Zdjęcie sprzed kilku lat: hinduskie dzieci wyciągające ręce w kierunku monitora komputerowego wmontowanego w mur. Dziura w ścianie jako okienko na lepszy świat, dzięki któremu dzieci z indyjskich slumsów samodzielnie uczą się, wiedzione ciekawością i chęcią eksplorowania. Sugata Mitra, profesor Uniwersytetu w Newcastle (technologie edukacyjne, a także doktorat z fizyki), eksperymentował: dał dzieciom mieszkającym w slumsach New Delhi dostęp do komputera podłączonego do internetu.
Żadnej instrukcji obsługi, żadnego nauczyciela. Tylko kamera, która dyskretnie zapisywała wydarzenia tego performance’u – bo tak to początkowo wyglądało. Dzieci szybko poradziły sobie z komputerem. Po kilku godzinach kamera zarejestrowała samozwańczych, kilku-, kilkunastoletnich nauczycieli, którzy dzielili się wiedzą z kolejnymi dziećmi; dyskusje, wspólną zabawę i wspólne rozwiązywanie problemów. (zobacz: Uczenie się z komputerem).
Projekt Hole-in-the-Wall dał nowe spojrzenie na uczenie się. Forma zwrotna jest tu nieprzypadkowa. Nie dość, że projekt wyprowadził narzędzia edukacji poza szkolne mury, to oddał je w ręce dzieci.
Projekt ma swój dalszy ciąg, na dorocznej konferencji TED w Long Beach, w Kalifornii. Kilkuset widzów słucha i ogląda mówców dzielących się swoimi ideami, kilkaset tysięcy innych śledzi konferencję przez internet. Sugata Mitra jest jednym z najważniejszych mówców tegotocznego TEDa. Otrzymał właśnie doroczną nagrodę TED Prize (1 milion dolarów amerykańskich), która ma umożliwić mu realizację wielkiego marzenia.
Na konferencji opowiada, o czym marzy. Chce zbudować szkołę w chmurze. Szkołę opartą na samodzielnym uczeniu się dzieci, społecznym mentoringu i komputerach podłączonych do sieci. Szkoła to edukacyjny system zbudowany na ciekawości i współpracy, chmura to środowisko i zasoby.
Obserwując dzieci z najbiedniejszych dzielnic oraz mieszkające w dalekich zakątkach Azji, Mitra zadał pytanie: jak tysiącom takich dzieci pomóc – w sposób prosty, niezbyt kosztowny i skuteczny – zdobyć solidną edukację, gwarantującą pracę? Wygląda beznadziejnie? Nie jest to pytanie w rodzaju “jak żyć?”. Profesor Mitra ma plan. Komputer w dziurze pokazał, że pasja poznawcza nie zna granic. Są jednak trudniejsze tematy, powiedzmy np. zagadnienie replikacji DNA, gdzie przydałaby się dzieciom pomoc. Zatrudnił więc społecznie około 200 brytyjskich babć, które zgodziły się poświęcać około godziny tygodniowo na “babciny mentoring”. Żadna z nich chyba nie jest genetykiem ani innym specjalistą, wystarczy jednak klasyczna postawa babci – wspierająca, zachęcajaca, mobilizująca. Babcie na przykład chwalą: „to ciekawe odkrycie” i pytają: “jak do tego doszłaś?” albo “ciekawe, co jest na następnej stronie?”. I to wystarczy, by akcja – czyli nauka – posuwała się do przodu. Do tego mogą jeszcze uczyć na przykład pięknej mowy. Dodajmy, że “babcie “są brytyjskie, “wnuki” hinduskie, a pomaganie odbywa się przez sieć.
Sugata Mitra wierzy w edukacyjną potęgę sieci. Internet jest wielką chmurą wiedzy, szkoła w tej chmurze to system motywacji, pomysłów, ważnych pytań otwierających myślenie. I oczywiście narzędzi, które chmurę udostępnią.
Profesor Mitra przede wszystkim jednak wierzy w dzieci. Są genialne: otwarte, chętne, dociekliwe, przedsiębiorcze i pracowite. Najlepsze, co można dla nich zrobić to dać pole do działania. Naiwny pięknoduch bujający w chmurach? Amerykańska publiczność konferencji TED za wystąpienie podziękowała mu na stojąco.
(Film nie ma jeszcze polskiego tłumaczenia)
Notka o autorce: Agata Wilam jest prezesem Fundacji Uniwersytet Dzieci. Uniwersytet Dzieci to nowoczesna edukacja wzorowana na wykładach i warsztatach akademickich, adresowana do dzieci w wieku 6-13 lat i przystosowana do ich możliwości percepcyjnych i poznawczych. Działa w czterech ośrodkach – w Warszawie, Krakowie, Olsztynie i we Wrocławiu. Prowadzi swój blog w partnerskiej dla Edunews.pl platformie blogowej Oś Świata pod adresem http://osswiata.nq.pl/wilam.
