Przedstawię trzynaście sposobów na sprawdzenie jak uczniowie są przygotowani do sprawdzianu. Dlaczego warto to sprawdzić i jak to robić? Jest kilka ważnych powodów.
- Jednym z ważnych aspektów oceniania kształtującego jest samoświadomość uczniów w zakresie własnych osiągnięć i problemów w uczeniu się. Samoocena i autorefleksja są czasami mało rzetelne i nie jest to efekt zamierzony ze strony ucznia, jest raczej wynikiem braku przesłanek do wyciągania prawidłowych wniosków. Po prostu uczniowie mogą sami nie wiedzieć, że czegoś nie wiedzą, mogą przeceniać lub nie doceniać stan swojej wiedzy i umiejętności.
- Użytecznej informacji może dać uczniom ocena kształtująca w postaci bezstopniowej oceny pracy ucznia, przekazywana w trakcie procesu uczenia się.
- Najlepiej, gdy uczniowie otrzymują potrzebną informację o swojej pracy i mają szansę na dalsze ćwiczenie umiejętności i na poprawę pracy.
Dlatego warto sprawdzać wiedzę i umiejętności uczniów i dawać im wskazówki przed ostatecznym sprawdzianem. Tak, aby byli świadomi, co już opanowali i nad czym jeszcze powinni pracować.
Oto kilkanaście sposobów na sprawdzenie, co i jak uczniowie rozumieją. Warto je stosować przed planowanym sprawdzianem, aby zawczasu zorientować się, czy uczniowie dobrze opanowali materiał. Dzięki temu uczniowie mogą poczuć się bezpieczniej, co jest warunkiem koniecznym możliwości uczenia się. Sposoby jednocześnie są podsumowaniem i dają informację uczniom i nauczycielowi, jak przebiega procesu uczenia się.
1. Symbole
Określanie symbolu dla abstrakcyjnego pojęcia, pomaga w przetwarzaniu i zrozumieniu zagadnienia. Na przykład po wybraniu 10 terminów związanych z zagadnieniem uczniowie opracowują ikony dla każdego pojęcia. Dzięki wyjaśnieniu przez nich powiązania terminu z ikoną, można się zorientować, czy pojęcie jest dobrze rozumiane.
2. List
Nauczyciel prosi uczniów, aby wyjaśnili w liście poznawaną koncepcję. Może to być krótki list do przyjaciela lub członka rodziny, który nie ma potrzebnych informacji związanych z tematem. Dzięki niemu można zorientować się, w jakim stopniu uczeń rozumie temat i czy nie popełnia w swoim rozumowaniu błędu.
3. Tweet
Proponujemy uczniom, aby wybrali postać historyczną lub literacką i jej oczami spojrzeli na poznawane zagadnienie i napisali tweeda w imieniu tej osoby. Można zapytać, kogo wybrana postać mogłaby „obserwować” w mediach społecznościowych, a także jakie tematy mogłyby ją interesować. Ten sposób uczy tolerancji i patrzenia na sprawy z różnych stron.
4. Broszura
Prosimy uczniów, aby stworzyli broszury opisujące kluczowe cechy koncepcji lub wyjaśnili wydarzenie historyczne lub odkrycie naukowe. Można to zrobić na papierze lub w Internecie.
5. Wystąpienia à la TED
Większość uczniów zna TEDa, jeśli nie to warto najpierw uczniów z nim zapoznać. Następnie można poprosić uczniów o opracowanie własnego wystąpienia, na zadany temat. Ten sposób uczy uczniów dodatkowo
planowania wystąpień publicznych.
6. Komiks
Komiksy są wśród dzieci młodzieży bardzo popularne. Można poprosić uczniów o stworzenie komiksów (zarówno papierowych, jak i internetowych) na temat treści, jakie poznali. Komiks powinien zwierać najważniejsze wybrane przez ucznia zagadnienia.
Na przykład po lekcji na temat odżywiania uczniowie mogą tworzyć komiksy, które wyjaśniają główne składniki odżywcze – a także rolę, jaką odgrywają w funkcjonowaniu organizmu.
Można zrobić wystawę komiksów na korytarzach szkolnych.
7. Plakat reklamowy
Prosimy uczniów, aby w małych grupach stworzyli reklamę z grafiką i tekstem, aby przedstawić nowo poznaną koncepcję. Uczniowie dodatkowo muszą się zastanowić, jak przyciągnąć uwagę obserwatora.
8. Piosenka lub wiersz
Sposób polega na rapowaniu poznanych treści. Jest to zabawna zmiana w nauczaniu. Najpierw uczniowie określają główną koncepcję lekcji i wypisują związane z nią słowa kluczowe. Na przykład w rapie poświęconym kolejności działań wymieniają w odpowiedniej kolejności: nawiasy, wykładnik, mnożenie, dzielenie, dodawanie i odejmowanie itd.
9. Powiązania
Tworzenie mapy myśli z wyjaśnieniami dotyczącymi gałęzi. Prosimy uczniów, aby narysowali obrazek, który ilustruje związek między terminami poznanymi podczas lekcji. Odmianą może być stworzenie przez grupę uczniów – scenki.
10. Eksperci w TV
Uczniowie dobierają się w pary i udają, że są gościnnymi ekspertami w programie telewizyjnym. Określają pytania i przygotowują na nie odpowiedzi. Następnie prezentują wywiad z ekspertem.
11. Dowcipna lista
Na koniec poznawanego tematu nauczyciel prosi uczniów, aby wymienili dziesięć najważniejszych wniosków.
Zadaniem uczniów jest przedstawienie tych wniosków w sposób dowcipny.
12. Kolaże
Uczniowie w parach lub w grupach tworzą kolaże, tak aby wykazać się zrozumieniem głównych tematów i pojęć lekcji lub tematu. Uczniowie powinni być gotowi do wyjaśnienia symboli zawartych w kolażu.
13. Zgadywanie
Zadaniem uczniów jest wybranie terminu i przedstawienie go pozostałym uczniom, bez wymieniania jego nazwy lub w trudniejszej wersji przedstawienie bez użycia słów.
Zgadywanie może być również zastosowane w odgadywaniu symboli lub zagadnień przedstawionych na plakacie lub na kolażu.
Można uczniom zaproponować wybór jednej z powyżej przedstawionych propozycji - wtedy motywacja do ich realizacji jest większa. Część z tych pomysłów można realizować w OK zeszycie, aby można było do efektów zajrzeć przed ostatecznym sprawdzianem.
Notka o autorce: Danuta Sterna jest byłą nauczycielką matematyki i dyrektorką szkoły, ekspertką merytoryczna w programie Szkoła Ucząca Się (SUS), prowadzonym przez CEO i PAFW. Autorka książek i publikacji dla nauczycieli, propaguje ocenianie kształtujące w polskich szkołach, prowadzi też swoją stronę: www.oknauczanie.pl. Niniejszy artykuł ukazał się w partnerskiej platformie Edunews.pl www.osswiata.pl. Inspiracja artykułem Paige Tutt z Edutopia.org.
