Umiejętności i kompetencje w Europejskich Ramach Kwalifikacji

„Chodzi przede wszystkim o ułatwienie obywatelom polskim znalezienia pracy lub kontynuowania edukacji w kraju, a także w innych państwach europejskich. Dzięki odniesieniu polskiego systemu kwalifikacji do ram europejskich, każdy będzie mógł przedstawić przyszłemu pracodawcy lub rektorowi uczelni dokument poświadczający to, co naprawdę umie, czyli to, jakie są jego kwalifikacje” – wyjaśnia prof. Ewa Chmielecka, ekspert wiodący projektu „Opracowanie bilansu kwalifikacji i kompetencji dostępnych na rynku pracy w Polsce oraz modelu Krajowych Ram Kwalifikacji”, realizowanego przez Ministerstwo Edukacji Narodowej w ramach Poddziałania 3.4.1 Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki.

Dzięki europejskim ramom, kwalifikacje uzyskiwane w różnych państwach i systemach są czytelniejsze i łatwiejsze do zrozumienia.

W Europejskich Ramach Kwalifikacji umiejętności oznaczają zdolność do stosowania wiedzy i korzystania z know-how w celu wykonywania zadań i rozwiązywania problemów. W kontekście europejskich ram kwalifikacji umiejętności określa się jako kognitywne (obejmujące myślenie logiczne, intuicyjne i kreatywne) oraz praktyczne (obejmujące sprawność i korzystanie z metod, materiałów, narzędzi i instrumentów).

Są to:

⇨	podstawowe umiejętności wymagane do realizacji prostych zadań,
⇨	podstawowe kognitywne i praktyczne umiejętności potrzebne do korzystania z istotnych informacji w celu realizacji zadań i rozwiązywania rutynowych problemów przy użyciu prostych zasad i narzędzi,
⇨	zestaw umiejętności kognitywnych i praktycznych potrzebnych do realizacji zadań i rozwiązywania problemów poprzez wybieranie i stosowanie podstawowych metod, narzędzi, materiałów i informacji,
⇨	zakres umiejętności kognitywnych i praktycznych potrzebnych do generowania rozwiązań określonych problemów w danej dziedzinie pracy lub nauki,
⇨	rozległy zakres umiejętności kognitywnych i praktycznych potrzebnych do kreatywnego rozwiązywania abstrakcyjnych problemów,
⇨	zaawansowane umiejętności, wykazywanie się biegłością i innowacyjnością potrzebną do rozwiązania złożonych i nieprzewidywalnych problemów w specjalistycznej dziedzinie pracy lub nauki,
⇨	specjalistyczne umiejętności rozwiązywania problemów potrzebne do badań lub działalności innowacyjnej w celu tworzenia nowej wiedzy i procedur oraz integrowania wiedzy z różnych dziedzin,
⇨	najbardziej zaawansowane i wyspecjalizowane umiejętności i techniki, w tym synteza i ocena, potrzebne do rozwiązywania krytycznych problemów w badaniach lub działalności innowacyjnej oraz do poszerzania i ponownego określania istniejącej wiedzy lub praktyki zawodowej.

Natomiast kompetencje oznaczają udowodnioną zdolność stosowania wiedzy, umiejętności i zdolności osobistych, społecznych lub metodologicznych ukazywaną w pracy lub nauce oraz w karierze zawodowej i osobistej. Tu kompetencje określane są w kategoriach odpowiedzialności i autonomi.

Są to:

⇨	praca lub nauka pod bezpośrednim nadzorem w zorganizowanym kontekście,
⇨	praca lub nauka pod nadzorem, o pewnym stopniu autonomii,
⇨	podnoszenie odpowiedzialności za realizację zadań w pracy lub nauce,
⇨	dostosowywanie własnego zachowania do okoliczności w rozwiązywaniu problemów,
⇨	samodzielna organizacja w ramach wytycznych dotyczących kontekstów związanych z pracą lub nauką, zazwyczaj przewidywalnych, ale podlegających zmianom,
⇨	nadzorowanie rutynowej pracy innych, ponoszenie pewnej odpowiedzialności za ocenę i doskonalenie działań związanych z pracą lub nauką,
⇨	zarządzanie i nadzór w kontekstach pracy i nauki podlegających nieprzewidywalnym zmianom,
⇨	analizowanie i rozwijanie osiągnięć pracy własnej oraz innych osób,
⇨	zarządzanie złożonymi technicznymi lub zawodowymi działaniami lub projektami, ponoszenie odpowiedzialności za podejmowanie decyzji w nieprzewidywalnych kontekstach związanych z pracą lub nauką,
⇨	ponoszenie odpowiedzialności za zarządzanie rozwojem zawodowym jednostek i grup,
⇨	zarządzanie i przekształcanie kontekstów związanych z pracą lub nauką, które są złożone, nieprzewidywalne i wymagają nowych podejść strategicznych,
⇨	ponoszenie odpowiedzialności za przyczynianie się do rozwoju wiedzy i praktyki zawodowej lub za dokonywanie przeglądu strategicznych wyników zespołów,
⇨	wykazywanie się znaczącym autorytetem, innowacyjnością, autonomią, etyką naukową i zawodową oraz trwałym zaangażowaniem w rozwój nowych idei i procesów w najważniejszych kontekstach pracy zawodowej lub nauki, w tym badań.