Rok 2008 został z inicjatywy Komisji Europejskiej ogłoszony Europejskim Rokiem Dialogu Międzykulturowego (ERDM). W wielu państwach europejskich, w tym i w Polsce, odbędzie się wiele przedsięwzięć związanych z tematyką edukacji międzykulturowej, pedagogiki interkulturowej oraz dialogu międzykulturowego. Część wydarzeń odbędzie się w Warszawie.
Obchody Roku mają na celu:
- poszanowanie i promocję różnorodności kulturowej
- zapewnienie równości szans wszystkim mieszkańcom UE i przeciwdziałanie dyskryminacji
- wsparcie idei solidarności i sprawiedliwości społecznej
- budowanie partnerskich relacji z krajami członkowskimi i z krajami spoza Wspólnoty.
W Polsce ERDM koordynowany jest przez Narodowe Centrum Kultury, które prowadzi stronę informacyjna www.dialog2008.pl, na której zamieszczona jest mapa planowanych wydarzeń, „katalog dobrych praktyk” i wiele innych przydatnych informacji oraz zaproszenia do ogólnopolskich projektów, takich jak dla przykładu „Porozmawiajmy – europejskie debaty o wartościach”. (…)
Warszawa realizując politykę edukacyjną nawiązuję do idei ERDM, kształtuje model warszawskiej szkoły samorządowej, która jest: otwarta, różnorodna, obywatelska i europejska. Uważamy, że „różnorodność wzbogaca”, co odnosi się m.in. do szanowania wielokulturowego dziedzictwa naszego miasta, otwartości na cudzoziemców i kontakt z innymi kulturami. Aby osiągać te cele w warszawskich szkołach dyrektorzy powinni umiejętnie „zarządzać różnorodnością”, nauczyciele posiadać „umiejętności międzykulturowe”, a uczniowie nabywać postawy otwartości, tolerancji i zdolności do dialogu. Polityka edukacyjna nie jest realizowana w próżni, w debacie społecznej nad kształtem Warszawy podkreśla się znaczenie partycypacyjnego modelu społeczności lokalnej w życiu miasta, przeciwdziałanie wszelkiemu wykluczeniu społecznemu, w tym wykluczeniu członków społeczności wywodzących się z innych narodowości i wyznań. Podkreśla się wagę aktywności obywatelskiej wszystkich grup mieszkańców stolicy, w tym imigrantów. (…)
W roku 2007 Biuro Edukacji rozpoczęło program edukacyjny „Warszawa różnorodna”, w ramach którego podjęto działania na rzecz edukacji międzykulturowej i edukacji o wielokulturowym dziedzictwie Warszawy. Wspólnie z partnerami zorganizowano szereg konferencji, seminariów, konkursów i szkoleń związanych z zagadnieniami wielokulturowości w Warszawie. Odbyły się m.in. seminarium naukowo-dydaktyczne „Warszawa różnorodna. Edukacja obcokrajowców w Warszawie” zorganizowane przez BE, Biuro Informacji RE, UW i CEO (wraz z panelem akademickim „Pedagogiczne konteksty integracji międzykulturowej” oraz panelem oświatowym – „Szkolne uwarunkowania edukacji obcokrajowców”), wspólna konferencja Urzędu Miasta i Żydowskiego Instytutu Historycznego pt. „Różnorodność kulturowa stolicy”. Uczestniczyło w nich kilkanaście instytucji i organizacji pozarządowych ze sfery edukacji i kultury. Inny przykład to seminaria „Islam – trudne pytania, edukacyjne odpowiedzi”, przygotowujące warszawskich nauczycieli do spotkania z uczniami i ich rodzicami wyznającymi islam.
Spośród działań edukacyjnych podejmowanych w 2008 r. należy wskazać na programy, które będą realizowane przez organizacje pozarządowe w ramach realizacji zadania „ochrona wielokulturowego dziedzictwa Warszawy i edukacja międzykulturowa” (organizacje te uzyskały finanse w otwartym konkursie ofert na realizację zadań edukacyjnych i wychowawczych zorganizowanym przez Biuro Edukacji Urzędu m.st. Warszawy). Projektami realizowanymi przez organizacje pozarządowe na rzecz warszawskich szkół w 2008 r. będą m.in. „Szkoła Dialogu” (realizowana przez Forum Dialogu Między Narodami), „Korczakowskie Spotkania Wychowawcze” (Polskie Stowarzyszenie im. J. Korczaka), „Ślady przeszłości” (Centrum Edukacji Obywatelskiej), „Mały Europejczyk” (Towarzystwo „Szansa”), „Warszawska Galeria Wielu Kultur” (Pierwsza Warszawska Agenda 21), „Nie bój się islamu” (Stowarzyszenie Vox Humana), „Język i historia w edukacji wielokulturowej” (Towarzystwo Przyjaciół I SLO), „Ale historia” (Fundacja Heriditas).
Wiele projektów edukacji międzykulturowej podjęły w tym roku warszawskie szkoły uczestniczące w programie Unii Europejskiej „Uczenie się przez całe życie”. Są to m.in. projekty „Obywatele Unii Europejskiej dla współpracy i zrozumienia” (XXII LO im. J. Marti), „Europejski model rodziny” (XI LO im. S. Żeromskiego), „Multimedialny podręcznik polsko-hiszpański. Język twoim przewodnikiem” (XLVI LO im. S. Czarnieckiego), „Życie w Europie – jak widzą je nasze dzieci?” (SP nr 289 im. H. Sienkiewicza), „Tożsamość” (SP nr 306). Inne warszawskie szkoły realizują projekty w ramach Warszawskich Inicjatyw Edukacyjnych, np. na rzecz integracji w społeczności szkolnej dzieci uchodźców czeczeńskich. Liceum Bednarska tradycyjnie organizuje imprezy na rzecz integracji dzieci uchodźców i imigrantów. W tym roku szkolnym rozpoczęło się w Warszawie nauczanie języka ukraińskiego – w SP nr 158 (zajęcia sobotnio-niedzielne) i w SP nr 34 (zajęcia w tygodniu). Ponadto powstało Centrum Zasobów Dydaktycznych Języka Angielskiego (w SP nr 211). W warszawskich szkołach odbywają się coraz częściej lekcje dotyczące tematyki dialogu międzykulturowego, szczególnie w kontekście historii wielokulturowości Warszawy oraz wyzwań współczesności. Pomaga z tym prowadzony przez miasto i Ośrodek „Karta” Dom Spotkań z Historią, który od marca 2008 r. wznawia działalność w odnowionej siedzibie na ul. Karowej, dużym projektem na temat rocznicy Marca’68.
W związku z przygotowaniami do Euro 2012 realizowany będzie w Warszawie ogólnoeuropejski program „Wykopać rasizm ze stadionów”, służący kształtowaniu kultury kibicowania wśród młodych warszawiaków, w dalszej części tego programu planowana jest współpraca z partnerami ukraińskimi.
Ponadto planowane są seminaria i szkolenia dla nauczycieli, nowe aktywności w tym zakresie podejmują również doradcy metodyczni, czego przykładem kurs doskonalący dla nauczycieli „Historia i kultura Żydów”, czy „program romski”. W 2008 r. został po raz pierwszy powołany w Warszawie doradca metodyczny do języka polskiego jako obcego. Szkolenia proponowane przez Biuro Edukacji m.st. Warszawy obejmą tematykę zarządzania różnorodnością kulturową, ważną obecnie w wielokulturowej szkole europejskiej. Umiejętność pracy z dziećmi, pochodzących z różnych kultur i religii, kształtowanie postaw wrażliwości i otwartości na inność już od najmłodszych lat to zagadnienia, które będą poruszane podczas szkoleń dla dyrektorów i nauczycieli warszawskich szkół. Rosnąca liczba dzieci cudzoziemskich w stołecznych szkołach skłoniła Biuro Edukacji do uruchomienia kursu kwalifikacyjnego dla nauczycieli języka polskiego jako obcego, szkolenia nauczycieli pracujących w szkołach z uczniami mniejszości narodowych i imigrantów, opracowania programów nauczania dla szkół z uczniami cudzoziemskimi oraz rozpoczęcia współpracy międzynarodowej celem pozyskania doświadczeń zagranicznych w tym względzie.
Pałac Młodzieży, Stołeczne Centrum Edukacji Kulturalnej, Państwowe Ognisko Artystyczne oraz Młodzieżowe Domy Kultury organizują w tym roku wiele imprez związanych z ERDM. W 2008 r. rozpoczęły się też prace nad uruchomieniem w Warszawie Europejskiego Domu Spotkań Młodzieży. Dobrą okazją do krzewienia idei Roku będzie coroczna, organizowana w maju, Parada Schumana i towarzyszący jej piknik europejski.
Obok działań edukacyjnych niezwykle ważne będą wydarzenia kulturalne (koordynowane przez Biuro Kultury Urzędu m. st. Warszawy). Wydarzeniem specjalnym Roku będzie konkurs oraz izraelska wystawa Coexistance poświęcona współistnieniu trzech religii monoteistycznych.
Warto zwrócić uwagę na listę tegorocznych wybranych imprez kulturalnych dobrze wpisujących się w przesłanie Europejskiego Roku Dialogu Międzykulturowego. Do najważniejszych wydarzeń zaliczyć można: Festiwal Folkowy „Nowa Tradycja" (kwiecień-maj), Międzynarodowe Targi Książki (maj), „Żydowskie Motywy" - Międzynarodowy Festiwal Filmowy (maj), Festiwal Pieśni Europejskiej (maj-czerwiec), Konferencja Fundacji Procultura „Kampus Międzykulturowy”, Festiwal „Strefa Kultury" (czerwiec), Międzynarodowy Festiwal Kultur Kaukazu „Transkaukazja" (czerwiec), Międzynarodowy Festiwal Szkół Teatralnych (czerwiec), Wystawa plenerowa „Coexistance” (czerwiec), Wianki (czerwiec), Dzień Uchodźcy (czerwiec), Festiwal Sztuki Otwartej Wisłostrada (czerwiec), Międzynarodowy Festiwal Sztuki Ulicznej (czerwiec-lipiec), Festiwal Tańca Europy Środkowej „Zawirowania" (lipiec), Parada kultur (lipiec), Off/On Warszawa 4.Europejski Tydzień Filmowy (sierpień), Festiwal „Skrzyżowanie kultur" (wrzesień), Festiwal „Warszawa Singera" (wrzesień), Międzynarodowe Triennale Grafiki (wrzesień), Warszawski Międzynarodowy Festiwal Filmowy (październik), Festiwal Festiwali Teatralnych Spotkania (październik-listopad), Międzynarodowe Spotkania Sztuki Akcji Rozdroże (listopad). Tę listę uzupełniają wydarzenia kulturalne w muzeach, galeriach, teatrach, domach kultury.
Ponadto Biuro Kultury Urzędu m. st. Warszawy, w postępowaniu konkursowym wybrano projekty 5 fundacji i 20 stowarzyszeń. Wśród wspieranych przedsięwzięć znalazły się między innymi: III Festiwal Filmów Afrykańskich, Warszawski sezon światowej sztuki Performance 2008, Dzień Jedności Afrykańskiej: Koncert muzyki afrykańskiej i afrokaraibskiej Głosy Współczesnej Afryki, Folk Fest Plenerowy Festiwal Muzyki Etnicznej.
Zachęcamy wszystkich warszawiaków do aktywnego włączenia się do projektów i imprez organizowanych w czasie Europejskiego Roku Dialogu Międzykulturowego. Kontakty ze światem nie buduje się tylko przez otwarcie nowego terminalu na Okęciu, równie ważne są otwarte głowy mieszkańców i umiejętność budowania mostów. (…)
