Tematem czystego powietrza można zajmować się i na zajęciach przyrodniczych i na społecznych. Ciekawym rozwiązaniem dydaktycznym będzie również uruchomienie projektów uczniowskich pod opieką nauczycieli różnych przedmiotów. Fundacja Centrum Edukacji Obywatelskiej (CEO) na stronie www.wezoddech.ceo.org.pl udostępnia wszystkie potrzebne materiały, które pozwolą krok po kroku podjąć się tego ważnego zagadnienia w każdej szkole.
Jak się zabrać za niską emisję?
Eksperci CEO przygotowali interdyscyplinarny przewodnik po niskiej emisji, łączący treści z WOS-u, biologii, chemii, geografii i ekologii. Można się z niego dowiedzieć, czym to zjawisko jest, jaka jest zależność między niską emisją a smogiem, kto się głównie przyczynia do zanieczyszczania powietrza, jak temu zapobiegać i radzić sobie z konsekwencjami. "Zapoznanie się z broszurą to pierwszy krok dla każdego nauczyciela, który chce się zająć taką tematyką. Poradnik jest zwięzły i napisany przyjaznym językiem" – zachęca Urszula Bijoś, koordynatorka Weź oddech.
Ciekawe efekty osiągają nauczyciele pracujący metodą projektu uczniowskiego. Wśród udostępnionych materiałów znajduje się również praktyczna lista kryteriów, które powinny być spełnione przez zespół projektowy. "Nawet jeśli nauczyciel nie miał wcześniej doświadczenia z projektem uczniowskim, po przeczytaniu materiału będzie wiedział, jak się za niego zabrać" – mówi Urszula Bijoś. Uczestnicy, którzy brali udział w programie edukacyjnym Weź oddech, sami podkreślają, że dzięki pracy tą metodą nauczyli się współdziałania w grupie, planowania, ustalania priorytetów, podziału zadań, szukania sojuszników, przekonywania ich do swoich racji.
Nauczyciele mają też do dyspozycji konkretne scenariusze zajęć na temat niskiej emisji, 4 propozycje możliwych wyzwań, które warto podjąć na rzecz czystego powietrza, a także karty pracy do diagnozy lokalnej i projektu rzeczniczego, które można samodzielnie wypełniać oraz scenariusz gry symulacyjnej. To ostatnie narzędzie pozwoli młodzieży wczuć się w rolę mieszkańców, którzy muszą wspólnie podjąć decyzje na temat ochrony czystego powietrza w ich okolicy. "Podzieliliśmy się wszystkimi materiałami, jakie wypracowaliśmy w programie Weź oddech. Uważamy, że tematem niskiej emisji warto zajmować się systematycznie, bo za czyste powietrze odpowiada każdy z nas. Jak życie pokazuje, potrzeba dużo czasu, by zmienić codzienne nawyki, które niestety przyczyniają się do zanieczyszczania powietrza" – mówi Urszula Bijoś.
Oni już to zrobili!
Co można konkretnego zrobić w swoim najbliższym otoczeniu na rzecz czystego powietrza, pokazali uczniowie i uczennice z blisko 80 szkół z województw lubelskiego, łódzkiego, mazowieckiego i świętokrzyskiego, które brały udział w programie Weź oddech. Młodzi ludzie organizowali akcje informacyjne, happeningi, a nawet składali postulaty do lokalnych władz. Wszystko po to, by powietrze w ich miejscowości wolne było od zanieczyszczeń. "Każdy zespół zaczynał od diagnozy lokalnej. To podstawa, by zrozumieć specyfikę problemu w danej miejscowości i zaproponować takie działania, które faktycznie doprowadzą do jakieś zmiany" – mówi Urszula Bijoś. Wszyscy zaangażowani mogli się też przekonać, jak przyjemne i budujące jest poczucie sprawstwa, wzięcie odpowiedzialności za swoje otoczenie, integracja z lokalną społecznością. To dzięki ich aktywności w tych miejscowościach powstaną nowe ścieżki i stojaki rowerowe, wyświetlacze z bieżącą informacją o stanie powietrza, będą nasadzane drzewa i roślinność, szkoły zainwestują w termomodernizację swoich obiektów.
Przykładowo grupa z Publicznego Gimnazjum im. Harcmistrza Michała Stefana Lisowskiego w Czemiernikach (województwo lubelskie) chciała sprawdzić, co ich sąsiedzi wiedzą o niskiej emisji. Przeprowadziła więc sondaż uliczny, z którego wyszło, że większość pytanych nie rozumiała tego terminu. Młodzież postanowiła poszerzyć wiedzę lokalnej społeczności w bardzo atrakcyjny sposób –przygotowała tematyczną grę terenową dla wszystkich chętnych i merytoryczne wystąpienie podczas zebrania z rodzicami. W trakcie pracy nad projektem okazało się, że mają wielu sojuszników już zaangażowanych w dbanie o czyste powietrze – np. proboszcza, który modernizując parafię, coraz częściej sięga po odnawialne źródła energii, urzędniczkę, która od ponad 40 lat dojeżdża do pracy rowerem czy lokalną piekarnię, która świadomie ogranicza niską emisję.
Z kolei grupa ze Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego nr 1 w Kutnie (województwo łódzkie) postanowiła uświadomić władzom i mieszkańcom Kutna problem zanieczyszczonego powietrza. Młodzież zwróciła się do Urzędu Miasta z prośbą o stały monitoring powietrza i zamieszczanie bieżącej informacji o jego stanie na wyświetlaczu elektronicznym. Spotkała się również z przewodniczącym rady miejskiej, by porozmawiać o planach miasta związanych z redukcją niskiej emisji.
Natomiast młodzież z Gimnazjum w Gnieździskach (województwo świętokrzyskie) bacznie obserwowała swoją okolicę, by znaleźć najgroźniejsze dla ich otoczenia źródła niskiej emisji. Czarny dym wydobywający się z kominów domów to jedno, ale uczniowie doszli do wnioski, że na ich terenie powietrze psują też liczne samochody. Aby mieć twarde dowody, uczniowie zliczali tiry, ciężarówki i auta osobowe przejeżdżające przez wioskę i na tej podstawie przygotowali makietę obrazującą natężenie ruchu w różnych porach dnia. Młodzi zaapelowali też do rodziców, by ograniczyli podwożenie dzieci do szkoły, jeśli mają mały dystans do pokonania.
"Takie działania można podjąć samodzielnie w każdej szkole. Oczywiście szkoły i samorządy mogą się też do nas zgłaszać,korzystać ze wsparcia naszych ekspertów i zamawiać na przykład szkolenia, które przygotowują do dalszego zajmowania się tematem niskiej emisji" – mówi Urszula Bijoś.
Projekt był współfinansowany przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Projekt realizowany jest dzięki grantom finansowym z Funduszu Naturalnej Energii, przyznanym na podstawie konkursu, którego organizatorem jest Operator Gazociągów Przesyłowych GAZ-SYSTEM S.A., a Partnerem - Fundacja Nasza Ziemia.
Źródło: Centrum Edukacji Obywatelskiej
