Cztery rady na docenianie

Typografia
  • Smaller Small Medium Big Bigger
  • Default Helvetica Segoe Georgia Times

Docenianie różni się od chwalenia - to chwalenie za konkret. Docenianie jest bardzo potrzebne, a chwalenie może być nawet czasami szkodliwe. Wywołuje entuzjazm uczniów, buduje przynależność i pozytywne uczucia.

Polecam książkę Daniela H. Pinka pod tytułem Drive. Kompletnie nowe spojrzenie na motywację, w której autor szerzej opisuje tę różnicę.

Docenianie daje uczniom poczucie kompetencji, sensu uczenia się i buduje poczucie własnej wartości. Wszystkie te sprawy są niezbędne do efektywnego uczenia się.

Niestety szkoła nastawiona jest na szukanie i wytykanie błędu, a nie na docenianie. Spowodowane jest to powszechną opinią nauczycieli, że muszą wskazać uczniowi błędy, aby mógł się uczyć. Uważają to za obowiązek nauczyciela.

Jednak nie kary i nagrody pomagają się uczyć, a docenienie już włożonego przez ucznia wysiłku i osiąganie małych sukcesów.

Kilka rad, jak budować w klasie atmosferę sprzyjająca docenianiu.

Więź w klasie

Jeśli nauczyciel ma w zwyczaju systematyczne docenianie uczniów, to wzmacniają poczucie przynależności w całej klasy. Uczniowie, którzy czują przynależność do szkoły, są bardziej zaangażowani, są bardziej zmotywowani i bardziej skłonni do podejmowania wyzwań.

Mały gest o wielkim wpływie

Nie potrzeba skomplikowanych systemów doceniania. Docenianie powinno być „chlebem powszednim”. Może to być np.:

  • „Zauważyłem, że wciąż próbujesz, mimo, że problem jest trudny. Pokazuje to Twoją wytrwałość”.
  • „Dziękuję za wykonanie polecenia bez ociągania. Pomaga to kontynuować naukę bez przerw.”
  • „Bardzo dobrze wprowadziłeś nas w temat. Anegdota, którą się posłużyłaś była bardzo trafna”.
  • „Podoba mi się, że masz inne zdanie i potrafisz je uzasadnić”.
  • „To było świetne pytanie. Naprawdę zmuszasz nas wszystkich do myślenia!”.
  • „Dotarłeś dziś na czas do szkoły i bardzo się z tego cieszę”.

Sposoby na wprowadzenie doceniania jako zwyczaju

  • Informacja zwrotna. Pełna informacja zwrotna proponowana przez ocenianie kształtujące zawiera przede wszystkim docenienie, którego ma być więcej niż wskazówek – co i jak można zmienić. Dzięki docenieniu uwagi do zmiany w informacji zwrotnej, mogą być przez ucznia wzięte pod uwagi wykorzystane. Przewaga uwag krytycznych zniechęca ucznia do poprawy.
  • Spotkania poranne. Nauczyciel poleca uczniom podzielenie się tym, co spotkało ich w danym dniu dobrego, za co i komu są wdzięczni.
  • Wyjściówki. To samo, ale na koniec dnia. Polecenie podzielenia się czymś z czego uczeń jest dumny lub co zauważył pozytywnego u kolegi lub koleżanki.
  • Ściany afirmacji. Na ścianie zarezerwowane jest miejsce na przyklejanie uczniowskich wzajemnych dowodów doceniania.
  • Latające docenienia. Nauczyciel w czasie lekcji notuje na karteczkach docenia dla poszczególnych uczniów i na koniec lekcji przykleja je na ich ławkach. Mogą one być w formie podziękowania: „Dziękuję ci, że pomogłeś Marysi w rozwiązaniu zadania” lub „To była świetna strategia, którą właśnie zastosowałeś — dziękujemy, że się nią z nami podzieliłeś!”. Uczniowie chętnie wklejają takie karteczki do swoich zeszytów.

Nauczyciele przeważnie wątpią, że takie małe gesty zmienią nastroje w klasie. Jednak po systematycznych próbach przekonują się do nich, gdyż ich uczniowie stają się bardziej zaangażowani, bardziej chętni do próbowania i wysiłku.

Można spróbować docenić kogoś w życiu poza szkolnym i zobacz reakcję, to powinno być zachęcające do doceniania też uczniów.

Docenianie jest zaraźliwe, uczniowie dzięki docenianiu nauczyciela zaczynają też doceniać się nawzajem. Ta niewielka zmiana może przekształcić klasę w przestrzeń, w której uczniowie czują się bezpiecznie podejmując ryzyko.

Systematyczne docenienie konkretu

W docenieniu można odnieść się do wcześniej ustalonych kryteriów sukcesu. Mamy wtedy wskazówkę – co docenić. Ale można też doceniać wysiłek, ciekawość, życzliwość lub odporność.

Warto założyć sobie, że w ciągu jednej lekcji doceni się co najmniej trzech uczniów. Widać wtedy, jak zmienia się klimat w klasie.

Można pójść o krok dalej i zachęcać uczniów do przekazywanie sobie wzajemnie różnych form doceniania. To wpływa na budowanie więzi, przeciwdziała hejtowi i wykluczaniu.

Docenianie niesie w sobie ZAUWAŻENIE. Doceniany człowiek nie jest samotny i czuje swoją przynależność do grupy.

 

Notka o autorce: Danuta Sterna jest byłą nauczycielką matematyki i dyrektorką szkoły, ekspertką oceniania kształtującego. Współpracowała z Centrum Edukacji Obywatelskiej tworząc programy szkoleń i kursów. Jest autorką książek i publikacji dla nauczycieli, propaguje ocenianie kształtujące w polskich szkołach, prowadzi też swoją stronę: OK nauczanie. Inspiracja artykułem Cheryl Abla z Edutopia.org.

Jesteśmy na facebooku

fb

Ostatnie komentarze

PEŁNA ZGODA, a nawet "oczywista oczywistość". "Matematyka potrzebna w życiu" kończy się u nas gdzieś...
Ppp napisał/a komentarz do Czy AI szkodzi edukacji szkolnej?
Jest jeszcze jednak opcja: AI ujawnia lub potwierdza nieprawidłowości/bezsensy/patologie, ale sama i...
Jan napisał/a komentarz do Wkręcani przez sztuczną inteligencję
Najbardziej ta kompetencja krytycznego myślenia, a raczej dystansu emocjonalnego do zamieszczanych t...
Te "restrykcyjne zasady" w badanych szkołach polegały na tym, że uczniowie mieli "zakaz korzystania ...
Myślę, że to powinno być "na żądanie ucznia". Wyobraźmy sobie, że przedmiot X mnie nie interesuje, a...
Kazimierz napisał/a komentarz do Klauzula informacyjna - dane osobowe
Bardzo interesujące i pożyteczne artykuły
Taką ofertą dla nauczycieli, jakiej gwałtownie potrzebujemy, z całą pewnością nie jest pomysł aby do...
Ten pomysł jest wyśmienity i zasługuje na szerokie wdrożenie! Po 14 latach od pierwszego chyba wyraż...

E-booki dla nauczycieli

Polecamy dwa e-booki dydaktyczne z serii Think!
Metoda Webquest - poradnik dla nauczycieli
Technologie są dla dzieci - e-poradnik dla nauczycieli wczesnoszkolnych z dziesiątkami podpowiedzi, jak używać technologii w klasie