Najnowsze technologie umożliwiają dobieranie metod i strategii uczenia szytych na miarę uczniów – ich potrzeb, umiejętności i zainteresowań. Już dawno udowodniono, że każdy z nas ma swój własny, unikalnym styl uczenia się. Warto zadbać, żeby szkoła zapewniała każdemu uczniowi możliwość efektywnego wykorzystania swojego naukowego potencjału.
W styczniu odbyła się konferencja, a w zasadzie webinar (seminarium odbywające się online) zorganizowana przez ISTE (Międzynarodowe Stowarzyszenie na rzecz Technologii w Edukacji). Jego celem było pokazanie nauczycielom ciekawych pomysłów na to, jak wykorzystać ogromny potencjał edukacyjny drzemiący w nowych technologiach, dzięki któremu będą mogli zróżnicować metody nauczania dopasowując je go każdego ucznia. Goście konferencji, dwie doświadczone nauczycielki i autorki wielu publikacji– Grace Smith i Stephanie Throne, zaproponowały kilka projektów, dzięki którym można pomóc młodzieży uczyć się w interesujący sposób. Zresztą już sam tytuł seminarium wiele zdradza: „Zróżnicowane nauczanie + Technologia = Potężne nauczanie”.
Zaprezentowane przez Smith i Throne nauczanie zróżnicowane jest strategią, której filarem jest przeświadczenie, że uczniowie uczą się na różne sposoby. DI (skrót od angielskiej nazwy Differentiated Instruction) to zbiór przykładów dobrych praktyk, stosowanych zarówno w pracy z uczniami zdolnymi, przeciętnymi, jak i sprawiającymi trudności. Uczeń stoi w tym podejściu w centrum zainteresowania – oferuje mu się różne naukowe ścieżki, którymi może podążać, a jednocześnie również zróżnicowane formy oceny jego postępów. Wiele badań wskazuje na to, że uczniowie osiągają duże lepsze rezultaty, jeżeli są nauczani w bardziej spersonalizowany sposób.
W praktycznym wymiarze, nauczyciele mogą zróżnicować cztery elementy nauczania: zawartość merytoryczną, proces, produkt i środowisko nauczania. Można go również dokonywać z myślą o takich cechach uczniów jak gotowość do nauki, specyficzne umiejętności, zainteresowania oraz wrażliwość i odporność emocjonalna. Oczywiście bardzo pomocne są tutaj różnorodne narzędzia wspomagające nauczanie, takie jak wykorzystanie Internetu, nowoczesnego sprzętu itp. Grace Smith wspomniała też, że przede wszystkim DI zostało stworzone, żeby promować umiejętności XXI wieku, czyli takie kompetencje, jak sprawne posługiwanie się cyfrowymi urządzeniami, efektywna komunikacja oraz innowacyjność.
Według obu autorek, technologia ułatwia pracę metodą DI, ponieważ pomaga spersonalizować nauczanie, wprowadzić do codziennych zajęć multimedia i lepiej motywować uczniów do przyswajania wiedzy (i tworzenia zasobów nowej). Powinni oni mieć jak najwięcej swobody w podejmowaniu decyzji na temat tego, w jaki sposób chcą osiągnąć założone w programie nauczania cele. Jedną z proponowanych metod jest stworzenie tego, co autorki nazywają planszą gry w kółko i krzyżyk, lub tabelą o dziewięciu polach (3x3). Z jej pomocą uczniowie będą mogli zaznaczać swoje ulubione zajęcia oraz przekazywać nauczycielowi informacje na temat tego, na ile opanowali przerabiany temat. Na przykład młodsi uczniowie mogą być poproszeni o wybranie trzech różnych zadań związanych z nauką na temat dinozaurów. Tymi zadaniami może być np. napisanie piosenki lub wiersza, stworzenie strony internetowej na ich temat (z pomocą Kidspiration), albo namalowanie i nazwanie części szkieletu dinozaura dzięki KidPix. Efekt? Błysk zaciekawienia w oczach uczniów, oraz włączenie do zajęć tych, którzy zazwyczaj uczestniczą w nich niechętnie.
Pierwsze kroki
„Nauczyciele powinni dokonać wstępnej analizy zainteresowań swoich podopiecznych za pomocą różnych kwestionariuszy, obserwacji i wywiadów” mówi Smith. Wskazała na wiele dostępnych w sieci narzędzi do tworzenia ankiet, które mogą pomóc nauczycielom w przygotowaniu takiego badania. Bardzo łatwo przeprowadzić taką diagnozę – wystarczy kilka zdań do uzupełnienia takich jak „Mój ulubiony przedmiot to…” albo „Lubię czytać książki…”. Kolejnym krokiem jest wybór takich strategii uczenia, żeby rozwinąć te specyficzne zainteresowania uczniów. Do wyboru jest bardzo wiele pomysłów: WebQuesty, tworzenie centrów zainteresowań, kółka literackie, RAFTT, układanki i wiele wiele innych.
„Nauczyciele powinni dokonać wstępnej analizy zainteresowań swoich podopiecznych za pomocą różnych kwestionariuszy, obserwacji i wywiadów” mówi Smith. Wskazała na wiele dostępnych w sieci narzędzi do tworzenia ankiet, które mogą pomóc nauczycielom w przygotowaniu takiego badania. Bardzo łatwo przeprowadzić taką diagnozę – wystarczy kilka zdań do uzupełnienia takich jak „Mój ulubiony przedmiot to…” albo „Lubię czytać książki…”. Kolejnym krokiem jest wybór takich strategii uczenia, żeby rozwinąć te specyficzne zainteresowania uczniów. Do wyboru jest bardzo wiele pomysłów: WebQuesty, tworzenie centrów zainteresowań, kółka literackie, RAFTT, układanki i wiele wiele innych.
I - Search
I-Search polega na przeszukiwaniu zasobów dostępnych on-line. Uczniowie pracują indywidualnie lub w parach, żeby odnaleźć informacje z określonego tematu. Wyniki poszukiwań są później prezentowane na forum klasy za pomocą dowolnej techniki – może to być pisemne opracowanie, rysunek ręczny lub grafika komputerowa, albo prezentacja multimedialna. Przykładowo, nauczyciel może przygotować szablon publikacji za pomocą takiego programu jak Microsoft Publisher i pokazać uczniom jak wlewać w niego tekst. Następnie mogą oni tworzyć własny mini – podręcznik np. na temat wielkich odkrywców, albo wojen napoleońskich. Publikacja może być uzupełniania obrazkami, tabelami, czy zdjęciami. Na koniec można ją wydrukować i pozwolić uczniom podzielić się swoimi pomocami z innymi klasami, albo z rodzicami.
WebQuesty
O WebQuestach pisaliśmy już wiele w Edunews.pl. Metoda ta nastawiona jest na wspieranie pracy zespołowej uczniów, którzy przeczesują Internet w poszukiwaniu potrzebnych wiadomości. Technologia pozwala im również tworzyć, pisać i publikować to co znajdą i dzielić się tym z rówieśnikami. Web Questy różnią się od I-Search, ponieważ ich celem jest odnalezienie odpowiedzi na postawione pytanie, zazwyczaj na tyle kompleksowe, żeby możliwości rozwiązania były liczne. Cechą charakterystyczną tej metody jest również to, że integruje ona jednocześnie kilka różnych dziedzin wiedzy. Liczba pomysłów na WebQuest jest ograniczona tylko wyobraźnią nauczyciela. Smith przytacza przykład zadania o nazwie „Zbuduj kod”, w którym uczniowie łączą ze sobą umiejętności matematyczne i kryptografię. Wstęp do poszukiwań brzmi ekscytująco: „Rząd poszukuje specjalistów, którzy stworzą nowy kod dla służb specjalnych, za pomocą którego będą mogły szyfrować ściśle tajne informacje”. Zadaniem uczniów jest przygotowanie własnego kodu i dołączanie do „sekretnego koła kryptografów”. W czasie wykonywania zadania, uczniowie pracują w grupach, gdzie każda osoba spełnia przypisaną sobie rolę, a jednocześnie przejmuje na siebie część odpowiedzialności za wynik ich poszukiwań. Warto dodać, że profesjonalnie przygotowany WebQuest zawiera nie tylko samo zadanie, ale również potrzebne zasoby informacji, zadania dodatkowe, przewodnik dla nauczyciela oraz kończy się podsumowaniem i oceną.
RAFTT
Nazwa pochodzi od angielskich słów Role Audience Format Topic Technology (Rola, Odbiorcy, Format, Temat, Technologia). Według Smith i Throne, ta strategia pomaga w integrowaniu czytania ze zrozumieniem i pisania. Zadaniem jest w nim lektura dowolnego dzieła literackiego, a następnie zilustrowanie swoich przemyśleń. Dzięki temu uczniowie mogą udowodnić, że zrozumieli książkę.
Uczniowie muszą zilustrować swoje wnioski, ale zanim to zrobią muszą zdefiniować:
Nazwa pochodzi od angielskich słów Role Audience Format Topic Technology (Rola, Odbiorcy, Format, Temat, Technologia). Według Smith i Throne, ta strategia pomaga w integrowaniu czytania ze zrozumieniem i pisania. Zadaniem jest w nim lektura dowolnego dzieła literackiego, a następnie zilustrowanie swoich przemyśleń. Dzięki temu uczniowie mogą udowodnić, że zrozumieli książkę.
Uczniowie muszą zilustrować swoje wnioski, ale zanim to zrobią muszą zdefiniować:
| 1. | Swoją rolę, jako autora finalnego produktu (czy pozostaną sobą, czy wcielą się w jednego z bohaterów powieści). |
| 2. | Odbiorców dla których tworzą (czy będą to ich koledzy z klasy, czy ktoś inny). |
| 3. | Format lub nośnik który pokaże co mają do przekazania (może to być np. gra planszowa albo plakat). |
| 4. | Temat prezentacji. |
| 5. | Technologię, czyli jakie programy zostaną użyte do stworzenia finalnego produktu. |
Układanka
Jej istotą jest podział uczniów na dwa rodzaje grup. Po pierwsze dzielą się na grupy - matki, którym przydzielony zostaje temat główny. Jednocześnie każdy z uczniów dostaje swój własny temat cząstkowy, za który jest odpowiedzialny. W kolejnym etapie uczniowie dzielą się na nowe grupy zależnie od swojego subtematu i pracują wspólnie, poszukując informacji. Oczywiście w czasie poszukiwań korzystają z zasobów internetowych. Pod koniec zadania uczniowie powracają do swoich grup – matek i wspólnie przygotowują materiał do końcowej prezentacji. Przykładem mogą być zajęcia, w których uczniowie poznają temat wulkanów. Wiedza o nich może być podzielona na mniejsze działki, takie jak produkcja lawy, eksplozje, czy też gazy wulkaniczne. Wynikiem taki zajęć może być też powstanie Wiki na przerabiany temat, lub prezentacje przedstawiane na forum klasy.
Jej istotą jest podział uczniów na dwa rodzaje grup. Po pierwsze dzielą się na grupy - matki, którym przydzielony zostaje temat główny. Jednocześnie każdy z uczniów dostaje swój własny temat cząstkowy, za który jest odpowiedzialny. W kolejnym etapie uczniowie dzielą się na nowe grupy zależnie od swojego subtematu i pracują wspólnie, poszukując informacji. Oczywiście w czasie poszukiwań korzystają z zasobów internetowych. Pod koniec zadania uczniowie powracają do swoich grup – matek i wspólnie przygotowują materiał do końcowej prezentacji. Przykładem mogą być zajęcia, w których uczniowie poznają temat wulkanów. Wiedza o nich może być podzielona na mniejsze działki, takie jak produkcja lawy, eksplozje, czy też gazy wulkaniczne. Wynikiem taki zajęć może być też powstanie Wiki na przerabiany temat, lub prezentacje przedstawiane na forum klasy.
Więcej informacji o Zróżnicowanym Nauczaniu można znaleźć na blogu.
(Źródło:eSchoolnews)
