ich do wykonania wysiłku.

3. Więcej godzin pracy

Badania pokazują, że menedżerowie pracujący mniej godzin w tygodniu (średnio 52 godzin w tygodniu), są bardziej skuteczni od tych, co pracują dłużej (średnio 70 godzin w tygodniu). Pracujący dłużej mają większe problemy ze zdrowiem psychicznym i fizycznym. Brytyjscy naukowcy zbadali, że osoby pracujące ponad 11 godzin dziennie były w 67% bardziej narażone na atak serca. Radą może być pracowanie mniej, ale inteligentniej i wykorzystywanie bardziej efektywnie czasu pracy.

A jak skorzystać z tej informacji w szkole?

Można postarać się efektywnie wykorzystać czas lekcji. Wiele czasu lekcji jest tracone na tak zwane sprawy organizacyjne, sprawdzanie listy, odpytywanie, przygotowanie sprzętu itp. W tym czasie uczniowie nie pracują i jest to czas stracony.

4. Koncentracja na problemach

Większość z nas obawia się kłopotów i stara się ich unikać, zanim nastąpią. Czasami przez te obawy i czarnowidztwo przywołujemy problemy. Potrzeba aż trzy pozytywne myśli, aby zrównoważyć jedną myśl negatywną. Czarnowidztwo zmniejsza pewność siebie i działa demotywująco. Badania pokazują, że optymizm jest potrzebny w karierze.

Rozwiązaniem może być myślenie pozytywne i skupienie się na wykonaniu zdania.

Dla szkoły mamy fundamentalne przesłanie: budowanie w uczniach poczucia własnej wartości i wiary w to, że wysiłkiem da się pokonać trudności.

5. Pomniejszanie własnego znaczenia

Myślenie o sobie źle nie pomaga w osiąganiu sukcesu. Badania pokazują, że jest bezpośredni związek między własnym dobrym samopoczuciem i osiąganiem sukcesów. Myślenie o sobie źle zmniejsza szanse. Samokrytyka wpływa też destrukcyjnie na podejmowanie samodzielnych działań.

Rada jest jedna – przestać się biczować, zacząć myśleć o sobie dobrze.

A jak to się przekłada na szkołę? Nie karać za błędy. Błędy uznawać za próbę, zachęcać do pracy. Nie etykietować uczniów, wierzyć, że każdego stać na dużo więcej.

6. Stawianie innych na pierwszym miejscu

Przyjęło się uważać, że poświecenie jest cnotą i przekładanie innych ponad swój interes świadczy o sile charakteru. Niestety często to właśnie blokuje nas w osiąganiu sukcesu zawodowego.

Radą może być – zaopiekowanie się samym sobą. Kochaj bliźniego swego, jak siebie samego. Zadbaj o zdrowe odżywianie, odpoczynek i regularne ćwiczenia. One dają wytrzymałość, aby realizować wyzwania.

Dla szkoły oznacza to, dbanie o zdrowie i tężyznę fizyczną uczniów. Sensowne zajęcia wychowania fizycznego, dobre odżywianie i dbanie o odpoczynek.

7. Zwątpienie

Brak wiary, że się uda. Czasami jeszcze przed podjęciem wyzwania opanowują człowieka myśli, że nie da rady. Zwątpienie spycha świadomość kim człowiek jest i na co go stać.
Rada: Pozytywnie myśleć, nie dopuszczać zwątpienia. Poodejmować działanie i przyglądać się postępowi.

Dla szkoły: Wierzyć w uczniów i im o tym mówić. Pokazywać, co się już udało i być przekonanym, że nadal będzie się udawało.

8. Strach przed porażką

Ten strach może udaremnić wszelkie skuteczne działania. Psychologowie zauważyli, że osoby mające poczucie, że im się udaje, mają energie do działania. Sukces i porażka idą w parze, nie ma jednego bez drugiego, to jeden pakiet. Z porażek człowiek się świetnie uczy.

Rada: Traktować porażki jako okazje do uczenia się.

Dla szkoły: Traktować błąd jako nieodzowny element uczenia się. Nie karać za popełnione błędy, pytać, czego się dzięki temu błędowi nauczyłeś.

9. Nierealne zadania

Podjęcie się nierealnego zadania w oczywisty sposób prowadzi do klęski. Często dotyczy to terminu, decydujemy się wykonać zadanie w za krótkim czasie. Potem staramy się tego terminu dotrzymać i to nam się nie udaje.

Rada: Oceniać realność przedsięwzięcia zanim się zdecyduje go podjąć. Negocjować terminy, a nawet odmawiać przyjęcia nierealistycznego zadania. W czasie realizacji zadania, robić przerwy na modyfikacje i odpoczynek. Wypoczęci jesteśmy znacznie bardziej wydajni.

Szkoła jest właściwie stale oparta o nierealistycznych oczekiwaniach. Podstawowa programowa nie jest możliwa do realizacji w całości. Istnieje niepisana umowa, że nauczyciel deklaruje realizację programu, a w rzeczywistości wybiera część, którą jest w stanie zrobić z uczniami. Trudno sobie z tym poradzić, bo system okrzepł w tej umowie. Rada pośrednia dla nauczycieli jest taka, aby realizowali mniej zadań, a dokładniej. Lepiej kierować się zasadą: less is more (ang. mniej znaczy więcej).

10. Strata czasu

Często tracimy czas i jednocześnie w jego trakcie nie odpoczywamy, nie regenerujemy się. Nasz mózg nie pracuje i nie odpoczywa. Odpoczynek i niemyślenie jest potrzebne, ono zwiększa efektywność.

Rada: Poświęć trochę czasu, aby uspokoić umysł. Może to być chwila medytacji, mała drzemka lub podziwianie natury. Decyzja na nierobienie niczego.

Szkoła. W zasadzie nie przewiduje takiej możliwości. Uczeń ma odpoczywać na przerwach, ale często wtedy jest hałas i tłok uniemożlwiający wyciszenie się. Coraz częściej proponuje się techniki mindfulness (uważności). Może na przyszłość będzie to dobra rada. Jako nauczyciele powinniśmy pamiętać, że uczeń nie może być cały dzień w gotowości do myślenia.

Na podsumowanie spiszę same rady dla szkoły:

1. Skupianie się na jednym zadaniu, nie rozpraszanie się na poboczne działania. Wprowadzając nowe koncepcje dać czas na ich przemyślnie i powiązanie z tym, co już uczniowie wiedzą. Pozbycie się wielu zadań w pracy domowej.
2. Stawianie przez nauczyciela przed uczniami wyzwań i zachęcanie ich do wykonania wysiłku.
3. Efektywne wykorzystanie czasu lekcji.
4. Budowanie w uczniach poczucia własnej wartości i wiary w to, że wysiłkiem da się pokonać trudności.
5. Nie karać za błędy. Błędy uznawać za próbę, zachęcać do pracy. Nie etykietować uczniów, wierzyć, że każdego stać na dużo więcej.
6. Dbanie o zdrowie i tężyznę fizyczną uczniów. Sensowne zajęcia wychowania fizycznego, dobre odżywianie i dbanie o odpoczynek.
7. Wiara w uczniów. Pokazywanie, co się już udało i bycie przekonanym, że nadal będzie się udawało.
8. Traktowanie błędów jako nieodzownych elementów uczenia się. Nie karanie za popełnione błędy, pytanie, czego się dzięki temu błędowi nauczyłeś.
9. Realizowanie mniejszej liczby zadań. Kierowanie się zasadą: less is more.
10. Stosowanie technik mindfulness (uważności). Pamiętanie, że uczeń nie może być cały dzień w gotowości do myślenia.

Inspiracja artykułem Bryana Robinsona z Forbes.com

Notka o autorce: Danuta Sterna – była nauczycielka matematyki i dyrektorka szkoły, ekspertka merytoryczna w programie Szkoła Ucząca Się (SUS) (prowadzonym przez CEO i PAFW), autorka książek i publikacji dla nauczycieli, propaguje ocenianie kształtujące w polskich szkołach. Niniejszy wpis pochodzi z jej bloga w partnerskiej platformie Edunews.pl – www.osswiata.pl.