Nauczanie zdalne jest nowe zarówno dla nauczycieli, jak i dla uczniów. Nie każdemu łatwo się w nim odnaleźć. Kilka trudności: niewłączone kamery, niejasne polecenia, brak kryteriów sukcesu, za mało pracy zespołowej, czas na zadawanie pytań, praca w parach, modelowanie przez nauczyciela, udzielanie pomocy, notatki z lekcji i ocenianie. Jak je można pokonać?
Kamera
Można zaobserwować, że niektórzy uczniowie niechętnie włączają kamery. Okazuje się, że uczniowie częściej są skłonni włączyć kamerki, gdy pracują w małej grupie. Można stopniowo przyzwyczajać uczniów do włączonych kamer, rozpoczynając od pracy w małych grupach.
Polecenie
Polecenia do zadań podawane online, nie są tak samo jasne, jak w rzeczywistości. Dlatego warto:
- dać uczniom czas na zrozumienie polecenia,
- sprawdzić zrozumienie,
- upewnić się, czy uczniowie są w stanie polecenie wykonać.
Kryteria sukcesu
Kryteria sukcesu są pożądane w każdych warunkach. Kryteria sukcesu to wskazanie uczniom – po czym poznamy, że osiągnęliśmy, to co zamierzaliśmy lub, że wykonaliśmy pracę dobrze. Kryteria można podać w formie listy do sprawdzenia lub przedstawiając uczniom dobrze wykonaną pracę (wzorzec).
Więcej pracy zespołowej
Nauczanie zdalne jest nauczaniem w izolacji. Uczniom potrzebna jest współpraca. Warto polecać uczniom pracę w parach lub małych grupach. Przy takiej pracy zmniejsza się stres, gdyż odpowiedzialność rozkłada się na członków grupy. Oprócz tego w pracy w grupie uczniowie uczą się od siebie wzajemnie.
Prezentacje prac grup można zamieszczać w „chmurze” lub kolejno udostępniać na ekranie.
Uczniowie mogą pracować w zmiennych grupach lub być przypisani do grup, np. na cały dzień.
Praca w grupach podczas lekcji zdalnej nie powinna być za długa – przyjęło się zakładać, że optymalnie trwa 10 minut. Po upływie wskazanego czasu warto spotkać się całą klasą, aby omówić postępy prac.
Niektóre platformy mają funkcję pozwalająca na odwiedzanie przez nauczyciela grup. Na pewno jest ona bardzo użyteczna.
Pytania
Nauczanie zdalne daje większą możliwość zadawania pytań przez uczniów. Można do tego używać funkcji chatu lub reakcji.
Na pytanie może odpowiadać nauczyciel lub uczeń, który chce się podzielić odpowiedzią.
Ważne jest, aby uczniów zachęcić do zadawania pytań, zarówno o to czego nie rozumieją, jak i tych które wykraczają poza program lekcji.
Jeśli pytanie jest ważne i wymaga przedyskutowania, to można dać uczniom chwilę na rozmowę w parach i poszukiwanie odpowiedzi. Takie podejście do problemu angażuje uczniów w proces uczenia się.
Rozmowy w parach
Uczniom w czasie izolacji potrzebny jest kontakt z rówieśnikami. Można organizować rozmowy w parach w celu przedyskutowania problemu, uczenia się wzajemnie, poszukiwania dowodów i przygotowanie uzasadnienia rozumowania. Dzięki takim rozmowom uczniowie uczą się dyskusji, przebiegającej w dobrej i pełnej szacunku atmosferze.
Modelowanie
Często uczniowie nie wiedzą od czego zacząć rozwiązywanie problemu. W klasie szkolnej nauczyciel może dać uczniom wskazówki, w zdalnym nauczaniu nauczyciel nie wie, czy i jaką trudność mają uczniowie. Czasami przydaje się modelowanie – nauczyciel pokazuje, jak można rozwiązać problem, a potem poleca uczniom rozwiązać podobny.
Dzięki modelowaniu nauczyciel może nauczyć uczniów używania prawidłowych terminów naukowych.
Pomoc
Na uczenie się uczniów ma duży wpływ możliwość poproszenia o pomoc. W szkole przeważnie nie stwarza się wielu do tego okazji. W nauczaniu zdalnym bez tej możliwości możemy nie móc iść dalej. Trzeba przekonać uczniów, że mogą o nią prosić zarówno na forum klasy, jak i w indywidualnym kontakcie.
Możemy wykorzystać uczniów do pomocy wzajemnej. Jeśli widzimy, że ktoś wyraźnie gorzej sobie radzi niż inni i prosi o pomoc, można jej udzielić na indywidualnym chacie, telefonicznie lub na konsultacjach po lekcjach.
Notatki i refleksje
W rzeczywistości szkolnej uczniowie zwykle prowadzą zeszyty papierowe. W nauczaniu zdalnym wymaga to zmiany technicznej. Uczeń potrzebuje miejsca na przechowywanie swoich notatek, pomocnych materiałów, wskazówek nauczyciela. Zdalnie można to rozwiązać, proponując uczniom prowadzenie OK zeszytów wirtualnych lub rzeczywistych. Nauczyciel może zachęcić uczniów do prowadzenia wspólnego zeszytu z podziałem na indywidualne miejsca na notatki uczniów. Wtedy część wpisów do zeszytu może być wykonana przez nauczyciela, a część przez uczniów.
Zaletą zeszytów, do których dostęp mają wszyscy uczniowie jest możliwość poznanie refleksji i podsumowań innych uczniów.
Brak oceniania stopniami
Ocenianie stopniami utrudnia proces uczenia się uczniów. Uczniowie wtedy koncentrują się na stopniach, a nie na procesie uczenia się. Jeśli uczniowie wiedza, że podczas lekcji nauczyciel nie będzie stawiał stopni, to chętniej zadają pytania, proszą o pomoc i podejmują wyzwania.
Notka o autorce: Danuta Sterna – była nauczycielka matematyki i dyrektorka szkoły, ekspertka merytoryczna w programie Szkoła Ucząca Się (SUS) (prowadzonym przez CEO i PAFW), autorka książek i publikacji dla nauczycieli, propaguje ocenianie kształtujące w polskich szkołach. Niniejszy wpis pochodzi z jej bloga w partnerskiej platformie Edunews.pl – www.osswiata.pl.
