Szkoła to żywy organizm, który cały czas się zmienia. Pandemia znacznie przyspieszyła proces tych zmian, obnażając niedoskonałości, ale też jasno wskazując kierunki rozwoju. W czasie pandemii musieliśmy się zmierzyć z codziennym wykorzystaniem nowych technologii we wszystkich aspektach pracy z uczniem. Jednak wszystkie raporty nt. edukacji w czasie w pandemii wskazywały, że ten trudny okres stworzył nowe możliwości edukacyjne. Nauczyciele i nauczycielki czerpali inspiracje z innych niż edukacja obszarów, stosowali narzędzia, pochodzące np. z biznesu.
Zawód nauczyciela wymaga stałego rozwijania swojego warsztatu i poszerzania zasobu narzędzi pracy z dziećmi. Do worka pożądanych umiejętności powinny wpadać też takie, które pomagają budować relacje, wzajemne zaufanie i dbać o dobrostan małej społeczności, jaką jest klasa. Świadomość odpowiadania na te potrzeby to podstawa, wdrożenie rozwiązań bywa jednak wyzwaniem. Idealnie zatem jest, gdy stosowane metody uwzględniają obydwa wymiary. Wtedy lekcja jest czasem zarówno na zdobywanie wiedzy, rozwój kompetencji jak i kształtowanie postaw. Na liście metod do wykorzystania w tym roku, uwzględniających powyższe kryteria, rekomendujemy: odwrócone nauczanie, design thinking oraz agile.
Na pierwszy ogień: odwrócone nauczanie. Dlaczego? Ponieważ asynchroniczne podejście do uczenia zapewnia elastyczność, która ułatwia funkcjonowanie w innych niż stacjonarna formach pracy. Co to oznacza? Część rzeczy nauczyciel robi wspólnie z klasą podczas tradycyjnej lekcji. Od samego początku dzieli się jednak odpowiedzialnością za proces uczenia z uczniami i uczennicami, którzy swoje zadania realizują samodzielnie lub w mniejszych grupach, w wybrany przez siebie sposób i wtedy, kiedy mają na to czas i przestrzeń. Pierwszym krokiem jest opracowanie odpowiednich materiałów. Trzeba też przygotować uczniów i uczennice, by powoli brali na siebie tyle odpowiedzialności, ile są w stanie udźwignąć. Potem wystarczy towarzyszyć im w refleksyjnej analizie zdobytej wiedzy i ćwiczeniu umiejętności.
Kolejną metodą pomocną w szkole jest design thinking (ang. design – projektować, think – myśleć). Polega ona na tworzeniu innowacyjnych rozwiązań w oparciu o głęboką diagnozę oczekiwań i potrzeb odbiorców. Ta metoda akcentuje empatyczne zrozumienie potrzeb i motywacji użytkownika. Dlatego, choć zaczerpnięta ze świata biznesu, z powodzeniem sprawdza się również w szkole, w pracy z uczniami i innymi nauczycielami. Opiera się na założeniu, że projektowane przez nas rozwiązanie ma w pełni odpowiadać na potrzeby odbiorców. Poznajemy je dzięki “wejściu w buty” standardowego przedstawiciela grupy docelowej. Informacje z pierwszej ręki mogą być dla nas zaskakujące, iść całkiem w poprzek naszych oczekiwań, ale to dzięki nim nasza praca ma większą szansę powodzenia. Rozwiązanie zaś opiera się na kreatywności zespołu realizującego projekt, który zazwyczaj wychodzi poza utarte schematy. Końcowy efekt zależy od stałego testowania prototypu i udoskonalania go na podstawie zebranej informacji zwrotnej. Korzystając z tej metody, trzeba zarezerwować sobie więcej czasu i powstrzymać się od stosowania z góry zaplanowanych rozwiązań. Dzięki temu narzędziu możemy też uczyć się na błędach, co jest niezmiernie wartościowe, a często zaniedbane w procesie edukacji.
Do poznania kolejnej metody - agile - zachęcamy wszystkich, którzy chcą tworzyć kulturę uczenia się oraz przyglądać się temu procesowi. Istotą tego podejścia jest nastawienie na ludzi, ciągła zmiana i udoskonalanie. Agile jest pomocne w strukturyzowaniu współpracy, gdzie wspólnymi siłami zespół dąży do osiągnięcia założonego celu. Stawiamy tu na prototypowanie i testowanie, przy jak najszybszym pokazywaniu efektów pracy, uczeniu się na błędach i ciągłym doskonaleniu. W środowisku szkolnym takie podejście wpłynie na zmianę myślenia: nie dążymy do dostarczeniu idealnego produktu, tylko stopniowo go budujemy, ciągle otrzymując informację zwrotną od wszystkich zaangażowanych w proces bezpośrednio i pośrednio np. od dyrektora, innych nauczycieli i rodziców. Dzięki temu zmieni się pokutujące wciąż w szkole silne przekonanie, że tylko idealny, ostateczny produkt może być pokazany publicznie – czy jest to prezentacja uczniowska, wypracowanie szkolne, czy też gotowy scenariusz lekcji przygotowany przez nauczyciela.
Każda z tych metod uwzględnia istotną rolę nauczyciela i nauczycielki, którzy inicjują i współtworzą proces uczenia się. Ich indywidualne kompetencje i umiejętności są kluczowe, dlatego zachęcamy do odważnego korzystania z dostępnych ofert rozwojowych. Szkoła z Klasą już od niemal 20 lat towarzyszy szkołom i wspiera grono pedagogiczne w rozwoju ich warsztatu pracy. Dzięki wprowadzaniu nowych sposobów nauczania, chcemy rozwijać wśród nauczycieli i nauczycielek oraz uczniów i uczennic poczucie sprawczości i odpowiedzialności za własny proces zdobywania wiedzy, umiejętność współpracy, pracy zespołowej i dbania o dobre relacje, krytyczne myślenie, kreatywność i umiejętność rozwiązywania problemów.
Jeśli chcesz poznać narzędzia oraz pogłębić rozumienie wymienionych wyżej metod, zgłoś się do programu Szkoła z Klasą. W ciągu roku szkolnego nauczymy Cię, jak je stosować i realizować przy ich pomocy podstawę programową. Każdego uczestnika programu obejmiemy też indywidualnym wsparciem mentora, który pomoże w realizacji zadań w programie. Po jego zakończeniu szkoła biorąca udział w programie otrzyma certyfikat Szkoły z Klasą.
Na zgłoszenia do bezpłatnego rocznego programu Szkoła z Klasą czekamy do 30 września. Szczegóły na https://www.szkolazklasa.org.pl/zgloscie-sie-do-programu-szkola-z-klasa/.
Program prowadzony jest przez Fundację Szkoła z Klasą przy wsparciu Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności.
(Źródło: Fundacja Szkoła z Klasą)
