Dysleksja to trudności w nauce czytania i pisania u dzieci, które nie powinny mieć z taką nauką problemów, nie posiadają dysfunkcji intelektualnych, nie mają żadnych poważnych wad wzroku i słuchu ani schorzeń neurologicznych.
Pamiętać należy przy tym, że dysleksja to nie choroba, którą można wyleczyć. Dyslektykiem jest się na całe życie. Dlatego tak ważne jest, aby dobrać odpowiednie metody i formy pracy, które ułatwią uczniom wyćwiczenie różnych strategii postępowania, dzięki którym dysleksja nie będzie przeszkadzać w życiu codziennym i ułatwi wszechstronne zdobywanie wiedzy i nabywanie różnorodnych umiejętności.
Osoby dotknięte dysleksją borykają się z różnymi trudnościami w obszarze czytania, pisania, przetwarzania i rozumienia informacji. Tacy uczniowie przede wszystkim:
- mają trudności z uczeniem się na pamięć
- przetwarzaniem informacji
- tempem pracy
- płynnym czytaniem
- czytaniem ze zrozumieniem
- pisaniem
- problemy z rozpoznawaniem stron: prawa, lewa
- mogą nie odróżniać dźwięków ani kształtów
- mogą nie dostrzegać różnicy w zapisywanych cyfrach i literach
- mylą podobnie wyglądające litery
- popełniają błędy językowe, ortograficzne i gramatyczne zarówno w piśmie jak i mowie, mimo że znają zasady pisowni.
Daniel Britton - cierpiący na dysleksję student The London College of Communication - przygotował specjalną czcionkę o nazwie Dyslexic Typeface, która pomaga innym zrozumieć, jak dyslektycy widzą litery. Przygotowane przez niego wizualizacje są doskonałą pomocą dla nauczycieli, pedagogów i specjalistów, którzy pracują z takimi uczniami, ale także dla ich rodziców. Wizualizacje te pomagają wyobrazić sobie z czym zmagają się Ci uczniowie, jakie trudności sprawia im czytanie i pisanie i wreszcie pomagają nam nauczycielom zaplanować odpowiednie dostawania.
To zaburzenie jest często źle rozumiane. - mówi Daniel Britton, twórca „Dyslexic Typeface”. – Dlatego chciałem odtworzyć uczucia, jakie towarzyszą dyslektykom podczas czytania. Dzięki temu zrozumieją, z czym my się każdego dnia mierzymy. Tę frustrację i wstyd, kiedy próbujemy coś przeczytać.
Britton opowiada, że jest zadowolony z efektów swojej pracy. - Pokazałem swoje dzieło moim przyjaciołom. Spojrzeli na nie i powiedzieli: „A, teraz już rozumiem”. Przez wiele lat starałem się im to wyjaśnić. A wystarczyła tylko jedna prosta plansza.
Twórca Dyslexic Typeface chce zwiększyć świadomość na temat dysleksji. W tym celu planuje przygotować specjalne pakiety edukacyjne, które roześle do szkół. Jednym ze sposobów ułatwiającym czytanie dyslektykom jest specjalnie dla nich stworzona czcionka.
Specyficzne, niepowtarzalne kształty znaków mają pomóc w tym, aby ułatwić czytanie i nie mylenie liter. Opendyslexic jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 3.0 Unported. Oznacza to, że można ją zainstalować bezpłatnie na czytnikach ebuków, laptopie, komputerze czy tablecie. Jeśli pracujecie z takimi uczniami, zachęcamy do wypróbowania i przetestowania tej czcionki, która mamy nadzieję przyniesie oczekiwane efekty. Dodamy tylko, że zainstalowaną czcionkę można w każdym momencie w opcjach przeglądarki wyłączyć i włączyć na czas, kiedy z tego urządzenia korzysta uczeń.
O rozszerzeniach pisałyśmy również tutaj.
Również Rozszerzenia Chrome mogą być potężnym narzędziem, pomagającym uczniom z dysleksją w nauce. Przeglądarka Chrome umożliwia bowiem instalowanie narzędzi, które ułatwiają funkcjonowanie dziecka w szkole.
Dyslexia Friendly - rozszerzenie, które zwiększa czytelność tekstu, zmieniając czcionki na łatwiejsze do odczytania ( OpenDyslexic i Comic Sanse) Pracę z tekstem ułatwiają również wizualne dodatki:
- kontrast między akapitami - podświetlenie innym kolorem tła,
- linijka - jej szerokość można dostosować do wielkości tekstu.
OpenDyslexic Font for Chrome - Open-Dyslexic to czcionką typu open source, stworzona dla osób z dysleksją i ułatwiająca czytanie. Po zainstalowaniu rozszerzenia, zostaną zastapione wszystkie czcionki na stronach internetowych czcionką OpenDyslexic.
Read Aloud: A Text to Speech Voice Reader - rozszerzenie, które zamienia tekst na mowę. Dzieciom z dysleksją zapewni alternatywny sposób na korzystanie z treści, umieszczonych w Internecie. Program obsługuje 40 języków, w tym język polski. Po uruchomieniu rozszerzenia, należy przejść do ustawień, gdzie oprócz języka, można ustawić prędkość czytania, wysokość dźwięku oraz głośność.
Doskonałą pomocą może okazać się także czytnik imersyjny.
Czy wiecie, że firma Microsoft ma w swoich zasobach niesamowite narzędzie - czytnik immersyjny, który jest doskonałym wsparciem dla uczniów z SPE, ale także dla uczniów ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się? Wchodzący w skład narzędzi edukacyjnych firmy Microsoft (Microsoft Learning Tools) czytnik immersyjny to narzędzie umożliwiające czytanie na głos przez Narratora, dzielenie tekstu na sylaby czy zwiększanie odstępów między wierszami i literami. Czytnik współpracuje z Microsoft Edge i aplikacjami Office na kilku różnych platformach. Jego najnowsza aktualizacja wnosi parę wyczekiwanych funkcji, w tym słownik obrazkowy, kolorowanie różnych części mowy i roaming ustawień.
Czytnik immersyjny firmy Microsoft to bezpłatne narzędzie, które wspiera naukę czytania niezależnie od wieku i umiejętności użytkowników. Czytnik immersyjny używa sprawdzonych technik w celu rozwoju następujących umiejętności:
- Rozumienie tekstu,
- Nauka języków,
- Dekodowanie dla czytelników z dysleksją.
Czytnik immersyjny jest też używany przez narzędzia gramatyczne i słownik programu Microsoft Edge. Dla ucznia, który ma problem z poprawnym czytaniem, któremu przeszkadza zbyt zwarta czcionka lub zbyt małe czcionka możemy przygotować odpowiednio dobrany i dostosowany tekst, możemy zaznaczyć opcję narratora, który go przeczyta lub uruchomić dyktafon, który zapisze wypowiedziany przez ucznia tekst. Jest to istotna pomoc w terapii dysleksji, czy dysgrafii. Może wybrać szybkość czytania, głos męski lub damski.
Świetną możliwością w czytniku immersyjnym jest kolorowanie różnych części mowy, a jest to kolejna funkcja, o którą na forum UserVoice prosili najczęściej nauczyciele i uczniowie. Dzięki niej czytnik immersyjny oznacza osobnymi kolorami rzeczowniki, przymiotniki, czasowniki itd. Kolor odpowiedni dla wybranej części mowy można dostosować, by był taki sam, jak w podręczniku, lub zmienić go, np. w przypadku zaburzeń rozpoznawania barw. Innymi słowy możemy dostosować kolory dla wszystkich lub wybranych części mowy według własnego upodobania. To naszym zdaniem cenne narzędzie z uwagi na możliwość lepszego zrozumienia budowy zdań dzięki kolejnemu poziomowi immersji. Warto też przypomnieć, że podobne rozwiązanie testowaliśmy już dużo wcześniej w Microsoft Edge, choć wtedy jego funkcjonalność pozostawiała wiele do życzenia.
Nie bez znaczenia jest możliwość edycji czcionki, jej rozmiaru, odstępów między wyrazami czy literami. Istnieje także zmiana motywu i tła tekstu, co w kontekście osób z wadą wzroku jest istotnym udogodnieniem.
Słownik obrazkowy - jak sama nazwa wskazuje - to przedstawienie słów w formie dodatkowej ilustracji. Funkcja została wbudowana w czytnik immersyjny, pozwalając użytkownikom jednocześnie widzieć i słyszeć słowa. Dzięki tej funkcji uczeń może kliknąć konkretne słowo i podejrzeć jego reprezentację graficzną wraz z opcją przeczytania słowa na głos, z której można korzystać wielokrotnie. Słownik obrazkowy w Czytniku immersyjnym powstał we współpracy z Tobii Dynavox, jedną z wiodących firm zajmujących się symbolami i twórcą Boardmaker. Dzisiejsze wydanie współpracuje wyłącznie z tekstem angielskim, ale w najbliższej przyszłości zostanie dodane wsparcie dla kolejnych 13 języków.
Roaming ustawień to ostatnia z odnotowanych nowości. Wielu użytkowników prosiło o możliwość przenoszenia ustawień Czytnika immersyjnego między urządzeniami. Jak to działa? Gdy uczeń loguje się w Office 365 na szkolnym komputerze i korzysta z Czytnika w Word Online, to takie same ustawienia czcionek czy kolorów będą widoczne również wtedy, gdy zaloguje się na innym urządzeniu w domu lub w szkole. Microsoft zaznacza, że to dopiero początek roamingu ustawień Czytnika w różnych aplikacjach.
Jest jeszcze funkcja skupiania lini, co w przypadku uczniów z zaburzeniami sensorycznymi, dysfunkcjami w zakresie koncentracji i skupiania uwagi jest bardzo dobrym rozwiązaniem.
Funkcja Koncentracja na wierszach umożliwia czytelnikom zawężenie środowiska do czytania, wyróżniając zestawy jednego, trzech lub pięciu wierszy w wybranym materiale w czytniku immersyjnym. Gdy jest wyróżniony tylko fragment tekstu, czytanie i rozumienie treści jest łatwiejsze.
żródło: Specjalni.pl za portalem dlastudenta.pl
Notka o autorkach: Zyta Czechowska i Jolanta Majkowska - nauczycielki w Zespole Szkół Specjalnych w Kowanówku. Członkinie grupy SuperbelfrzyMini i SuperbelfrzyRP. Autorki bloga specjalni.pl. Entuzjastki nowoczesnych technologii i kreatywnych pomocy dydaktycznych. Wdrażają elementy programowania w szkolnictwie specjalnym. Autorki projektu sieci współpracy nauczycieli, prowadzące Rady Szkoleniowe i warsztaty dla nauczycieli. Za szczególne osiągnięcia edukacyjno-wychowawcze otrzymały w 2017 r. Nagrodę Ministra Edukacji Narodowej. Zyta Czechowska otrzymała tytuł Nauczyciela Roku 2019 w konkursie Głosu Nauczycielskiego. Niniejszy artykuł ukazał się w blogu Specjalni.pl. Licencja CC-BY-SA.
